واقعیتی ترسناک از تهاجمی‌ترین ویروس دنیا/ چرا باید نگران کرونا دلتا بود؟
رویداد۲۴ گسترش گونه فوق‌ـ‌مُسریِ دلتا موجب محدودیت‌های جدیدی در سراسر جهان شده و بر هشدارهای مقامات بهداشت عمومی افزوده است.
دکتر راشل والنسکی، مدیر مرکز کنترل و پیشگیری بیماری CDC، در جلسه‌ای توجیهی در کاخ سفید گفت: «گونه‌ی دلتا تهاجمی‌تر و بسیار مسری‌تر از گونه‌های رایج پیشین است. این یکی از مسری‌ترین ویروس‌های تنفسی است که ما می‌شناسیم و من در طول دوران کاری بیست ساله‌ام با آن مواجه شده‌ام».
یک سند داخلی CDC که در دسترس نیویورک تایمز قرار گرفته است، بیان می‌کند که این گونه به اندازه آبله‌مرغان مسری است. هر چند واکسن‌ها به طور جدی از افراد همچنان در مقابل بیماری شدید و مرگ محافظت می‌کنند، اما افراد کاملاً واکسینه شده همچنان می‌توانند به این ویروس آلوده شده و ناقل آن باشند.
این سند می‌گوید: «با در دست داشتن این اطلاعات، اکنون زمان آن است که اذعان کنیم جنگ ما تغییر کرده است».
مشاهدات جدید باعث شد CDC در این هفته توصیه‌های منتشر شده در ماه می خود را، مبنی بر این که افراد کاملاً واکسینه نیاز به ماسک زدن در فضاهای داخلی ندارند، تغییر بدهد. این سازمان اکنون اعلام کرده است که در کانون های شیوع همه افراد، صرف نظر از این که واکسن زده‌اند یا نه، باید در فضاهای عمومی سربسته ماسک بزنند. همچنین برای پاییز امسال در مدارس نیز ماسک زدن فراگیر و عمومی را توصیه کرده است.
سازمان بهداشت جهانی با استناد به ظهور و افزایشِ گونه‌ی دلتا، کمبود واکسن و میزان بالای انتقال در بین جوامع در بسیاری از نقاط جهان، افراد کاملاً واکسینه‌شده را به ادامه‌ی استفاده از ماسک ترغیب کرده است.
دلتا، که نخستین‌بار در هند شناسایی شد، یکی از چندین «نگرانی» ای است که توسط CDC و سازمان بهداشت جهانی شناسایی شده است. این بیماری به سرعت در تمام جهان گسترش یافته است و در جاهایی که میزان واکسیناسیون پایین است، تهدیدی ویژه محسوب می‌شود.
این گونه عامل بیش از ۸۰ درصد از موارد ابتلا در ایالات متحده است که عمدتاً افراد واکسینه نشده را درگیر کرده-است. بنا به اظهارات CDC این گونه در حال تقویت یک شیوع دوباره در ایالت‌هایی مانند نوادا، میسوری و آرکانزاس است که نرخ واکسیناسیون پایینی دارند.
شهرهای استرالیا که با شیوع‌های ناشی از این گونه‌ی جدید مواجه‌اند به قرنطینه (lockdown) روی آورده‌اند، مالزی دستورِ قرنطینه را تمدید کرده است، ایرلند برنامه بازگشایی رستوران‌ها و صرف غذا در داخل آنها را به تأخیر انداخته و هنگ کنگ پروازهای ورودی از بریتانیا را، جایی که دلتا در آن گسترش یافته، محدود کرده است.
ایتالیا اعلام کرده است که ممکن است برای غذا خوردن در رستوران‌ها، بازدید از موزه‌ها و مشارکت در سایر فعالیت‌های اجتماعی، ارائه تأییدیه واکسیناسیون یا تست منفی معتبر را به عنوان راهکاری برای کنترل شیوع گونه‌ی دلتا الزامی کند.
