دولت روحانیون پشتون و تروریست‌های شبکه حقانی/ چرا از زنان و اقلیت‌ها در کابینه طالبان خبری نیست؟

رویداد۲۴ ذبیح‌الله مجاهد سخنگوی طالبان روز گذشته سه شنبه با برگزاری کنفرانس خبری در حالی که به زبان پشتون صحبت می‌کرد، ضمن پاسخ به سوالات خبرنگاران ترکیب کابینه دولت جدید افغانستان را اعلام کرد. اگرچه مجاهد گفته که این کابینه موقت است اما افراد حاضر در آن نشان می دهد که قرار نیست در ادامه تغییر بسیاری در کابینه افغانستان شاهد باشیم. سمت نخست وزیر در دولت جدید افغانستان را ملا محمد حسن آخوند بر عهده دارد و هیب الله آخوند زاده نیز سمت رهبری معنوی افغانستان را برعهده دارد.

اعلام کابینه جدید افغانستان نکته های قابل توجهی دارد. چند نفر از وزرای معرفی شده به اتهام دست داشتن در عملیات های انتحاری علیه نیروهای آمریکایی تحت تعقیب پلیس اف بی ای هستند و برخی دیگر نیز از فرزندان و اقوام رهبران پیشین افغانستان. کابینه یک دست مردانه، یک دست طالبانی بدون حضور اقلیت ها و با جای خالی زنان.

ایران به کابینه جدید طالبان واکنش نشان داده و ظاهرا ترکیب وزرای اعلام شده مورد اعتراض تهران قرار گرفته. علی شمخانی در توییتی نوشت: بی‌توجهی به ضرورت ایجاد حکومت فراگیر، مداخله خارجی و استفاده از ابزار نظامی به جای گفتگو برای پاسخگویی به مطالبات اقوام و گروه‌های اجتماعی، نگرانی‌های اصلی دوستان مردم افغانستان است.

جزئیات کابینه جدید طالبان در افغانستان

ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی طالبان، روز سه شنبه در نشست خبری در پایتخت افغانستان تشکیل این اداره جدید و اعضای کابینه آن را اعلام کرد. در اولین اقدام، طالبان وزارت زنان را از کابینه دولتش حذف کرده است. تمامی وزرای اعلامی دولت مردند. این کابینه یادآور همان کابینه امارت اسلامی دهه ۱۹۹۰ طالبان است.

اکثر اعضای کابینه از قوم پشتونند. کابینه فاقد نماینده‌هایی از دیگر گروه‌های قومی است و تقریبا تحصیلات همه اعضای آن تنها تحصیلات حوزی است. این گروه محمد حسن آخوند را به عنوان "رئیس‌الوزرا"، عبدالغنی برادر را به عنوان معاون اول و عبدالسلام حنفی را به عنوان معاون دوم این اداره معرفی کرده است.

به گفته مجاهد اعضای این دولت موقت «برای پیشبرد امور کنونی تعیین شده‌اند». وی در پاسخ به این سوال که چرا از زنان و اقلیت‌ها در کابینه خبری نیست هم گفته این کابینه موقت است و در ادامه تغییراتی در آن اعمال خواهد شد. حرفی که البته خیلی نمی‌توان به آن اعتماد کرد و انتظار داشت در آینده تغییراتی در کابینه طالبان ایجاد شود.

عبدالسلام حنفی از رهبران ارشد طالبان و معاون دوم رئیس الوزرا از ازبک‌های ولایت جوزجان افغانستان است. او تحصیل کرده حوزه علمیه کراچی است و مدتی هم در دانشگاه کابل تدریس کرده است. او در میان اعضای طالبان به عالم دین یا همان روحانی معروف است. اسوشیتدپرس درباره او نوشته بعید است که بتواند حقوق اقلیت‌ها در کشور را حفظ کند.

ملا محمد یعقوب وزیر دفاع طالبان فرزند بنیانگذار طالبان، ملا محمد عمر است.

