دوگانه جلیلی-رئیسی با محوریت شبکه‌های اجتماعی/ فیلترینگ پاشنه آشیل کاندیداهای انتخابات ۱۴۰۰ می‌شود؟
رویداد۲۴ با وجود اینکه تنور انتخابات ریاست جمهوری، چه به واسطه رد صلاحیت‌ها چه به واسطه شیوع کرونا ۲۰ روزمانده به روز موعود سردتر از یخچال‌های قطبی است، اما هنوز معدود کاندیداهای باقیمانده توان شوکه کردن مردم را دارند. نظرسنجی‌های انجام شده نیز می‌تواند تاییدی بر این موضوع باشد. در تازه‌ترین نظرسنجی که ایسپا انجام داده، عنوان شده که ۴۵ درصد از مردم گفته‌اند که قطعا یا احتمالا در انتخابات شرکت می‌کنند که تعداد آنها حدودا ۲۷ میلیون نفر می‌شود. بیشاز ۳۸ درصد از این افراد اعلام کرده اند که به ابراهیم رئیسی رای می‌دهند یعنی چیزی در حدود ۱۰ میلیون نفر. با این حساب ۵۲ درصد یعنی در حدد بیش از ۱۴ میلیون نفر هنوز برای اینکه نام چه کسی را در برگه رای خود بنویسند به جمع بندی نرسیده‌اند.
با این حساب در یک سوی میدان عبدالناصر همتی و محسن مهرعلیزاده تلاش دارند تا حمایت احزاب اصلاح طلب را کسب کنند تا شاید کورسوی امیدی برای آنها پیدا شود. در سوی دیگر اصولگرایان با حضور کاندیدای برجسته این جریان به همراه چند کاندیدای پوششی قرار دارند؛ آیا صف اجماعی که به ظاهر میان آنها وجود دارد شکسته خواهد شد و کاندیداهای پوششی به دنبال رسیدن به پاستور هستند یا قصد دارند سبد رای خود را با سهم‌خواهی بزرگی جا به جا کنند؟
سعید جلیلی و وعده‌های متفاوت!
سعید جلیلی کاندیدای ریاست جمهوری ۱۴۰۰ در اظهار نظر جالب توجهی به فیلترینگ یک شبکه اجتماعی خاص تاخته و گفته این فیلترینگ توجیهی ندارد. جلیلی در توییتر خود نوشته: فیلترینگ توییتر توجیه ندارد. این اظهار نظر عجیب او از چند نظر قابل تامل است.
بیشتر بخوانید:نهاد اجماع‌ساز از مهرعلیزاده حمایت نخواهد کرد/ نتیجه انتخابات برای مردم از پیش تعیین شده است
اولین مساله‌ای که در این اظهارنظر باید مورد توجه قرار بگیرد، ماهیت و ریشه فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی و به طور خاص توییتر و فیس بوک در ایران است.
توییتر و فیس بوک (اگر های فایو و اورکات را به دلیل تعداد بسیار کمتر کاربرانشان نسبت به فیس بوک و توییتر نادیده بگیریم) شاید اولین شبکه‌های اجتماعی نوینی بودند که از دم تیغ فیلتر گذشتند. هر دوی این شبکه‌های اجتماعی سال ۸۸ و مدتی قبل از انتخابات ریاست جمهوری آن سال فیلتر شدند.
شبکه خبری سی‌ان‌ان در آن زمان تعداد حامیان و طرفداران میرحسین موسوی در فیس‌بوک را بیش از پنج هزار نفر اعلام کرده بود. در بیانیه رییس فیس بوک درباره فیلتر شدن این شبکه در ایران آمده بود: «مایه سرافکندگی و تاسف است که گرایشات سیاسی و فرهنگی بعضی کشور‌ها باعث می‌شود که فرصت مشارکت و اظهارنظر در اینترنت از مردم گرفته شود.
سال ۸۸ شبکه اجتماعی توییتر هنوز به اندازه فیس بوک محبوبیت نداشت، اما دو سال قبل از انتخابات، نقطه عطفی برای این شبکه اجتماعی نوظهور اتفاق افتاده بود. در جریان کنفرانس جنوب از جنوب غربی سال ۲۰۰۷ که یک فستیوال فرهنگی معروف در آمریکاست، به ناگهان استفاده کاربران از توییتر که تا آن زمان ۲۰ هزار توییت در روز بود به ۶۰ هزار توییت رسید. بعد از این همایش سهام توییتر هم ارزش قابل توجهی پیدا کرد. در نیمه دوم سال ۲۰۰۷ روزانه ۴۰۰ هزار توییت در توییتر منتشر می‌شد. در فوریه ۲۰۱۰ این رقم به ۱۰۰ میلیون توییت در روز رسید. روند رو به رشد توییتر سبب شد تا همزمان با فیس بوک که در سال ۸۸ محبوب‌ترین شبکه اجتماعی ایران بود، توییتر نیز قربانی فیلترینگ شود.
