۶ نکته درباره ثبت نام رئیسی در انتخابات ۱۴۰۰/ هرکس در انتخابات شکایتی دارد، به رئیسی مراجعه کند!

رویداد۲۴ ابراهیم رئیسی در نهایت برای شرکت در انتخابات ۱۴۰۰ نام نویسی کرد. رئیس قوه قضائیه برای نشستن بر کرسی ریاست قوه مجریه چند سالی است که انتظار می‌کشد و حالا در دو قدمی آن قرار دارد. رئیسی آنقدر خود را به پاستور نزدیک می‌داند که نه از دوقطبی سازی با لاریجانی هراسی دارد و نه از عبور از اصولگرایان. وی در حالی عزم پاستور کرده که صندلی‌اش در ریاست قوه قضائیه را نیز ترک نکرده تا انتخابات ریاست جمهوری سیزدهم در سایه قدرت مطلقه رئیس قوه قضائیه برگزار شود.

ثبت نام ابراهیم رئیسی در شرایط عجیبی انجام شد؛ عجیب از این جهت که او همچنان رئیس قوه قضاییه است و این یعنی رئیس یک قوه برا دستیابی به قوه دیگر در حال تلاش است. در این گزارش بررسی شده که چرا ثبت نام رئیسی برای انتخابات اینقدر محل سوال بوده است.

رئیس قوه قضاییه در حال تلاش برای رسیدن به قوه مجریه!

۱) ابراهیم رئیسی هم اکنون به عنوان رئیس قوه قضائیه در این سمت مشغول به کار است. وی با حکم رهبری به قوه قضائیه رفته و در حالی برای ثبت نام به وزارت کشور رفت که همچنان بر کرسی عالی قضاوت تکیه زده است. پس از ثبت نام این سوال مطرح شد که چرا رئیسی از قوه قضائیه استعفا نداده است.

در قانون شرط استعفا برای شرکت در انتخابات ریاست جمهوری مطرح نشده و چنین ضرورتی وجود ندارد و تنها داوطلبان شرکت در انتخابات مجلس باید در مدت زمان مشخص تا برگزاری انتخابات از سمت خود استعفا کنند، بنابراین از منظر قانون ضرورتی برای استعفای رئیسی از ریاست قوه قضائیه هنگام ثبت نام انتخابات ریاست جمهوری و حتی پس از آن وجود ندارد. هرچند مجلس یک بار برای اعمال چنین محدودیتی تلاش کرد که البته به در بسته خورد. مجلس دی ماه سال گذشته با پیشنهاد برخی نمایندگان مبنی بر استعفای سران قوای مقننه و قضائیه، اعضای هیأت رئیسه مجلس و شورای عالی قضایی ۶ ماه قبل از ثبت نام برای کاندیداتوری انتخابات ریاست جمهوری مخالفت کرد. اگرچه عرف تاکنون برخلاف این مساله بوده و اغلب مقامات ارشد و شاخص کشور هنگام ثبت نام در انتخابات از سمت جاری خود استعفا می‌دهند. اما بگذارید پیامدهای این موضوع را بررسی کنیم:

شورای نگهبان که مسئول رسیدگی به صلاحیت داوطلبان انتخابات ریاست جمهوری را برعهده دارد شامل ۶ حقوقدان و ۶ فقیه است. انتخاب فقها بر عهده رهبری و انتخاب حقوقدانان بر عهده رئیس قوه قضائیه است که دوره مسئولیت هر دو به مدت ۶ سال است.

ابراهیم رئیسی نیز در سال ۹۸ اقدام به معرفی ۵ عضو حقوقدان شورای نگهبان کرد؛ بنابراین شورای نگهبانی قرار است بر صلاحیت ابراهیم رئیسی به عنوان داوطلب انتخابات ریاست جمهوری رسیدگی کند که خود از نزدیکان وی در این نهاد هستند؛ بنابراین اصل استقلال و عدم دخالت و جانبداری شورای نگهبان در اجرای عدالت در حوزه بررسی صلاحیت داوطلبان زیرسوال می‌رود و جای ابهام دارد.

۲) نکته دوم اما به جایگاه قوه قضائیه در روند برگزاری انتخابات اشاره دارد. در صورت بروز هرگونه تخلف و عبور از قانون در روند بررسی صلاحیت داوطلبان، تبلیغات انتخاباتی و برگزاری انتخابات به صورت مستقیم یا غیرمستقیم به قوه قضائیه ارجاع داده می‌شود و این قوه قضائیه است که باید به تخلفات و شکایات نامزد‌های انتخاباتی رسیدگی کند. حال در شرایطی که ابراهیم رئیسی در صدر این قوه قرار دارد چگونه قرار است عدالت در حوزه داوطلبان انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ اجرا شود. بهتر است آقای رئیسی پیش از شرکت در انتخابات، به سایه قدرت مطلقه خود بر انتخابات ریاست جمهوری و ابهاماتی که در این زمینه وجود دارد، پاسخ می‌داد.

بیشتر بخوانید: بسیج اصولگرایان ارتدکس علیه لاریجانی / جنگ لفظی کاندیدا‌های انتخابات ۱۴۰۰ آغاز شده است؟

ورود مستقل رئیسی، شوک به اصولگرایان

۳) ابراهیم رئیسی در سخنرانی پس از ثبت‌نام برای حضور در انتخابات ریاست جمهوری اعلام کرد که به صورت مستقل داوطلب شرکت در انتخابات شده است. اعلام موضعی که اصولگرایان را در شوک فرو برده است چراکه وی گزینه نخست احزاب مختلف اصولگرا در فرایند بررسی نامزد‌های مخالف جریان راست ایران به شمار می‌رفت و اجماع قابل توجهی بر سر وی شکل گرفته بود؛ به گونه‌ای که اغلب داوطلبان اصولگرا اعلام کرده بودند در صورت کاندیداتوری رئیسی یا ثبت‌نام نخواهند کرد یا در فرایند انتخابات به سود وی انصراف خواهند داد.

