آخرین فرصت‌های اروپا برای احیای برجام/ حادثه نطنز مذاکرات وین را تغییر خواهد داد؟
رویداد۲۴ تروریسم هسته‌ای رژیم صهیونیستی علیه تأسیسات نطنز خللی در عزم نظام برای ادامه فعالیت‌های صلح آمیز خود وارد نکرد و در تازه‌ترین تصمیم نیز تهران قصد دارد غنی سازی ۶۰ درصدی را افزایش دهد. موضوعی که در نامه‌ای به آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز اعلام شده است. ضمن اینکه یک‌هزار سانتریفیوژ دیگر با ۵۰ درصد ظرفیت بیشتر به ماشین‌های موجود در نطنز، علاوه بر جایگزینی ماشین‌های صدمه دیده، اضافه می‌شود. این خبر را سیدعباس عراقچی معاون سیاسی وزارت امور خارجه و رئیس هیات مذاکره کننده ایران اعلام کرد که برای گفتگو‌های برجامی عازم وین شده است. مذاکراتی که قرار است با یک روز تاخیر در روز پنجشنبه برگزار شود.
رسانه‌های مختلف به گمانی‌های مختلفی در خصوص تاثیر این تروریسم هسته‌ای بر مذاکرات وین پرداخته اند. پایگاه پولیتیکو نوشت: ایالات متحده آمریکا روند دیپلماتیک خود با ایران را علیرغم حمله اسرائیلی‌ها از سر می‌گیرد و مذاکرات هسته ایران با طرف‌های اروپایی مجددا این هفته در وین آغاز می‌شود. هیچ نشانه‌ای مبنی بر هماهنگی اسرائیل با ایالات متحده برای چنین عملیاتی علیه ایران (اتفاق اخیر در نطنز) وجود ندارد و بعید به نظر می‌رسد که اسرائیل قبلاً مقامات آمریکایی را مطلع کرده باشد؛ بنابراین گزارش، اسرائیل تلاش می‌کند دولت بایدن را از بازگشتن به توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ با ایران منصرف کند و مدعی است این توافقنامه برای مهار بلندپروازی‌های هسته‌ای تهران به اندازه کافی عمل نکرده است.
پولیتیکو همچنین به مخالفان سیاست بایدن در قبال ایران که به شدت مخالف توافق هسته‌ای هستند اشاره می‌کند. یکی از آخرین موضع گیری‌ها در این زمینه مربوط به مایک پمپئو وزیر خارجه دولت ترامپ بود که اظهار داشت دولت بایدن نباید تحریم‌های ایران را لغو کند.ای بی سی نیوز نیز نوشت: حمله به یکی از حساس‌ترین تأسیسات هسته‌ای ایران تلاش‌های دیپلماتیک رئیس جمهور آمریکا برای احیای توافق هسته‌ای ایران را بر هم می‌زند - و بر آتش تنش‌های منطقه‌ای می‌دمد.
این رسانه آمریکایی در ادامه نوشت: در حالی که وزیر خارجه ایران بنیامین نتانیاهو را به از بین بردن مذاکرات متهم کرد، تهران و واشنگتن این سیگنال را بهم دادند تا مذاکرات غیر مستقیم در وین ادامه پیدا کند. «کلسی دونپورت» مدیر بخش سیاست عدم اشاعه انجمن کنترل تسلیحات آمریکا معتقد است که این عملیات خرابکاری علاوه بر نطنز بر نقشه راه دولت بایدن برای بازگشت به تعهدات برجامی نیز آسیب وارد می‌کند. وی تاکید کرد که ایالات متحده و ایران نباید اجازه دهند چنین اتفاقاتی بر مذاکرات وین تاثیر بگذارد.
در حالی که بایدن خواستار بازگشت هر دو طرف به توافق شده است - و سپس به دنبال یک توافقنامه "طولانی‌تر و قوی تر" است - گفتگو‌ها در هفته گذشته از طریق واسطه‌ها آغاز شد، زیرا ایران دیدار رو در رو با ایالات متحده را نپذیرفت. در حالی که مقامات از برخی پیشرفت‌ها خبر می‌دهند، هنوز فاصله زیادی در مورد اینکه چه کسی باید گام اول را بردارد وجود دارد. ایران اصرار دارد که ایالات متحده ابتدا باید همه تحریم‌های دوران ترامپ را لغو کند، اما ایالات متحده گفته است که تا زمانی که ایران محدودیت‌های برنامه هسته‌ای خود را بازیابی نکند، تحریم‌ها تحقق نخواهد یافت.ای بی سی نیوز در ادامه به پیشرفت‌های هسته‌ای ایران اشاره کرد و نوشت: نطنز در قلب این محدودیت‌ها بوده است از امکانات آن برای غنی سازی اورانیوم استفاده می‌شود، به طوری که ایران روز شنبه اعلام کرد که زنجیره جدیدی از سانتریفیوژ‌های IR-۶ پیشرفته خود را راه اندازی کرده و آزمایش سانتریفیوژ‌های IR-۹ خود را نیز آغاز کرده است - گفته می‌شود توانایی غنی سازی اورانیوم تا ۵۰ برابر با سرعت بیشتر دارد.
