چرا ترامپ قصد حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران را داشت؟ / سناریوی ترامپ برای برجام چیست؟

رویداد۲۴  ترامپ نگران است که با آمدن بایدن بر سر کار، ایالات متحده به تهران نزدیک شود. این کابوسی است که او قصد مقابله با آن را دارد و می‌خواهد هر طور شده شد راه بازگشت ایالات متحده به برجام و برداشته شدن تحریم‌ها علیه تهران شود. حالا او به گزارش سازمان بین المللی انرژی اتمی دل بسته تا بتواند از طریق آن ایران را متهم به قانون گریزی کند.

 

نیویورک تایمز روز سه شنبه پرده از یک اتفاق عجیب در کاخ سفید برداشت. بر اساس گزارش این روزنامه، دونالد ترامپ هفته گذشته امکان حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران را بررسی کرده است، اما چند مشاور و مقام ارشد، رئیس‌جمهوری آمریکا را از پیگیر شدن در این باره بر حذر داشته‌اند و هشدار داده‌اند که چنین اقدامی می‌تواند جرقه برخورد‌های جدی‌تر آن هم چند هفته مانده به پایان کار دولت او شود.

 

نیویورک تایمز نوشت که هرگونه برنامه حمله‌ای، احتمالا روی تاسیسات نطنز متمرکز بوده است. جایی که هفته گذشته سازمان ملل متحد اعلام کرد توانسته ذخایر اورانیوم غنی شده ایران را به ۱۲ برابر مجاز در برجام برساند. این رسانه همچنین نوشت که مایک پنس، معاون ترامپ، مایک پمپئو، وزیر خارجه، ژنرال مارک میلی، رئیس ستاد مشترک ارتش و کریستوفر سی. میلر، وزیرموقت دفاع همگی به ترامپ هشدار داده‌اند که از فکر چنین حمله‌ای بیرون بیاید چرا که می‌تواند منجر به پدید آمدن برخورد‌های نظامی گسترده آن هم تنها چند هفته مانده به پایان دوره ریاست جمهوری آقای ترامپ شود.

گفتگو با قاسم محبعلی:

گفته می‌شود که ترامپ قصد سو استفاده از گزارش اخیر آژانس در مورد فعالیت‌های هسته‌ای ایران را دارد. بهانه او در این جلسه‌ای که نیویورک تایمز از آن یاد کرده هم همین گزارش است. چه بخش‌هایی از ادعا‌های آژانس در مورد فعالیت‌های ایران باعث این موضوع شده است؟

بحثی که در گزارش آژانس در مورد فعالیت‌های ایران پس از کاهش تعهدات خود مطرح شده، افزایش سطح غنی سازی اورانیوم و در کنار آن حجم و مقدار اورانیوم غنی شده و آب سنگینی است که در ایران تولید می‌شود. همچنین مساله دیگری که مورد اشاره آژانس بود، سانترفیوژ‌های جدیدی است که می‌گوید ایران آن‌ها را نصب کرده است. برخی در خارج از کشور می‌گویند این سانترفیوژ‌ها چه از نظر تعداد و چه تکنولوژی با تعهدات ایران در تضاد قرار دارند. این بخش‌هایی است که در خارج از کشور و در میان مخالفان فعالیت‌های هسته‌ای ایران مطرح شده است.

---

بیشتر بخوانید: ترامپ در روز‌های آخر ریاست جمهوری به دنبال جنگ در خاورمیانه است؟

---

گفته می‌شود که ترامپ قصد دارد هر طور شده مانع از بازگشت بایدن به توافق هسته‌ای شود. او چقدر شانس این را دارد که بتواند عملیاتی علیه ایران انجام دهد؟

ترامپ دنبال یک بهانه است تا بتواند هر طور شده شرایط را بحرانی کند تا بایدن نتواند به قول‌هایی که در خصوص بازگشت به توافق هسته‌ای با ایران داده، عمل کند. اما او در این تصمیم تقریبا تنهاست. گفته می‌شود که او حتی مجبور شده نیرو‌های پنتاگون را اخراج و آن‌ها را تغییر دهد، اما باز هم چنین اقداماتی نیازمند هماهنگی‌هایی است که ترامپ در این فرصت کم بعید است بتواند به آن دست یابد. اما او از هر فرصتی برای یک خرابکاری استفاده خواهد کرد.