به گزارش رویداد‌۲۴ موضع‌گیری رئیسی در ورود مستقل به انتخابات، به نوعی به طور ویژه رد تصمیم شورای وحدت اصولگرایان به رهبری آیت الله موحدی کرمانی نیز به شمار می‌رود که رئیسی را به عنوان گزینه نخست خود برای ورود به انتخابات ۱۴۰۰ اعلام کرده و با ارسال نامه‌ای به وی خواسته بودند برنامه‌های خود را ارائه کند. اعلام بر ورود مستقل به انتخابات، اما نه تنها آب پاکی روی دست اصولگرایان و جناح انقلابیون ارزشی ریخت و تاکیدی بر این بود که رئیسی اساسا سازوکار اصولگرایان را به رسمیت نشناخته بلکه بسیاری از مخاطبان خود را که از نظر فکری در این نحله فکری جای دارند را از خود طرد کرد.

۴) ابراهیم رئیسی در روز ثبت نام اصرار داشت، کسی به نفع او انصراف ندهد. کسانی که ثبت‌نام کرده بودند و شانس چندانی در انتخابات نداشتند، این تصور را داشتند که بعد از ثبت نام با انصراف از انتخابات، سهمیه‌ای در کابینه ابراهیم رئیسی داشته باشند؛ چهره‌هایی همچون سعید محمد و سعید جلیلی و رستم قاسمی و فریدون عباسی با همین تصور ثبت نام کردند اما ابراهیم رئیسی آنقدر به رای خود مطمئن بود که گفت کسی به نفع او انصراف ندهد. معنای این جمله آن است که او قرار نیست به دیگران در کابینه خود سهم بدهد. هر چند این اتفاق در عالم واقعیت تقریبا محال است و کابینه احتمالی رئیسی از ترکیب همین چهره‌ها انتخاب خواهد شد، با این حال رئیسی علاقه داشت این پیام را به جامعه منتقل کند که کابینه او کابینه سهمیه‌ای نیست.

ابراهیم رئیسی در حالی از ورود مستقل خودش سخن گفته از روز گذشته تمام صفحات رسانه‌های اصولگرا در اختیار او هستند و هر کدام در حال هجمه به علی لاریجانی برای حذف او هستند. بنابراین اینکه رئیسی بگوید مستقل آمده، چندان به واقعیت نزدیک نیست.

۵) یکی از دوقطبی‌های پیش‌بینی شده برای انتخابات ریاست جمهوری سیزدهم در میان افراد مختلف، دوقطبی لاریجانی و رئیسی است که همواره مورد توجه ناظران و کارشناسان بوده و در نظرسنجی‎های انجام شده نیز این دوگانه مورد بررسی قرار گرفته است. اکنون و با پایان مهلت ثبت نام داوطلبان انتخابات ریاست جمهوری، پیش‌بینی‌ها محقق شد و تا اینجای کار و پیش از آغاز فرایند تبلیغات و مناظره‌های انتخاباتی، به نظر می‌رسد این دوقطبی علی لاریجانی و ابراهیم رئیسی باشد که قرار است در بیست و هشتم خردادماه به رای مردم گذاشته شود. نحوه ورود این دو فرد به فرایند انتخابات نیز تاییدی بر این گمانه‌زنی است چراکه نشان داد این افراد خود نیز از موقعیتشان در این انتخابات و همچنین پتانسیل رقیب باخبر هستند. رئیسی و لاریجانی در بدو ورود به انتخابات به یکدیگر تاختند تا صف‌بندی نامزدهای انتخابات یک ماه مانده به برگزاری شفاف‌تر شود.

علی لاریجانی در سخنانی پس از ثبت‌نام در جمع خبرنگاران گفت که حوزه اقتصاد نه «پادگان» است و نه «دادگاه» که با تشر و دستور اداره شود. لاریجانی مشخصا ابراهیم رئیسی رئیس دستگاه قضا و حامیانش را خطاب قرار داد که در لباس نظامی و در ردای کاندیدای پوششی پا به عرصه گذاشته‌اند. ابراهیم رئیسی نیز پس از ثبت نام در انتخابات تصمیم گرفت تا از میان همه نامزدها و اظهارنظرهای مطرح شده، لاریجانی را برای حمله خطاب قرار دهد و بگوید بانیان و شرکای وضع موجود نمی‌توانند تحول ایجاد کنند. ابراهیم رئیسی و علی لاریجانی زنگ اول رقابت در مقابل یکدیگر را نواختند و حامیانشان را صف‌بندی کردند. حامیان رئیسی فعلا لاریجانی را نماد خیانت و ارتباط با انگلستان می‌دانند.

۶) برخی رقبای ابراهیم رئیسی گفته بودند او برای ورود به انتخابات با رهبری صحبت نکرده است. سعید محمد در آخرین نشست خبری خود در باشگاه خبرنگاران جوان گفته بود که رئیسی برای ورود به انتخابات اذن ندارد. اطلاعات دقیقی از این موضوع در دست نیست اما حضور لحظه آخری ابراهیم رئیسی نشان می‌دهد که چنین اتفاقی دور از واقعیت نیست.