تمایل بایدن به مذاکره با ایران پیش از انتخابات ۱۴۰۰
رویداد۲۴ اعلام پیروزی جو بایدن برای تمام بازیگران منطقه‌ای به معنای سبقت برای توافق هسته‌ای تازه‌ای است که مذاکره برای آن شروع شده است. در شش ماه آینده، بازیگران بین‌المللی ذی‌نفع تمام تلاش خود را می‌کنند تا بر توافقی که به امضا می‌رسد تاثیر بگذارند، به این دلیل که اگر اکنون حرفشان را نزنند، تا ابد مجبور به سکوت می‌شوند. از این رو، تمام بازیگران تلاش می‌کنند از این چارچوب زمانی استفاده کنند. به این معنا، دوره انتقالی بین دو رئیس‌جمهور از اهمیت خاصی برخوردار است.
اولین نقطه، زمانی گذاشته شد که دانشمند هسته‌ای برجسته ایران، شهید محسن فخری‌زاده از سوی کسانی ترور شد که می‌خواهند قواعد مذاکرات جدید را با خون بنویسند. اروپا به سرعت به بایدن تبریک گفت و به‌دنبال آن است تا از این دوره برای رساندن پیام‌های غیررسمی به تهران و واشنگتن از طریق کانال‌های مختلف، برای یک مذاکره جدید، استفاده کنند. به این ترتیب، اروپا امیدوار به تسهیل و تسریع در روند شروع مذاکرات بین بایدن و ایران برای تحقق دستاورد‌های سریع پیش از انتخابات ۱۴۰۰ است.
منافع اروپایی ساده است: آرام کردن نگرانی‌های بین‌المللی و پیگیری از جایی که تماس‌ها متوقف شده است، با هدف بازگشت به برجام. اما ایران، ظاهرا به‌دنبال تغییر نیست. در هر صورت، تمام مقالاتی که در ایالات‌متحده منتشر می‌شود، حکایت از آن دارد که مذاکرات شروع شده است.
بیشتر بخوانید: بایدن در رابطه با ایران به دنبال چیست؟
از این چه نتیجه‌ای می‌توان گرفت؟ دموکرات‌ها چگونگی تعامل با ایران را مورد بررسی قرار می‌دهند و می‌خواهند بدانند فشاری که ترامپ علیه ایران ترتیب داد، تا چه زمانی بهتر است ادامه یابد؟ در مقابل، مسوولان ایرانی می‌خواهند آمریکا از سیاست فشار دست برداشته و به برجام بازگردد، تا در ادامه تهران هم به تعهدات خود بازگردد، اما احزاب سیاسی مختلف در ایران در این باره اختلاف نظر دارند.
در این میان، روحانی می‌داند که وقت تنگ است و احساس می‌کند باید هر آنچه در وسع خود دارد را به میان بگذارد و از انگیزه قوی طرف‌ها برای رسیدن به یک توافق موقت با ابعادی گسترده استفاده کند. روحانی از دوره انتقالی برای مشخص کردن چارچوب مذاکرات و حد و مرز‌ها برای بقیه شرکت‌کنندگان بهره می‌برد.
وی سعی می‌کند سیاست پیچیده ایران را ارائه دهد، به این ترتیب که پیش‌شرط‌های قاطعی از جمله رفع تمام تحریم‌های ایران را مطرح می‌کند، تا آمادگی برای انجام مذاکره صلح فراهم شود. جناح اصلاح‌طلب در نقشه سیاسی تهران به‌دنبال تسریع در روند مذاکرات تا پایان دوره روحانی است، به این دلیل که مهم‌ترین دستاورد سیاسی خود را امضای توافق هسته‌ای در سال ۲۰۱۵ می‌داند که ضامن نظام و استقرار آن است. روحانی سعی می‌کند با تاکید بر مزایای اقتصادی توافق و تاثیر آن بر بحران اقتصادی که ایران درگیر آن است، مذکرات را ضروری نشان دهد.
از سوی دیگر، پیش‌بینی می‌شود جناح اصولگرا رسیدن به توافق دیگری را برای روحانی دشوار کند. آن‌ها معتقدند این گفت‌وگو‌ها وسیله‌ای برای تحقق گشایش اقتصادی است، که به ایران زمان و قدرتی برای ادامه مذاکرات در طولانی‌مدت می‌دهد و به اعتقاد اصولگرایان، ایران به این شکل می‌تواند کارت‌های لازم برای بهبود جایگاه خود در مذاکرات را جمع کند و در ادامه دستاورد‌هایی مهم‌تر از آنچه دولت روحانی به آن راضی شده است را محقق کند.
در هر صورت، چه ایران مسیر سریع و کوتاه را انتخاب کند و چه مسیر طولانی را، اقتصاد مساله بسیار مهمی است. غرب و خود نظام، شرایط اقتصادی ایران را عامل اثرگذاری در صحنه داخلی می‌دانند که تاثیر فراوانی بر آمادگی ایران برای موافقت یا مخالفت برای مذاکرات آینده دارد.