اینکه ترامپ ممکن است دست به هر عمل غیرعقلانی بزند، بعید نیست، اما ارزیابی من این است که مثلا ارتش امریکا با او همراهی نمی‌کند. به تازگی ارتشی‌ها یک بیانیه هم صادر کرده اند که در آن گفته شده ارتش تابع قانون اساسی ایالات متحده است و برای منافع آمریکا و ملت قسم خورده و نه برای منافع یک شخص و آن‌ها جانشان را برای شخص خاصی فدا نخواهند کرد. ارتش آمریکا و پنتاگون و.. همواره مخالف اقدامی علیه ایران بوده اند و به ترامپ هم خطرات چنین تصمیماتی را اعلام کرده اند. به نظر من در این فرصت باقی مانده آن‌ها باز هم زیر بار چنین کار‌هایی نخواهند رفت.

برخی معتقدند ترامپ مکن است با وجود مخالفت اطرافیانش دست نکشد و بخواهد ایجاد مشکلاتی علیه ایران کند. چقدر دست او برای چنین کار‌هایی باز است؟

یک بحثی که مطرح شده این است که ترامپ ممکن است از طریق دوستانی که در منطقه دارد بخواهد مشکلاتی ایجاد کند. او حمایت اطرافیانش را برای حمله به نطنز یا رفتار‌هایی از این دست را ندارد. پس بعید نیست که به سراغ رژیم صهیونیستی یا عربستان برود و سناریویی ایجاد شود که به حوادث مشابه بیانجامد. کما اینکه در گذشته هم به صورت محدود شاهد چنین سناریو‌هایی بوده ایم.

در واکنش به چنین شرایطی بهترین رفتار از سوی ایران چه می‌تواند باشد؟ گفته شده که ایران به گوش آمریکایی‌ها رسانده که در صورتی که بخواهند اقدامی علیه ایران انجام دهند، با واکنشی سخت رو به رو خواهند شد.

بستگی به نوع حادثه دارد. در درجه اول باید توجه داشت که پشت این اقدامات چه جریان‌هایی قرار دارد و به ایران آدرس اشتباه داده نشود. اگر ادرس را اشتباه برویم، خواسته طرف‌های افراطی در ریاض و اسراییل و... برآورده می‌شود که به هیچ وجه علاقه‌مند نیستند ایران از بحران فعلی و تحریم‌ها عبور کند. در خاورمیانه بنیامین نتانیاهو و بن سلمان کسانی هستند که دلشان نمی‌خواهد با روی کار آمدن بایدن، مصالحه‌ای صورت بگیرد. برای ایران مهم این است که تا جای ممکن خویشتن داری کند تا زمانی که بتواند منشا پشت این اقدامات را به صورت واضح و روشن بشناسد.

گفته می‌شود که ماجرای حمله به نطنز با مخالفت اطرافیان ترامپ منتفی شده. اما کارشناسان می‌گویند ترامپ مانند بشکه باروت است و هر زمانی ممکن است رفتاری غیرعقلانی نشان دهد. او ممکن است دست به چه کار‌هایی بزند؟

ممکن است حوادثی مثلا در عراق اتفاق بیفتد، مانند حمله به کنسولگری و... یا اتفاقاتی در خلیج فارس رخ دهد یا حتی حملات محدودی به عربستان اتفاق بیفتد که در واقع پشت پرده آن‌ها ترامپ و با هدف بهم ریختن اوضاع و بهره برداری از این وضعیت باشد. آن‌ها ممکن است دست به کار‌هایی بزنند و بعد مدعی شوند که ایران امنیت منطقه را به خطر انداخته و یا به پایگاه‌های ایران حمله کرده و رفتار‌هایی از این دست داشته باشند. چون پیش از این هم ما شاهد چنین رفتار‌هایی بوده ایم.

تمام این‌ها تلاش‌هایی از سوی تیم ترامپ، نتانیاهو و بن سلمان است تا امکان اصلاح اقدامات ترامپ علیه ایران را از بین ببرند.

در صورتی که ترامپ بتواند با همراهی این تیم ضد ایرانی، اوضاع را پیچیده‌تر کند، دولت بایدن تا چه اندازه می‌تواند بعد از به دست گرفتن قدرت وضعیت را ترمیم کند؟

باید بدانیم که نه بایدن و نه هریس افرادی جنگ طلب نیستند. بایدن در تیم اوباما بوده و با حقایق منطقه و ایران آشناست. اما گاهی یک دولت ممکن است در عمل انجام شده قرار بگیرد. ترامپ یک پایگاه عظیم در آمریکا دارد و بیش از هفتاد میلیون به او رای داده اند. اکثر آن‌ها هم جزو نیرو‌های تندرو و از قضا بخشی از آن‌ها اوانجلیک‌ها هستند و رابطه بسیار خوبی با اسراییل دارند. آن‌ها ممکن است برای تامین منافع رژیم صهیونیستی دست به لابی‌هایی بزنند که نتیجه آن فشار به دولت بایدن باشد.