آموزش مجازی در دل کوه!/ روایتی از شرایط دشوار دانشآموزان بلوچ در دوران کرونا
رویداد۲۴ شادی مکی: ادامه آموزش در شرایط اپیدمی گسترده ویروس کرونا در جهان موضوعی بود که کارشناسان آموزش را در تمام جهان واداشت که برای این مساله چاره‌اندیشی کنند. بهترین راهکار در این شرایط آموزش‌های آنلاین واستفاده از ظرفیت فضای مجازی برای آموزش دانشآموزان و دانشجویان بود.
گرچه آموزش از راه دور به صورت گسترده در تمام جهان موضوعی جدید بود، اما قطعا کشور‌هایی که به لحاظ تکنولوژی و آموزش‌های از راه دور تجارب و امکانات بیشتری داشتند موفق شدند با این پدیده زودتر و بهتر کنار بیایند، اما در کشور‌هایی مانند ایران شرایط فرق می‌کرد.
نبود توسعه متوازن در نقاط مختلف کشور و عدم توجه به ظرفیت‌های فضای مجازی از یک سو و نبود امکانات و تکنولوژی با کیفیت از جمله گوشی هوشمند و اینترنت پرسرعت موانعی بودند که باعث می‌شد دانشآموزان و معلمان شرایط دشواری را تجربه کنند.
در حال حاضر دشواری‌های آموزش در شرایط کرونایی در مناطق محروم و فاقد امکانات کشور بیشتر قابل لمس است. در این مناطق دانشآموزان نه تنها به اینترنت پرسرعت که به گوشی‌های هوشمند نیز مجهز نیستند. از سوی دیگر در برخی از این مناطق امکان آموزش حضوری نیز وجود ندارد. مساله‌ای که باعث شده دانشآموزان برای ادامه تحصیل راهکار‌های عجیب و سختی را در پیش بگیرند. امیرحسین ۱۴ ساله یکی از این دانشآموزان است.
کوهنوردی برای درس خواندن
امیر حسین دانش‌آموز کلاس دهم بوده و به گفته معلمش کلاس نهم را با معدل ۲۰ به پایان رسانده است. او دانش‌آموز یکی از مدارس نمونه دولتی در شهرستان سراوان از توابع استان سیستان و بلوچستان است.
او یک دانش‌آموز روستایی و اهل روستای گروکان از توابع شهرسیرکان واقع در بخش بم‌پشت سراوان است. با تعطیل شدن مدارس به دلیل شیوع ویروس کرونا و رونق آموزش مجازی امیرحسین هم مانند بسیاری دیگر از دانشآموزان روستایی و دانشآموزان ساکن مناطق محروم کشور به دردسر افتاد. با تعطیلی مدرسه خوابگاه نیز تعطیل شده و او و سایر هم‌شاگردی‌ها راهی روستا‌های خود می‌شوند. روستا‌هایی که فاقد زیرساخت‌های اینترنتی مناسب بوده و حتی خطوط موبایل نیز در آن‌ها آتن‌دهی مناسبی ندارد.
امیرحسین و دوستانش متوجه می‌شوند که در کوه دسترسی بهتری به اینترنت داشته و می‌توانند از کلاس‌ها آنلاین استفاده کنند. این نوجوان که اولین ماه سال تحصیلی را از دست داده است به همراه گروهی از بچه‌های روستا و البته تعدادی از دانشجویان اهل روستا که آن‌ها نیز با مشکل امیرحسین مواجه هستند سر به کوه گذاشته و چند کیلومتری از بلندترین کوه منطقه بالا می‌روند تا بتوانند از کلاسهای آنلاین و اینترنت استفاده کنند. آن‌ها حتی سرپناهی هم روی کوه درست می‌کنند تا بتوانند ساعات کلاس را در وضعیت بهتری باشند.
«در روستای ما خط اینترنت نیست ما متوجه شدیم روی کوه اینترنت قوی‌تر است برای همین حدود ۳ هفته ۲ کیلومتر از کوه بالا می‌رفتیم و روزی ۸ ساعت آنجا بودیم. نه تنها بالارفتن از کوه سخت است که خطر ریزش کوه هم آنجا وجود دارد.» این‌ها را امیرحسین می‌گوید.
این نوجوان روستایی آرزو دارد که روزی پزشک شود و برای اینکار باید به سختی درس بخواند شرایطی که چندان هم برای او مهیا نیست. او و سایر دانشآموزان روستایی این مناطق این روز‌ها علاوه بر دغدغه ابتلا به کرونا از نبود زیرساخت‌های لازم برای آموزش‌های مجازی هم رنج می‌برند. خواهر امیرحسین هم که دانش‌آموز مقطع ابتدایی است به دلیل همین نبود زیرساخت‌ها ناچار است همراه با سایر هم‌کلاسی‌هایش در فضای باز درس بخواند.
