کوتاهی آموزش‌وپرورش در قبال آموزش به کودکان کار در ایام کرونا
رویداد۲۴ فرشته صائمی؛ از البرز تا بوشهر و از آذربایجان غربی تا سیستان و بلوچستان پهنه‌ای جغرافیایی است که بنا به گفته مسئولان وزارت آموزش و پرورش دانش‌آموزان این مناطق تبلت‌های اهدایی از طرف وزارتخانه مذکور و خیرین دریافت کردند که از این طریق روند آموزش را این بار در قالب مجازی ادامه دهند؛ نوع آموزشی که کرونا آن را متداول کرد اما به‌واسطه آن بسیاری از نقاط ضعف آموزشی و ارتباطی کشور هویدا شد. چنانکه طبق گفته محمدجواد آذری جهرمی ۴ هزار روستا در کشور حتی به فیبر نوری متصل نیستند و کرونا به اتصال آنها سرعت بخشید.
کرونا نه تنها از ضعف زیرساخت‌ها پرده برداشت، بلکه از محرومیت‌های حاصل از نبود زیرساخت‌ها نیز رونمایی کرد تا جایی که یک معاون آموزش و پرورش از محرومیت ۸۸ درصدی دانش‌آموزان جهت دسترسی به وسایل الکترونیکی خبر داد و گفته بود، تنها ۱۲ درصد دانش‌آموزان تبلت و گوشی مستقل دارند.
سید جواد حسینی همچنین اضافه کرد که حدود سه میلیون دانش‌آموز به وسایل الکترونیکی دسترسی ندارد و دو میلیون دانش‌آموز هم از وسایل عاریه‌ای استفاده می‌کنند که در مجموع ۵ میلیون وسایل الکترونیکی برای بهره‌وری دانش‌آموزان از آموزش مجازی مورد نیاز است. البته جانشین وزیر آموزش و پرورش در طرح هدایت، یادآور شد که تا ۱۹ بهمن ۹۹ بیش از ۲۰۰ هزار ابزار الکترونیکی به دانش‌آموزان نیازمند اهدا شده است.
این مقام مسئول در وزارت آموزش و پرورش ضمن اینکه از نیاز به ۵ میلیون وسایل الکترونیکی برای تجهیز دانش‌آموزان جهت حضور در کلاس‌های مجازی خبر داد، این را هم گفت که تا بهمن ۹۹ و با گذشت نزدیک به یکسال از ورود کرونا به کشور، تنها ۴ درصد این نیاز برطرف شده، در خرداد ۱۴۰۰ اعلام کرد که تاکنون ۲۸۰ هزار تبلت در قالب طرح هدایت تهیه و به دانش‌آموزان نیازمند اهدا شده است.
علاوه بر معاون وزیر آموزش و پرورش، محسن حاجی‌میرزایی نسبت به اقدامات این وزاتخانه برای تجهیز مدارس به اینترنت و اهدای تبلت به دانش‌آموزان خبر داد و گفت تا پایان شهریور همه مدارس کشور به اینترنت وصل می‌شوند. وزیر آموزش و پرورش با مسئول خواندن وزارت مربوطه در برابر آموزش همه دانش‌آموزان این خبر را هم داد که «آموزش و پرورش برای آن دسته از خانواده‌هایی که به سیستم تبلت جهت حضور در شبکه آموزشی شاد دسترسی ندارند با بخش صنعت وارد گفت‌وگو شده و به زودی خبرهای خوبی در این حوزه منتشر خواهد شد.» البته حاجی میرزایی این را هم اضافه کرد که این تبلت‌ها صرفا برای دسترسی دانش‌آموزان به شاد است و هیچ کاربردی دیگری ندارد.
بیشتر بخوانید: افزایش کودکان کار در شرایط کرونایی/ کودکان کار پنهان آسیب بیشتری می‌بینند
یک کودک کار: می‌خواستم درسم را ادامه بدهم و دکتر شوم
در حالی که وزیر آموزش و پرورش از خبر خوش مبنی بر تجهیز دانش‌آموزان به تبلت می‌گوید و معاون مربوطه با دادن آمار و ارقام در مورد میزان تبلت اهدایی سعی می‌کنند نقاط ضعف این وزارتخانه در امر آموزش و به ویژه آموزش مجازی را پوشش دهند، ۳ منطقه پایین‌تر از محل وزارتخانه و در محله شوش، کودکانی زندگی می‌کنند که به دلیل شرایط نامناسب معیشتی مجبور هستند، ساعت‌ها بیرون از منزل کار کنند، این کودکان که در کنار فعالیت خارج از منزل، تحصیل می‌کردند، با شیوع کرونا و جایگزینی آموزش مجازی به جای آموزش حضوری، به خاطر نداشتن وسایل آموزشی الکترونیکی از آموزش دور ماندند و محکم به ترک تحصیل اجباری شدند. همچنانکه یکی از این کودکان از آرزوی خود برای «دکتر شدن» می‌گوید.