سراج‌الدین حقانی در فهرست تحت تعقیب‌های اف بی آی آمریکا است. اف بی آی برای سر وزیر داخله طالبان ۵ میلیون دلار جایزه تعیین کرده است. دلیل این حکم هم نقش او در گروگان گرفتن دست کم یک آمریکاییی است. او فرمانده ارشد عملیاتی شبکه حقانی و معاون گروه طالبان است. سراج الدین فرزند جلال الدین حقانی است. در جریان گفتگو‌های آمریکا با طالبان، سراج الدین حقانی تاکید کرده بود گفتگو‌ها نباید به معنای ترک راه جهاد تلقی شود.

انتشار یادداشت حقانی در نیویورک تایمز در اسفند سال ۹۸ و در خلال گفتگو‌های دوحه خشم بسیاری از منتقدان را به همراه داشت. او در این یادداشت مدعی شده بود طالبان حاضراست یک نظام سیاسی جدید و فراگیر در افغانستان ایجاد کند. وعده‌ای که ظاهرا در همه نشست‌های بین المللی این گروه از آمریکا تا ایران روی آن حساب باز کرده بودند و مشخص شد تا چه اندازه توخالی بوده است.

شبکه حقانی که عمدتا بر شرق افغانستان سیطره دارند متهم به بسیاری از حملات مرگبار در کابل در دو دهه گذشته است. در بسیاری از عملیات‌های گروگانگیری آمریکایی‌ها نیز این شبکه دست داشته. آمریکا معنقد است مارک فرریچ پیمانکار آمریکایی در افغانستان که در سال ۲۰۲۰ گم شده به دست این شبکه گروگان گرفته شده است. در ماه‌های اول شیوع کرونا شایعه مرگ سراج الدین حقانی در اثر این بیماری منتشر شده بود.

عبدالباقی حقانی وزیر تحصیلات عالیه و از بزرگان شبکه حقانی، تئوریسین جدایی زنان و مردان در سیستم آموزشی افغانستان است. او در ماه آگوست در یک مصاحبه اعلام کرده بود از این پس دختران و پسرتن باید در صنف‌های جداگانه درس بخوانند.

ملا امیرخان متقی، ۵۱ ساله، و از پشتون‌های هلمند است. او پیش‌تر وزیر اطلاعات و فرهنگ و وزیر آموزش عالی طالبان بوده است. او در جریان مذاکرات دوحه یکی از اعضای تیم مذاکره کنندگان طالبان بوده.

خیرالله خیرخواه گزینه وزارت اطلاعات و فرهنگ دولت طالبان، زندانی سابق زندان گوانتانامو در کوبا بوده است. او سال ۲۰۱۴ از زندان آزاد شد. آزادی او یکی از شروط طالبان برای از سرگیری روند مذاکرات صلح با آمریکایی‌ها بود. خیرخواه در دوران امارتت اسلامی طالبان والی هرات بود. تیرماه ۱۴۰۰ و در جریان نشست‌های محرمانه وزارت خارجه با طالبان، شبکه فرامرزی صدا و سیما، پرس تی وی، با خیرخواه مصاحبه‌ای تصویری داشت.

دین محمد حنیف، گزینه وزارت اقتصاد از قوم تاجیک است و در سال ۱۳۴۲ در ولسوالی یفتل بالای ولایت بدخشان در شمال شرق افغانستان متولد شده است. او آموزش‌های ابتدایی دینی را در زادگاه و تحصیلات‌اش را در همین حوزه در مدارس پیشاور پاکستان فرا گرفته است.

او در زمان امارت اسلامی طالبان نخست به عنوان وزیر پلان و بعدتر به عنوان وزیر آموزش عالی کار کرده است. پس از سقوط طالبان او به عنوان مسئول نظامی طالبان در بدخشان و عضو کمیسیون سیاسی طالبان نیز ایفای وظیفه کرده است.

حنیف عضو رهبری طالبان است و پس از ایجاد دفتر سیاسی طالبان در قطر در سال ۲۰۱۳، به عنوان عضو این دفتر تعیین شد و در حال حاضر به عنوان مسؤل اداره روابط با کشور‌های آسیای میانه در دفتر سیاسی طالبان در قطر کار می‌کند.