امیرحسین می‌گوید: در روستای ما دانشآموزان و دانشجویان زیادی هستند که به اینترنت نیاز دارند، اما دسترسی ندارند. گروه ما که بالای کوه می‌رفتیم نفرات زیادی داشت. تنها در میان اقوام من ۱۵ دانش‌آموز هستند که باید از آموزش آنلاین استفاده کنند، اما داخل روستا خط اینترنت وجود ندارد. من کمتر از یک ماه است که به خوابگاه مدرسه آمده‌ام تا بتوانم از آموزش مجازی استفاده کنم، اما سایر دوستانم و برادرم که در مقطع متوسطه اول درس می‌خواند همچنان برای درس خواندن هر روز به کوه می‌روند.
بیشتر بخوانید:
سقوط دانش آموز از کوه به خاطر شبکه شاد؟ / آموزش و پرورش: برای چیدن گل زعفران رفته بود!
اخراج تعدادی از دانشآموزان روستایی به دلیل عقب‌ماندگی درسی
حامد ملازاده معلم امیرحسین و سرپرست خوابگاه مدرسه به رویداد۲۴ می‌گوید: از شهریور که فعالیت‌های آموزشی شروع شد، امیرحسین اصلا در کلاسهای مجازی آنلاین نبود در ماه مهر هم متوجه شدیم که همچنان در کلاس‌ها حاضر نمی‌شود. مدرسه موضوع را پیگیری کرد تا مشخص شود که مشکل چیست؟ تا اینکه متوجه شدیم امیرحسین نه گوشی مناسبی دارد و نه اینکه در روستای محل زندگی او خط اینترنت وجود دارد.
وی ادامه می‌دهد: امیرحسین از روستا‌های بخش بم‌پشت شهرستان سیرکان بوده و تنها مرکز شهر سیرکان است که از اینترنت و آنتن‌دهی خوبی موبایل برخوردار است، ولی روستا‌های اطراف آن خط‌دهی وجود ندارد و مردم اگر کار ضروری داشته باشند مجبور می‌شوند روی بلندترین کوه منطقه بروند تا بتوانند از خط موبایل استفاده کنند. امیرحسین از دانشآموزان ممتاز ماست به همین دلیل هم ازعدم حضور او در کلاس و افت تحصیلی‌اش تعجب کردیم تا اینکه متوجه علت آن شدیم.
این معلم عنوان می‌کند: با توجه به اینکه مدرسه ما مدرسه‌ای خاص و نمونه بوده و بهترین مدرسه شهر سراوان است اگر دانش‌آموزی در کلاس‌ها شرکت نکند منجر به اخراج از مدرسه می‌شود. از سوی دیگر بیشتر دانشآموزان ما روستایی بوده و بسیاری از آن‌ها به اینترنت دسترسی ندارند. به همین دلیل هم بیشتر آن‌ها از کلاسهای شان عقب می‌ماندند. سال گذشته تعدادی از این دانشآموزان به دلیل عدم توانایی برای حضور در کلاسهای آنلاین نتوانستند حدنصاب لازم را کسب کنند و از مدرسه اخراج شدند که معمولا این دانشآموزان یا در مدرسه دیگری ثبت نام می‌کنند یا ترک تحصیل می‌کنند.
وی خاطرنشان می‌کند: حتی یکی از دانشآموزان سابق مدرسه ما که امروز دانشجو است به دلیل نبود اینترنت در روستای محل زندگی‌اش و عدم توانایی برای حضور در کلاسهای آنلاین و جلسات امتحان یک ترم را مشروط شد.
ملازاده اظهار می‌کند: در حال حاضر خوابگاه مدرسه را باز کرده‌ایم و ۱۹ دانش‌آموز برای استفاده از اینترنت و حضور در کلاسهای مجازی درخوابگاه به سر می‌برند. البته تعداد دانش‌آموزانی که دسترسی به گوشی و اینترنت ندارند بیش از این تعداد است، اما به خاطر رعایت پروتکل‌های بهداشتی ناچار شدیم تنها همین تعداد را بپذیریم و آن‌هایی را که شرایطی بهتری داشتند به منازل‌شان فرستادیم.
وی درباره جزوات آموزشی که آموزش و پرورش وعده داده بود برای دانشآموزان مناطق محروم و فاقد اینترنت تهیه کند، می‌گوید: من از وجود این جزوه‌ها خبری ندارم و چنین جزواتی ندیده‌ام.
این معلم که خود پیش‌تر از دانشآموزان همین مدرسه بوده است، بیان می‌کند: ۳ نفر از دانشجویانی که قبلا از دانشآموزان همین مدرسه بوده‌اند به ما ملحق شده و هم در امور آموزشی کمک می‌کنند و هم برای ادامه تحصیل خود از اینترنت استفاده می‌کنند. برخی از آن‌ها ناچار بودند مانند امیرحسین برای ادامه تحصیل بالای کوه بروند.