فیلترینگ در حوزه اختیارات وزارت ارتباطات نیست. به گفته محمد جواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات، وزارت ارتباطات تنها یک عضو از ۱۲ عضو کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه در موضوع فیلترینگ است. این وزاتخانه نه فرمان فیلتر می‌دهد نه آن را اجرا می‌کند. فرمان معمولا از سوی قوه قضاییه، شورای عالی امنیت ملی و شورای عالی فضای مجازی صادر می‌شود و مسوولیت اجرای آن هم بر عهده شرکت‌های تامین کننده اینترنت است.
اما کارگروهی که امروز از ۱۲ عضو تشکیل شده، در سال ۹۰ آغاز به کار کرده است. فیلترینگ فیس بوک و توییتر در سال ۸۸ و به دستور مستقیم شورای عالی امنیت ملی کشور انجام گرفته بود. شورایی به ریاست سعید جلیلی. جلیلی از مهر ۸۶ تا شهریور ۹۲ بر مستند شورای عالی امنیت ملی تکیه زده بود. این شورا بنا به گزارش‌های متعدد مسئول مستقیم فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی در جریان انتخابات ۸۸ بوده است.
اگر مقصر بودن سعید جلیلی در فیلترینگ توییتر را نادیده بگیریم، اظهار نظر او درباره توییتر یک تقابل جالب را نیز رقم زده است تقابل در درون جریان اصولگرایی.
همزمان با این اظهارنظر ابراهیم رئیسی دیگر کاندیدای جریان اصولگرا در انتخابات ۱۴۰۰ رضا تقی‌پور را مسئول فضای مجازی ستاد تبلیغاتی خود کرده است. تقی پور وزیر ارتباطات دولت دوم احمدی نژاد بود. تقی پور در فرودین ماه سال ۹۰ به دلیل نقشی که در نقض گسترده حقوق بشر داشت در فهرست تحریم‌های اتحادیه اروپا قرار گرفت و کلیه دارایی‌های او در اروپا توقیف شد.
بر اساس بیانیه اتحادیه اروپا، رضا تقی پور در هنگام تصدی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات ایران، به دلیل نقشی که در سانسور و کنترل اینترنت و همچنین کنترل مکالمات و ارتباط تلفنی شهروندان ایرانی داشته، در فهرست تحریم‌های اتحادیه اروپا قرار گرفت. یک سال بعد هم وزارت خزانه داری آمریکا به اتهام مشارکت در سانسور و کنترل فعالیت‌های اینترنتی، تقی پور را تحت تحریم قرار داد.
یکی از اظهارنظر‌های جالب تقی پور نظر او درباره موتور‌های جستجوگر خارجی است. او معتقد است موتور‌های جستجوی خارجی ابزار جاسوسی بیگانگان است و به دلیل آنچه «اومانیستی و لیبرالیستی» بودن مبنای اینترنت خوانده معتقد است «این اینترنت برای جوامع، خطرناک است و نیاز به باز تعریف دارد.» حالا رئیسی فردی با این سابقه را بر مصدر امور مربوط به فضای مجازی ستاد خود قرار داده است.
دوگانه سعید جلیلی و ابراهیم رئیسی
اظهار نظر جلیلی درباره توییتر همزمان با اعلام خبر حضور فعال تقی پور در ستاد ابراهیم رئیسی به منزله شکل گیری یک دوگانه میان رئیسی و جلیلی در مناظره‌های انتخاباتی است. به نظر می‌رسد در شرایطی که خیال رئیسی از رئیس جمهور شدنش با توجه به چینش رقبا توسط شورای نگهبان راحت است، برخی رقبای هم پیاله او به خاستگاه رای رقیب چشم دوخته‌اند.
اگرچه قبای انتقاد از فیلترینگ برای تن جلیلی کمی گشاد است، اما اظهارنظر‌های این چنینی نشان می‌دهد او به سبد رای جریان‌هایی که همواره صدای اعتراض علیه فیلترینگ و سانسور بوده‌اند چشم دوخته، سعید جلیلی به دنبال شکستن اجماع است یا سهم خواهی؟