تقریباً ۶۰ درصد از بزرگسالان آمرکایی به طور کامل واکسینه شده‌اند و به نظر می‌رسد واکسن‌هایی که در این کشور مورد استفاده وسیع قرار گرفته‌اند، محافظت خوبی در مقابل گونه‌ی دلتا ایجاد می‌کنند. اما همچنان کودکان زیر ۱۲ سال هنوز واجد شرایط دریافت واکسن محسوب نمی‌شوند و نرخ واکسیناسیون در قسمت‌های مختلف این کشور به شدت نابرابر است.
دکتر راشل والنسکی می‌گوید: «اگر به طور کامل واکسینه نشده‌اید، لطفاً گونه‌ی دلتا را جدی بگیرید. این ویروس هیچ تمایلی به کوتاه آمدن ندارد و در جستجوی نفر بعدی می‌گردد که بتواند او را آلوده کند. لطفاً سعی کنید در اسرع وقت واکسینه شوید و تا آن زمان اقدامات احتیاطی را با جدیت انجام دهید».
در این‌جا پاسخ برخی از سوالات متداول درباره‌ی گونه‌ی دلتا را خواهیم آورد.
چرا مردم نگران گونه دلتا هستند؟
اعتقاد بر این است که گونه دلتا، که به طور رسمی با عنوان B.۱.۶۱۷.۲ شناخته می‌شود، تاکنون قابل‌انتقال‌ترین گونه‌ی موجود ویروس کروناست و نسبت به گونه‌ی اصلی ویروس و گونه‌ی آلفا که در بریتانیا شناسایی شد، بسیار ساده‌تر گسترش می‌یابد و دو برابر گونه اولیه مسری است. افرادی که به گونه‌ی دلتا مبتلا می شوند، نسبت به افراد مبتلا به گونه اولیه برای مدت زمانی طولانی، حدود ۱۰۰۰ برابر ویروس بیشتری حمل می‌کنند.
سایر شواهد نشان می‌دهد که این گونه چه بسا آنتی‌بادی‌های ساخته‌شده توسط بدن، پس از ابتلا به ویروس کرونا یا واکسیناسیون، را تا حدی کاهش دهد.
CDC متذکر شده که این گونه همچنین ممکن است موجب کم‌اثرشدنِ برخی از درمان‌های آنتی‌بادی مونوکلونال شود. این سازمان در یک سند داخلی گفته است که دلتا همچنین ممکن است موجب بیماری شدیدتری در مبتلایان شود.
مثلاً مطالعه‌ای جدید در اسکاتلند نشان داد که افراد مبتلا به گونه‌ی دلتا تقریباً دو برابر بیشتر از مبتلایان به گونه‌ی آلفا در بیمارستان بستری می‌شوند. مطالعات در کانادا و سنگاپور هم به داده های مشابهی دست یافته¬اند.
این گونه در چه مناطقی در حال گسترش است؟
دلتا در ۱۸۲ کشور گزارش شده و هم‌اکنون رایج‌ترین گونه در بسیاری از آنها از جمله هند و بریتانیا (که در آنجا بیش از ۹۰ درصد موارد ابتلا را تشکیل می‌دهد) است.
سازمان بهداشت جهانی در یک گزارش خبری در روز جمعه اعلام کرد که در ماه گذشته موارد ابتلا در بیشتر مناطق جهان دو برابر شده است. مدیر کل WHO در این گزارش گفت که بخش عمده¬ای از این افزایش ابتلا به وسیله گونه¬ی بسیار مسری دلتا ایجاد شده است.
در ایالات متحده دلتا نخستین‌بار در ماه مارس شناسایی شد و به سرعت گسترش یافت. طبق گزارش CDC، در اوایل ماه آوریل فقط ۰.۱ درصد از موارد ابتلا در ایالات متحده ناشی از دلتا بود. در اوایل ماه مه، ۱.۳ درصد موارد ابتلا را تشکیل می‌داد و تا اوایل ژوئن این رقم به ۹.۵ درصد افزایش یافت. طبق برآوردِ CDC این رقم اکنون به ۸۲.۲ درصد رسیده است.
