بازگشت مبهم آمریکا به میز مذاکرات هسته‌ای/ بایدن چه خوابی برای ایران دیده است؟
رویداد۲۴ لیلا فرهادی: ایران و آمریکا احتمالا در مسیر آشتی قرار گرفته‌اند. دولت جو بایدن که از ابتدا وعده احیای برجام را داده بود بالاخره دست از حرکات الاکلنگی خود با ایران برداشته و ند پرایس سخنگوی وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد: «واشنگتن دعوت نماینده ارشد اتحادیه اروپا برای پیوستن به میز مذاکره برای بحث بر سر برنامه هسته‌ای ایران را پذیرفته است.» پذیرشی که خود با ابهامات و سوالات بسیاری همراه است؟ قرار است بر سر چه موضوعی مذاکره شود؟
آمریکا چه زمانی به برجام برمی‌گردد؟
تیم بایدن در گام دیگری همچنین اقدامات دولت ترامپ در اعمال تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران را پس گرفته است. آنتونی بلینکن وزیر خارجه بایدن به وزرای اروپایی در تماس تلفنی خود روز پنجشنبه گفته با همکاری آن‌ها توافق ۲۰۱۵ را احیا خواهد کرد چرا که این توافق یک دستاورد کلیدی در دیپلماسی چند جانبه بوده است.
همزمان وزرای امور خارجه سه کشور اروپایی عضو برجام و آمریکا عصر پنجشنبه با صدور بیانیه‌ای مشترک بر اراده خود برای تقویت برجام تاکید کردند.
اقدام دولت آمریکا در واقع به منزله برداشتن اولین قدم برای کاهش فشار‌ها بر ایران است، اما ایران همچنان مصرانه بر لغو تحریم‌ها به عنوان پیش شرط بازگشت به تعهدات برجامی تاکید دارد. سعید خطیب زاده سخنگوی وزارت خارجه در واکنش به اقدامات شب گذشته دولت بایدن در توییتر خود این اقدامات را نمادین خوانده و گفته: «حرکات نمادین خوب است. اما برای احیای ١+۵، آمریکا باید عمل کند: تحریم‌ها را بردارد. ما نیز پاسخ خواهیم داد. این ترتیب کلیدی است: تعهد_اقدام_جلسه»
محمدجواد ظریف نیز در پیامی توییتری بر مسیر تعهد، اقدام، جلسه تاکید کرده و گفته: ایالات متحده باید بدون قید و شرط و به صورت موثر تمام تحریم‌های اعمال، بازاعمال یا تغییر برچسب داده شده توسط ترامپ را لغو کند. سپس ما نیز تمام تدابیر جبرانی خود را بلافاصله به حالت قبل بازمی‌گردانیم. ساده است: تعهد-اقدام-جلسه.
پیش از این نیز رهبر ایران تاکید کرده بود ایران عجله‌ای برای بازگشت آمریکا به مذاکره ندارد و تا زمانی که تحریم‌ها برداشته نشود ایران صبر می‌کند. بلومبرگ در سرمقاله‌ای که امروز منتشر کرده دولت بایدن را به محافظه کاری در قبال ایران تشویق کرده و گفته: پیشنهاد بازگشت همه طرف‌ها به میز مذاکره پیشنهاد خوبی است، اما نباید تسلیم اخاذی‌های تهران شد.
مجلس ایران نیز قانونی تحت عنوان اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها تصویب کرده که به موجب آن ایران تا ۵ اسفند در صورت عدم لغو تحریم‌های آمریکا موظف است از پروتکل الحاقی آژانس بین المللی انرژی هسته‌ای خارج شود. با خروج ایران از این پروتکل به طور اتوماتیک بازرسان آژانس حق بازدید از سایت‌های هسته‌ای یا مشکوک ایران را از دست خواهند داد.
البته دعوت بلومبرگ به محافظه کاری و عدم تسلیم در برابر تهدید‌های ایران تا حدودی بی معنی است چرا که تهران روز چهارشنبه عقب نشینی ضمنی از تهدیدهایش را آغاز کرده است. رییس جمهور حسن روحانی در جلسه صبح چهارشنبه هیات دولت رسما اعلام کرد خروج ایران از پروتکل به منزله اخراج بازرسان نیست و برنامه هسته‌ای ایران همچنان با نظارت آژانس فعالیتش را ادامه می‌دهد.
با این وجود بلومبرگ مدعی شده ایران علاقه‌ای به اقدامات اخیر دولت بایدن ندارد و مقامات ایران تهدید کرده‌اند که اگر تحریم‌ها برداشته نشود دسترسی بازرسان آژانس به سایت‌های هسته‌ای را محدود می‌کنند.
این رسانه نوشته: بایدن به درستی مساله مذاکره را طرح کرده، اما نباید استراتژی «اول تعهد ایران بعد لغو تحریم‌ها» را رها کند.