ملا عبدالطیف منصور گزینه وزارت آب و برق تحصیلات دینی دارد. منصور در زمان حاکمیت طالبان به عنوان والی پکتیا، معاون والی قندهار و شهردار این ولایت کار کرده است. پس از سقوط طالبان او به عنوان مسئول نظامی این گروه در ولایت پکتیا گماشته شد. علاوه بر این او به عنوان مسئول نظامی طالبان در ولایت‌های لوگر و ننگرهار نیز کار کرده است. او پیش از پیوستن به دفتر طالبان در قطر به عنوان رئیس دفتر رهبری این گروه و مسئول کمیسیون کشاورزی کار می‎کرد.

ملا عبدالمنان عمری گزینه وزارت منافع عمومی هم تنها تحصیلات دینی دارد و در پاکستان زندگی میکرده. عمری برادر بزرگ ملامحمد عمر، رهبر پیشین گروه طالبان است. او در سال ۱۳۹۵ ضمن عضویت در شورای رهبری گروه طالبان، مسئول کمیته دعوت و ارشاد این گروه تعیین شد. عمری همچنین در حال حاضر مسئولیت کمیسیون جلوگیری از تلفات غیرنظامیان گروه طالبان را بر عهده داشته.

نخست وزیر جدید طالبان کیست؟

طالبان «محمد حسن آخوند» را به عنوان نخست‌وزیر معرفی کرده. بعد از سقوط رژیم طالبان در سال ۲۰۰۱، محمد حسن آخوند رئیس شورای رهبری گروه طالبان بوده است. وی از نزدیک ترین افراد به هیبت الله آخوندزاده رهبر معنوی طالبان در دو دهه گذشته بود.

بی بی سی نوشته آخوند بیشتر از اینکه فرد مذهبی باشد، سیاسی است و به دلیل اینکه ریاست شورای رهبری گروه طالبان را در دست داشته، در امور نظامی هم تاثیرگذار است.  او در میان گروه طالبان از احترام بیشتری برخوردار است.

محمد حسن آخوند ۷۰ ساله متولد ولایت قندهار خاستگاه گروه طالبان است و از قوم پشتون و شاخه درانی است.

کابینه موقت طالبان و جای خالی زنان

به گزارش آسوشیتدپرس ۸۰ درصد بودجه افغانستان را جامعه بین‌المللی تامین می‌کند. بحران‌های اقتصادی افغانستان در همین چند ماه گذشته تشدید شده. در این مدت تقریبا هر روز کمک‌های بشردوستانه از قطر به این کشور می‌رسیده، اما نیاز مردم بسیار بیشتر از کمک‌های رسیده است. با این وضعیت طالبان نمی‌تواند مدت طولانی انزوای بین‌المللی را تحمل کند.

با اینکه ذبیح الله مجاهد گفته اعضای کابینه اعلامی برای دولت موقتند، اما با توجه به اینکه این افراد مهره‌های کلیدی طالبان هستند به نظر نمی‌رسد تغییر چندانی در کابینه نهایی ایجاد شود.

اعضای کابینه اعلامی نگرانی جامعه بین‌الملل را به دنبال داشته است. اینکه همه کابینه از اعضای طالبان هستند، هیچ زنی در بین آن‌ها نیست و بعضی از شخضیت‌ها سوءسابقه دارند یک عامل مهم نگرانی است.

بیانیه طالبان به باور آسوشیتدپرس با دقت نوشته شده بوده. انتخاب کلمات نشان می‌دهد که طالبان محافظه کارانه عمل می‌کند. مجاهد گفته کابینه را باید با عملش قضاوت کرد و جهان باید از نزدیک اعمال این گروه را رصد کند. مجاهد همچنین در بیانیه‌اش از دیپلمات‌های کشور‌های خارجی، سفرا، سرکنسول‌ها و سازمان‌های بین‌المللی و حقوق بشری خواسته به افغانستان برگردند چرا که کشور به وجود آن‌ها نیاز دارد.

در این بیانیه تاکید شده که طالبان حقوق اقلیت‌ها را حفظ می‌کند و قول داده حق تحصیل برای همه مردم در چارچوب شریعت وجود داشته باشد. با این حال در بیانیه سه صفحه‌ای طالبان حتی یک بار هم به زنان اشاره‌ای نشده.