بیشتر بخوانید: روایت وحشتناک پرستاران مشهدی از طغیان کرونا/ تعداد جانباختگان خیلی خیلی بیشتر از آمار اعلامی است
آیا گونه‌ی دلتا علائم متفاوتی ایجاد می‌کند؟
هنوز مشخص نیست. دکتر اوسترهلم، مدیر مرکز پژوهش بیماری‌های عفونی دانشگاه مینسوتا در ماه ژوئن اعلام کرد که هنوز داده‌های خوبی در دست نداریم. در بریتانیا، جایی که این گونه گسترش یافته است، گزارش‌هایی منتشر شده مبنی بر آن که دلتا ممکن است علائم متفاوتی نسبت به سایر گونه‌ها ایجاد کند.
به گفته‌ی محققانِ دست‌اندرکارِ پروژه‌ی مطالعاتی علامت¬های کووید، که از افراد مبتلا به این بیماری می‌خواهند علائم خود را در یک اپلیکیشن گزارش کنند، رایج‌ترین علائم کووید، همپای گسترش این گونه در سراسر بریتانیا، تغییر کرده است.
تیم اسپکتور، ژنتیک‌اپیدمیولوژیست کینگ کالج لندن، که رهبری این مطالعه را بر عهده دارد، می‌گوید: «آنچه خاطرنشان کرده‌ایم مربوط به ماه قبل است، ما حالا، در قیاس با ماه ژانویه، شاهد مجموعه علائم متفاوتی هستیم».
به گفته دکتر اسپکتور حالا سردرد، گلودرد و آبریزش بینی جزو متداول‌ترین علائمِ گزارش‌شده است؛ و تب، سرفه و ازدست‌دادن بویایی کمتر دیده می‌شود. با این حال، این داده‌ها هنوز در مجله‌ای علمی منتشر نشده است و برخی دانشمندان هنوز قانع نشده‌اند که نمایه‌ی علائم واقعاً تغییر کرده باشد. شدت کووید، صرف نظر از گونه‌ی به‌وجودآورنده‌ی آن، ممکن است از فردی به فرد دیگر بسیار متفاوت باشد.
آنجلا راسموسن، ویروس‌شناس سازمان واکسن و بیماری‌های عفونی در دانشگاه ساسکاچوان، در ماه گذشته گفت: «برای نتیجه‌گیری، منتظر اطلاعاتِ رسماًمنتشرشده خواهم ماند. واقعیت این است که کووید به‌طورکلی با طیف گسترده‌ای از علائم همراه است،
بنابراین دشوار است که بگوییم این اتفاقی واقعاً غیرمعمول است یا افسانه‌سرایی‌ای بیش نیست».
حتی اگر این داده‌ها معتبر و درست باشند، لزوماً به این معنی نیست که این خودِ دلتاست که علائم متفاوتی نسبت به سایر گونه‌ها ایجاد می‌کند. مثلاً نمایه علائم خفیف چه بسا نتیجه‌ی این واقعیت باشد که این گونه از ویروس عمدتاً افراد جوان‌تری را مبتلا می‌کند که احتمال واکسینه‌شدن‌شان از همه کمتر است یا کسانی را گرفتار می‌کند که چه بسا از قبل، به واسطه‌ی ابتلای پیشین‌شان، نسبت به ویروس کمی مصونیت داشته‌اند.
اگر واکسینه شده باشم، آیا همچنان باید نگران گونه¬ی دلتا باشم؟
هرچند هنوز اطلاعات خوبی در این باره نداریم که همه‌ی واکسن‌ها چطور دلتا را متوقف می‌کنند، اما طبق پژوهشی به نظر می‌رسد که با تزریق دو دوز از واکسن‌های متداول مختلف، از جمله فایزر، مدرنا و آسترازنکا، این واکسن‌ها می‌توانند حداکثر اثربخشی‌شان را در برابر گونه‌ی دلتا نیز حفظ کنند.
ممکن است دلتا بیشتر از سایر گونه¬ها منجر به عفونت¬های جدی و یا بیماری در افرادی بشود که به طور کامل واکسینه شده¬اند، هر چند که بیماری در این افراد اغلب ملایم و فاقد علائم خواهد بود. اسناد CDC نشان می¬دهد که این واکسن¬ها بیش از ۹۰ درصد از ایجاد بیماری شدید جلوگیری می¬کنند.