نام او فرزانه است. فرزانه می‌گوید: «پدرم به ۱۵ سال حبس محکوم شده است و مجبورم برای تأمین معیشت به سرکار بروم. قبل از شیوع کرونا مدرسه می‌رفتم و قرار بود به کلاس دهم بروم. دوست داشتم دکتر شوم اما وقتی کرونا آمد دیگر نتوانستم درس بخوانم چراکه باید از طریق گوشی درس می‌خواندم و من هم گوشی نداشتم.»
فرزانه از بی‌تفاوتی مسئولان مدرسه نسبت به ترک تحصیل به دلیل نداشتن وسایل الکترونیکی گفت و افزود «نام مدرسه‌ای که در آن درس می‌خواندم فاطمه زهرا بود و در منطقه شوش و سمت سجادیه است. بعد از اینکه دیگر سر کلاس حاضر نشدم از مدرسه تماس گرفتند و گفتند چرا سر کلاس حاضر نمی‌شوی، من هم گفتم شرایط درس خواندن را ندارم و نمی‌توانم درس بخوانم. آنها هم گفتند باشد و اصلاً نپرسیدند، برای ادامه تحصیل چه مشکلی داری که نمی‌توانی درس بخوانی.» فرزانه که امروز در زمره کودکان کار قرار دارد، می‌گوید بسیار علاقه دارد که درس بخواند و اگر نیاز مالی نداشت، هرگز سرکار نمی‌آمد.
تناقض میان صحبت‌های حاجی‌میرزایی در مورد مسئولیت وزارت آموزش و پرورش برای آموزش کودکان و از طرفی بی‌تفاوتی مسئولان آموزشی نسبت به ترک تحصیل دانش‌آموزان و مخصوصاً کودکان کار منجر به شکل‌گیری این پرسش می‌شود که وزارت آموزش و پرورش چه مسئولیتی در برابر آموزش کودکان دارد و در این زمینه چگونه عمل کرده است؟ در پاسخ به این سؤال عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی می‌گوید که عملکرد وزارت آموزش و پرورش در زمینه آموزش به کودکان کار مناسب نبوده است.
عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی: حتی دانش‌آموزان تهرانی هم به شاد وصل نیستند
در این خصوص شیوا قاسمی‌پور در ارزیابی اقدامات وزارت آموزش و پرورش در دوران کرونا و آموزش مجازی گفت: وزارت آموزش و پرورش در دوران کرونا و آموزش مجازی به‌خوبی عمل نکرد. در حال حاضر طبق آمار به دست آمده تعداد بالایی از دانش‌آموزان برای حضور در کلاس‌های مجازی دسترسی به وسایل الکترونیکی ندارند، بنابراین وقتی این تعداد از دانش‌آموز از وسایل الکترونیکی جهت حضور در کلاس‌های مجازی محروم هستند، چگونه می‌توانند آموزش ببینند؟
عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی با اشاره به افزایش تعداد دانش‌آموزانی که به‌واسطه محرومیت آموزشی، ترک تحصیل کردند، افزود: در حال حاضر تعداد دانش‌آموزانی که ترک تحصیل کردند، افزایش پیدا کرده است البته این محرومیت حتی در مورد دانش‌آموزان تهران نیز صدق می‌کند. در حقیقت بسیاری از دانش‌آموزان ساکن تهران نیز عضو شاد نیستند.
قاسمی‌پور از امکان برگزاری کلاس‌های آموزش حضوری برای کودکان کار گفت و تصریح کرد: اعضای کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی از چند مدرسه دارای کودکان کار بازدید کردند. شرایط این کودکان شبیه کودکان عادی نیست و به دلیل اینکه تعداد آنها پایین است و از طرفی حضور مداوم سر کلاس ندارند، می‌توانند به صورت حضوری آموزش ببینند.
این نماینده مجلس شورای اسلامی در پایان یادآور شد: در حقیقت به دلیل اینکه اکثر مواقع والدین کودکان در شرایطی نیستند که به امر تحصیل آنها نظارت کنند، لذا مشکلات این دانش‌آموزان بسیار زیاد است. آموزش‌های تلویزیونی و این موارد هم نه تنها کافی نیست بلکه به صورتی هم نیست که کودکان بتوانند با خیال آسوده سر کلاس حاضر شوند و از طریق فضای مجازی آموزش ببینند.
در مجموع به باور بسیاری با وجود اینکه مسئولان آموزش و پرورش از طریق دادن آمار و ارقام مربوط به عملکرد این وزارتخانه تلاش می‌کنند گزارش عملکرد مناسبی از خود در دوران حضور در این وزارتخانه به نمایش بگذارند، اما شواهد و مستندات حاکی از آن است که مسئولان این وزارتخانه در انجام وظیفه ذاتی خود سهل‌انگاری کرده‌اند تا جایی که حتی دانش‌آموزان ساکن چند خیابان پایین‌تر از وزارت آموزش‌وپرورش از خدمات این وزارتخانه بهره‌ای نبردند و مجبور به ترک تحصیل شدند.
