تغییر سرنوشت انتخابات ۱۴۰۰ در گرو افزایش مشارکت/ چه کسی بازی انتخابات را برهم می زند؟

رویداد۲۴ اولین مناظره انتخابات ۱۴۰۰ برگزار شد و هفت نامزد ریاست جمهوری نظرات خود را درباره وضعیت اقتصادی کشور بازگو و مواضع رقیب را به نقد کشیدند. ابراهیم رئیسی به همراه چهار نامزد از جناح اصولگرا عبدالناصر همتی رئیس کل پیشین بانک مرکزی را هدف انتقادات خود قرار دادند و در مقابل همتی و مهرعلیزاده تنها رئیسی را رقیب خود و دیگران را نامزدهای پوششی خواندند. نظرسنجی ها پس از برگزاری مناظره به طرز قابل توجهی نمره مثبتی به عملکرد همتی دادند و بعضا او را پیروز این مناظره خواندند. رسانه های خارجی نیز از تغییر اقبال عمومی نسبت به همتی گفته و نوشتند که با افزایش مشارکت احتمال پیروزی وی وجود دارد.

تی آر تی ترکیه در گزارشی در این باره نوشت: بسیاری از نامزد‌های میانه رو و اصلاح طلبان از سوی شورای نگهبان یک نهاد ناظر متشکل از روحانیون در ایران رد صلاحیت شدند. اما افکار عمومی در حال تغییر مسیر به سمت یک نامزد میانه‌رو است. همانطور که این ضرب المثل مشهور می‌گوید «آب همیشه مسیر خود را پیدا می‌کند.» به نظر می‌رسد نارضایتی عمومی در ایران در حال تبدیل شدن به مشارکت تعداد بیشتری از رای دهندگان به نفع یک نامزد کمتر شناخته شده هستند، عبدالناصر همتی کسی که ریاست کل بانک مرکزی ایران را برعهده داشت و در تاریخ ۳۰ می‌ گذشته از سمت خود برکنار شد.

بیشتر بخوانید: مهرعلیزاده علیه رئیسی؛ زاکانی علیه همتی/ چه کسی قهرمان نخستین مناظره انتخابات ۱۴۰۰ بود؟

در ادامه این گزارش ادعا شده است: از آنجایی که ایرانیان از محدودیت‌هایی که در زمینه حقوق سیاسی و آزادی‌های خود با آن مواجهند، خسته شده‌اند، این تغییر آشکار در حمایت از همتی به عنوان یک عمل نافرمانی تلقی می‌شود. بسیاری از رای‌دهندگان در ایران از بخشی از نهاد‌های محافظه‌کار از جمله شورای نگهبان ناراضی هستند، یک بدنه متشکل از روحانیون با امتیازاتی که قانون اساسی در اختیار آن‌ها قرار داده است به تازگی ۳۲ نامزد ریاست جمهوری شامل ۱۸ اصولگرا و ۱۴ اصلاح طلب و میانه رو را رد صلاحیت کرد.

یک روزنامه نگار در تهران که خواست نامش فاش نشود در گفتگو با تی آر تی در این باره گفت: شوک ناشی از ردصلاحیت نامزد‌های اصلاح طلب همچنان به قدرت خود باقی است، اما بخشی از مردم و شخصیت‌های سیاسی از مردم می‌خواهند تا وضعیت را با رای دادن به همتی تغییر دهند.

عبدالناصر همتی عضو حزب کارگزاران که به عنوان اصلاح طلبان میانه رو نزدیک به هاشمی رفسنجانی، رئیس جمهور اسبق ایران شناخته می‌شوند، است. هاشمی رفسنجانی آشکارا از حسن روحانی در انتخابات ۲۰۱۳ حمایت کرد. وی در سال ۲۰۱۷ درگذشت.

همتی به عنوان یک چهره میانه رو، به نظر می‌رسد یک ضربه‌گیر در این انتخابات است که ممکن است بتواند ابراهیم رئیسی رئیس قوه قضائیه ایران و رقیبش را شکست دهد. کسی که در صورت پایین بودن میزان مشارکت به آسانی می‌تواند پیروز شود.

جنبش اصلاح طلبی ایران در سال ۲۰۱۸ با ضربه سنگینی مواجه شد. چرا که دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا در آن زمان از توافق هسته‌ای ایران خارج شد و تحریم‌های سخت و دشواری را علیه ایران اعمال کرد. یک سال پیش از تصمیم ترامپ، حداقل ۷۰ درصد از واجدان شرایط در ایران در انتخابات مجلس این کشور شرکت کردند. میزان مشارکت بسیار بالایی که به امید ادامه مذاکره دولت روحانی با قدرت‌های جهانی و خارج کردم کشور از بحران اقتصادی شکل گرفت.

تحلیلگران بر این باورند که در شرایطی که شورای نگهبان تقریبا همه نامزد‌های اصلاح طلب پیشرو را از حضور در رقابت‌های ریاست جمهوری رد صلاحیت کرد، مردم عادی در ایران به ویژه نسل جوان‌تر در ابتدا نسبت به شرکت در انتخابات محتاطانه می‌اندیشیدند. اما با تایید صلاحیت همتی، نظرات شروع به تغییر کرد و جوانان در حال صحبت درباره رقابت‌های انتخاباتی هستند.

به گفته ناظران اگر مشارکت بالا برود ممکن است همتی بتواند رئیسی را شکست دهد، ابراهیم رئیسی در سال ۲۰۱۷ در مقابل روحانی نیز شکست خورد. اکنون به نظر می‌رسد همتی تنها امید اغلب ایرانی‌ها باشد، مردمی که به دنبال دموکراسی، آزادی و عدالت اجتماعی هستند.

به گفته تحلیلگران در شرایطی که شورای نگهبان اصلاح طلبان را از حضور در انتخابات منع کرده، شانس همتی برای پیروزی در این انتخابات در ابتدا ۳ به ۱۰ بود در حالی که اکنون شانس وی افزایش پیدا کرده است.

تحلیلگران بر این باورند که در حالی که اغلب مردم همچنان نسبت به حضور در انتخابات تردید دارند و میانه رو‌ها و اصلاح طلبان تمایلی به مشارکت در انتخابات ندارند و معتقدند که صحنه برای پیروزی نامزد‌های اصولگرا آماده شده است، مردم عادی به یک راهبرد برای خروج از وضع موجود با روشی مسالمت آمیز نیاز دارند. در خیابان‌ها شنیده می‌شود که مردم درباره رای دادن به همتی صحبت می‌کنند تا به این صحنه آرایی نه بگویند.