دکتر والسکی در گزارش خبری هفته گذشته اعلام کرد «واکسیناسیون کامل به شما سطح بالایی از محافطت در برابر ابتلا و میزان بالاتری ایمنی در برابر بیماری شدید، بستری شدن و مرگ ارائه می¬دهد؛ این همان هدفی است که واکسن¬ها برای آن طراحی شده¬اند».
طبق یک مطالعه جدید، واکسن فایزر در محافظت از افراد در برابر ابتلایِ همراه با علائمِ ناشی از گونه‌ی دلتا ۸۸ درصد موثر است که با اثربخشیِ ۹۳ و ۹۵ درصدیِ آن در برابرِ به ترتیب گونه‌ی آلفا و گونه‌ی اصلی ویروس مطابقت دارد. این مطالعه نشان می‌دهد که یک دُز از واکسن تنها ۳۳ درصد در برابر دلتا موثر است.
دکتر پیتر هوتز، رئیس دانشکده ملی طب گرمسیری در کالج پزشکی بیلور، می‌گوید: «افرادِ کاملاً ایمن‌شده قاعدتاً باید این مرحله جدید از اپیدمی را به خوبی پشت سر بگذارند. با این حال، محافظتِ ناشی از یک دُز اندک به نظر می‌رسد؛ البته اگر به هیچ وجه واکسینه نشده‌اید، خودتان را در معرض خطر بالایی بدانید».
اطلاعات درباره واکسن تک دوزی جانسون اند جانسون محدودتر است. در اوایل این ماه نتایج یک پژوهش کوچک منتشر شد که ثابت می‌کرد این واکسن بیشترین اثرگذاری خود را در برابر گونه‌ی دلتا حفظ می‌کند. اما یافته‌های پژوهش دیگری که به صورت آنلاین منتشر شده و هنوز مورد ارزیابی قرار نگرفته است، نشان می‌دهد که ممکن است این واکسن در برابر گونه‌ی دلتا، مقدار قابل توجهی کمتر از گونه اولیه محافظت ایجاد کند.
پژوهشگر این مطالعه معتقد است به احتمال زیاد تزریق دوز یادآور و تقویت‌کننده لازم خواهد بود.
مقامات بهداشتی آمریکا گفته‌اند در حال حاضر نیازی به دوزهای یادآور نیست، اما به نحو رو به تزایدی در حال تصدیق این باور هستند که که افراد بالای ۶۵ سال و بیماران نقص ایمنی، حتی با دریافت واکسن فایزر یا مدرنا، در نهایت به یک دوز دیگر واکسن احتیاج خواهند داشت.
آیا من با این که واکسینه شده‌ام، می‌توانم دلتا را به دیگران انتقال دهم؟
CDC بر این باور است که بله، این اتفاق شدنی است. دکتر والنسکی می‌گوید: «هر چند افراد واکسینه کمتر از کسانی که هیچ واکسنی دریافت نکرده‌اند، احتمال ابتلا به این گونه از ویروس را دارند؛ اما کسانی که با ویروس در تماس هستند، می‌توانند به اندازه افراد واکسینه نشده در بینی و گلویشان حامل ویروس باشند».
در یک سند داخلی CDC نیز آمده است که گونه‌ی دلتا می¬تواند در مواردی که با موفقیت واکسینه شده¬اند، به همان اندازه¬ی افراد غیر واکسینه انتقال¬پذیر باشد.
یک پژوهش جدید CDC که به تازگی منتشر شده است، گسترش کوید -۱۹ را در میان افرادی که در رویدادهای تابستانی یا گردهمایی¬های پرجمعیت در شهرستان برناستبل شرکت کرده بودند، بررسی کرده است.
در میان ۴۶۹ مورد شناسایی شده در ساکنین ماساچوست، ۷۴ درصد بیماران به طور کامل واکسینه شده بودند. (تقریباً تمام موارد ابتلا ناشی از گونه‌ی دلتا بوده است.) پژوهشگران دریافته¬اند که این افراد به طور متوسط تقریباً به همان اندازه افرادی که واکسینه نشده بودند حامل ویروس بوده¬اند.