ملازاده تصریح می‌کند: مسئولان آموزش و پرورش سراوان خودشان روستایی هستند و وشرایط اینترنت و آنتن‌دهی در این روستا‌ها را می‌دانند. از سوی دیگر تعدادی از روستا‌ها درباره شرایط اینترنت خود با بخشداری و فرمانداری مکاتباتی داشته‌اند که تا کنون پاسخی دریافت نکرده‌اند.
ترک تحصیل به دلیل ناتوانی در استفاده از آموزش‌های مجازی
عبید ملک رئیسی معلم و فعال اجتماعی در سیستان و بلوچستان به رویداد۲۴ می‌گوید: ما امروز با همکارانمان در جنوب استان جلسه‌ای داشتیم برای ارائه راهکار در این مناطق. در جنوب استان آموزش بیشتر به صورت حضوری است، زیرا آموزش مجازی در منطقه ما کاربردی زیادی ندارد. درست است که سعی می‌کنیم دانش آموزان در بهترین وضعیت درس بخوانند، اما آموزش آنلاین برای مناطقی کاربرد دارد که اینترنت پرسرعت و زیرساخت‌های لازم وجود داشته باشد.
وی ادامه می‌افزاید: در اکثر مناطق جنوب سیستان و بلوچستان اکثرا والدین دانشآموزان کم‌سواد و بی‌سواد هستند. دانشآموزان در شرایط آموزش مجازی باید بتوانند از والدین خود برای ادامه آموزش استفاده کنند. اما دانشآموزان این مناطق چنین شرایطی ندارند. از سوی دیگر بچه‌های این مناطق گوشی هوشمند و اینترنت هم ندارند آیا آموزش با این شرایط امکان‌پذیر است.
این معلم درباره پک‌های آموزشی که قرار بود وزارت آموزش و پرورش برای دانشآموزان مناطق فاقد امکانات آموزش آنلاین تهیه کند، عنوان کرد: سال گذشته مدیرکل آموزش و پرورش استان از تهیه این پک‌های آموزشی خبر داد که شامل سی‌دی و جزوات مکتوب بود، اما این پک‌ها تا کنون دست من و هیچ‌یک از همکارانم در سایر مناطق مانند دشتیاری، سرباز، راسک و... نرسیده است. اما اگر فرض کنیم این پک‌ها هم دست ما برسد نه تنها دانشآموزان که مدارس در مناطق ما فاقد کامپیوتر هستند و نمی‌توانند از سی‌دی‌هایی که تهیه می‌شود استفاده کنند. به علاوه آنکه دانش‌آموز مقطع ابتدایی اصلا توانایی استفاده از کامپیوتر را ندارد.
ملک رئیسی خاطرنشان می‌کند: در جلسه امروز راهکار‌های جالبی از سوی همکاران من مطرح شد، مثلا پیشنهاد شد که با کمک برنامه واتساب به بچه‌ها در منزل آموزش دهیم به این صورت که بچه‌ها در یک خانه جمع شوند و معلم به آن‌ها آموزش بدهد این درحالی است که باز هم برای چنین اقدامی اینترنت پرسرعت لازم است.
وی درباره ترک تحصیل دانشآموزان این مناطق به دلیل عدم توانایی آن‌ها برای حضور در کلاسهای آنلاین اظهار می‌کند: در این مناطق دانش آموزانی را می‌شناسم که ترک تحصیل کرده‌اند. آن‌ها به من می‌گویند، وقتی توانایی استفاده از آموزش مجازی را نداریم و مطالب را نمی‌توانیم یاد بگیریم اصرار به تحصیل چه فایده‌ای دارد. فرقی نمی‌کند که مدرسه برویم یا نرویم. یکی از آن‌ها برای کارگری به شهر دیگر رفته است. این فرد کلاس یازدهم را ترک کرد.
این معلم می‌گوید: به مدت دوهفته مدارس به دلیل کرونا تعطیل شده و تردد میان شهری هم ممنوع است در حالیکه در بیشتر مناطق جنوبی استان مانند دشتیاری، چابهار، راسک، سرباز و ... معلمان غیر بومی بوده و حتی اگر جزوات آموزی هم وجود داشت این معلم‌ها نمی‌توانستند برای آموزش جزوه با بچه‌ها ارتباط بگیرند. در واقع آموزش در برخی مناطق کلا قطع است.
وی عنوان می‌کند: در منطقه ما به تازگی اقدام به نصب دکل برای راه‌اندازی اینترنت کرده‌اند که قطعا مدت زیادی این پروژه طول خواهد کشید و کار به تندی پیش می‌رود.