در ادامه گزارش آمده است: در حالی لوید آستین وزیر دفاع آمریکا در اسرائیل به سر می‌برد گمانه زنی‌هایی مبنی بر در جریان گذاشتن آمریکا و یا نقش این کشور در حادثه نطنز مطرح بود که جن ساکی سخنگوی کاخ سفید این موضوع را تکذیب کرد.ای بی سی نیوز در ادامه تداوم گفتگو‌های ایران و آمریکا را منجر به افزایش سطح تنش‌ها در منطقه دانست و به صحبت‌های نتانیاهو اشاره کرد که هر گونه توافق با ایران را بی ارزش توصیف و تهدید به اقدامات دیگر در صورت لزوم کرد.
این رسانه آمریکایی تصریح کرد: آنچه که با دیپلماسی هسته‌ای بایدن مغایر است اعلام همبستگی و حمایت آمریکا از اسرائیل است که وزیر دفاع آمریکا متعد به دفاع از امنیت اسرائیل می‌شود.
بیشتر بخوانید: واکنش بلینکن به غنی‌سازی ۶۰ درصدی ایران: تحریک آمیز است؛ آن را جدی می‌گیریم
عملکرد ضعیف اروپایی‌ها در گفتگو‌های برجامی
بنیاد کارنگی در مقاله‌ای به نقش ضعیف اروپایی‌ها در احیای توافق هسته‌ای پرداخت و نوشت: اتحادیه اروپا در تلاش است تا توافقی را بین ایالات متحده و ایران برای بازگشت هر دو طرف به آن ایجاد کند. با این حال، درست مثل جولای ۲۰۱۵، موفقیت خیلی تضمینی نیست. آن‌ها نتوانستند گشایش اقتصادی را که تهران در ازای نظارت دقیق بر برنامه هسته‌ای خود قول داده بود، اجرا کنند. حتی پس از همه گیری کرونا که به جمهوری اسلامی ضربه زد، دولت‌های اروپایی در مواجهه با ادامه تحریم‌های ایالات متحده نتوانستند راهی برای افزایش تجارت بشردوستانه یا در واقع کمک‌های چند جانبه به ایران اعطا کنند.
به روشی مشابه، جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا در حال پی بردن به آن است که اگرچه قول داده به توافق هسته‌ای برگردد، اما تعهد در برابر تعهد امری دشوار است. دولت قبلی برای جلوگیری از بازگشت احتمالی جانشین به برجام با دقت تمام "دیوار تحریم" علیه ایران را ایجاد کرد تا لغو تحریم‌ها از منظر سیاسی هزینه بر باشد.
برای اروپایی‌ها مذاکرات این هفته وین آخرین شانس برای نجات توافق و تضمین امنیت است. در قدم اول باید به این مساله توجه شود که ایران برای بازگشت به تعهداتش به چه چیزی نیاز دارد. قدم بعدی که ممکن است طولانی‌تر باشد این است که واشنگتن چگونه قرار است تحریم‌های را کاهش دهد. هنگامی که بازگشت کوتاه مدت به توافق تضمین شد طرفین می‌توانند در مورد سایر موضوعات دیگر گفتگو کنند.
بدون تلاش‌های میانجیگرانه اروپا، هرگونه توافق در چنین فضای بی اعتمادی دست نیافتنی خواهد بود.
جو سیرین سیونه استاد اندیشکده کوئینسی و کارشناس منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای نیز در ان بی سی نیوز نوشت: گفتگو‌های هسته‌ای در وین به بایدن اجازه می‌دهد تا پیش از آنکه به سمت جنگ برویم، خرابکاری ترامپ را جمع کند. امکان احیای این توافق وجود دارد به شرط آنکه رئیس جمهور بایدن فکر توافق بهتر را از سر بیرون کند.