آیا گونه دلتا ایالات متحده را به نقطه اوج همه‌گیری در زمستان گذشته باز می‌گرداند؟
موارد ابتلا در ایالات متحده، بعد از یک دوره¬ی پایدار و طولانی کاهش، تحت تأثیر گونه‌ی دلتا دوباره رو به فزونی گذاشته است. تقریباً در هر روز ۷۱ هزار مورد جدید ابتلا گزارش می¬شود، این عدد حدوداً یک ماه پیش در حدود ۱۱ هزار مورد جدید بود. با این حال شمار مبتلایان همچنان بسیار کمتر از اوج بیماری در زمستان گذشته است و متخصصان انتظار تکرار آن میزان بالای ابتلا را ندارند. در ماه گذشته دکتر استرلهلم اعلام کرد: «به نظرم دیگر در ایالات متحده شاهد موجی بزرگ و سراسری نخواهیم بود، چون واکسیناسیون کافی برای جلوگیری از این اتفاق را انجام داده‌ایم».
با این حال، گونه‌ی دلتا به شیوع بیماری در نواحی با نرخ واکسیناسیون پایین دامن زده است. به گفته‌ی جاستین لسلر، متخصص اپیدمیولوژی بیماری‌های عفونی در دانشگاه جان هاپکینز «در جاهایی که هنوز آسیب‌پذیریِ بالایی نسبت به ویروس وجود دارد، فرصت برای شروع افزایش دوباره‌ی موارد ابتلا فراهم می¬شود. با این حال حتی در این ایالت‌ها و مطمئناً در سطح ملی هم، احتمالاً به ارقامی که زمستان سال گذشته شاهد بودیم برنخواهیم گشت».
به علاوه به دلیل این که بسیاری از آسیب¬پذیرترین آمریکایی ها از جمله سالمندان و بیماران زمینه¬ای واکسینه شده¬اند، نرخ بستری شدن بسیار کندتر از نرخ ابتلای روزانه در حال افزایش است.
چه کاری می‌توانم بکنم؟
واکسن بزنید و اگر قبلاً واکسینه شده‌اید، خانواده، دوستان و همسایگان خود را به واکسیناسیون تشویق کنید. واکسیناسیون به احتمال زیاد باعث کندشدن گسترش همه‌ی گونه‌ها و کاهش احتمال بروز گونه‌های جدید و حتی خطرناک‌تر می‌شود.
ساسکیا پوپسکو، اپیدمیولوژیست بیماری‌های عفونی در دانشگاه جورج میسن می‌گوید: «توصیه می‌کنم که افراد واکسینه‌شده به واکسن‌ها اعتماد کنند، اما آگاه باشند که در صورت تداومِ انتقال ویروس، ظهور گونه‌های جدیدِ آن هم ادامه خواهد داشت. بنابراین واقعاً باید در مورد انجام واکسیناسیون در سطوح محلی، ملی و جهانی مطمئن شویم».
ماسک‌زدن ابزاری به ویژه مهم برای کسانی است که واجد شرایط دریافت واکسن نیستند یا به واکسن دسترسی ندارند، و این ابزار می‌تواند محافظت بیشتری برای آنها ایجاد کند. توصیه جدید CDC این است که احتی افرادی که به طور کامل واکسینه شده¬اند در برخی شرایط ماسک بزنند: در فضاهای عمومی سربسته در مناطقی که موارد ابتلا رو به افزایش است، در صورتی که مشکلی در سیستم ایمنی خود دارند، چنانچه با کودکان زیر ۱۲ سال یا سالمندان زندگی می‌کنند که ممکن است به طور خاص در برابر ویروس آسیب‌پذیر باشند.
دکتر مایکل رایان، مدیر اجرایی برنامه فوریت‌های بهداشتی سازمان بهداشت جهانی، در یک کنفرانس خبری در روز جمعه اعلام کرد: «ما همچنان در حال مبارزه با همان ویروس هستیم، اما این ویروس اکنون قبراق‌تر است و خودش را بهتر از قبل برای حرکت در میان ما انسان‌ها تطبیق داده است. آنچه تغییر کرده این است، اما شیوه‌ی ما در مقابله با این ویروس تغییری نکرده است. واکسیناسیون و تمام اقدامات مراقبتی، مشروط بر این که به شیوه‌ای سریع، عادلانه، منصفانه و گسترده به کار بسته شوند، کماکان به طور چشمگیری موثر خواهند بود.