بیشتر بخوانید:بازرسان آژانس در ایران بمانند تفریح کنند/ ایران از تصمیم خروج از پروتکل الحاقی عقب‌نشینی می‌کند؟
بلومبرگ در ادامه مدعی شده: ایران مسیر اشتباهی در پیش گرفته و تعهداتش رها کرده است. اخیرا تولید اورانیوم فلزی در ایران آغاز شده. اورانیومی که برای کلاهک هسته‌ای به کار برده می‌شود و تهدید کرده که وعده‌های قبلی در مورد عدم توسعه سلاح هسته‌ای را کنار خواهد گذاشت. حالا هم می‌گوید تا تحریم‌ها برداشته نشود بازرسان حق بازدید ندارند.
ایران وارد دیپلماسی با آمریکا می‌شود؟
محمود علوی وزیر اطلاعات دولت روحانی چندی پیش در یک گفتگوی تلوزیونی که بعدا مورد نقد رییس جمور نیز قرار گرفت مدعی شد «رهبری صراحتا در فتوای خود فرمودند که تولید سلاح هسته‌ای خلاف شرع است و جمهوری اسلامی سراغ آن نمی‌رود و آن را حرام میداند. اما اگر گربه‌ای را گوشه‌ای گیر بیندازند ممکن است رفتاری کند که گربه‌ای که آزاد است آن رفتار را نمی‌کند.»
به گزارش رویداد۲۴ ند پرایس به این اظهارات علوی واکنش نشان داد و گفت: «ما هنوز به درستی نمی‌دانیم که آیا این نظر شخصی محمود علوی است یا نه. ما البته که این اظهارات را جدی تلقی می‌کنیم. این اظهارات نگران کننده است.» او گفته «بر اساس پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (ان‌پی‌تی) ایران هرگز، هرگز، هرگز اجازه تجهیز خود به سلاح‌های اتمی را نخواهد داشت.»
در ادامه یادداشت بلومبرگ آمده: در مقابل چنین اقدامات تحریک آمیزی، بایدن تا الان صبورانه برخورد کرده. او تیمی از مذاکره کنندگان مجرب را جمع کرده و با شرکای اروپایی و حتی چینی‌ها مشورت کرده است. آمریکا باید محکم بیاستد چرا که اقدامات ایران خطرناک است. دانشمندان هسته‌ای ایران دانش و تجربه فنی لازم را دارند و این دانش از بین نخواهد رفت. این رسانه در ادامه گمانه زنی کرده و گفته ایران احتمالا به طور کامل همکاری با آژانس را مخدوش نمی‌کند.
ایرانی‌ها می‌دانند که اگر بازرسان را اخراج کنند در واقع دعوت نامه اقدام صریح علیه برنامه هسته‌ای خودشان را صادر کرده اند. اگرچه ایران بیش از گذشته به تولید مواد شکاف پذیر برای بمبم نزدیک شده، اما برآورد اسرائیلی‌ها نشان می‌دهد ایران همچنان از بمب اتم دو سال فاصله دارد.
بلومبرگ معتقد است تهدید‌های ایران و تمایل دولت بایدن به نشستن پای میز مذاکره تقریبا در یک سطح است با اینکه اروپایی‌ها علاقه زیادی به احیای برجام دارند، اما تولید اورانیوم فلزی را به سرعت تقبیح کردند و نسبت به اخراج بازرسان آژانس نیز هشدار داده اند. حتی چین که روابط مجکمی با کشور‌های خلیج فارس برقرار کرده علیه ایران حرف زده و میداند رشد تهدید از جانب ایران به نفع منافعش در منطقه نیست.
این رسانه در پایان پیشنهاداتی را به دولت بایدن داده و گفته در روند پیش رو دولت بایدن باید کم کن برخی کمک‌های بشردوستانه را تقویت کرده و بار را از دوش مردم عادی ایران بردارد.
پیشنهاد بلومبرگ برای ایران نیز این بوده که بدانند بایدن تمایل به مذاکره دارد. حرکت او برای توقف موقت فروش سلاح به کشور‌های خلیج فارس؛ صحبت از پایان جنگ در یمن و برداشتن ممنوعیت اعطای ویزا به کشور‌های مسلمان از جمله ایران سیگنال‌هایی است که نشان می‌دهد او می‌خواهد جوانمردانه در قبال خاورمیانه بازی کند. ایران این شانس را دارد که وارد دیپلماسی اساسی با آمریکا شود به جای اینکه دست به تحریک‌های خطرناک بزند. ایران باید از این فرصت استفاده کند.
حکومت ایران بسیار عقب افتاده است مثل داعش به دنبال بنیاد گرایی و اسلحه است و توان گفت و گو و حل مسائلش با اعراب و اسراییل را ندارد فقط می گوید ما بر حقیم همه باطلند.