استراتژی دولت ایران درباره برجام / با توجه به موانع سیاسی موجود، توافقی برای آینده نزدیک پیش بینی نمی‌شود

  رویداد۲۴ یکی از منابع نزدیک به اصولگرایان گفت: "برگزاری مذاکرات هسته‌ای اولویت اصلی ما نیست، زیرا استراتژی جدید ایران این است که دیگر روی برجام حساب نکنیم و روی چیزی سرمایه‌گذاری نکنیم که یک بار شکست خورده است. "

پیش بینی این است که مثل همیشه طرف مقابل به مذاکرات می‌آید و به ایران می‌گوید تو پسر بدی هستی. ایران که به دیپلماسی و مذاکرات متعهد است، با آرامش از طریق قرار دادن لیست خواسته‌های خود روی میز به طرف مقابل پاسخ خواهد داد که احتمالاً آمریکا آن را بسیار پرهزینه و غیرقابل قبول خواهد دانست.

بر اساس توافق سال ۲۰۱۵، ایران پذیرفت که فعالیت‌های هسته‌ای خود را در ازای لغو تحریم‌های بین المللی محدود کند. ترامپ سپس ایران را به نقض روح توافق از طریق حمایت از تروریسم و پیگیری برنامه موشکی بالستیک متهم کرد. او تحریم‌های سنگینی را علیه تهران اعمال کرد که همچنان پابرجاست.

رئیس‌جمهور جدید ایران معتقد است که اقتصاد کشور حتی با وجود تحریم‌ها، با تقویت تولید داخلی و روابط تجاری با کشور‌های همسایه می‌تواند شکوفا شود. ایران که پس از اعمال مجدد تحریم‌های آمریکا فعالیت‌های غنی‌سازی اورانیوم خود را گسترش داده است، با وعده‌های جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا مبنی بر اینکه واشنگتن به توافق بازمی‌گردد، مشروط بر اینکه ایران نیز به پایبندی کامل خود بازگردد، قانع نشده است.

در شرایطی که ایران نگران بازگشت احتمالی ترامپ به قدرت در انتخابات ۲۰۲۴ آمریکا است، مقامات ایرانی از بایدن ضمانت خواسته اند که دولت آینده ایالات متحده توافق را رها نکند. حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران نیز پیشنهاد کرده است که ایالات متحده می‌تواند ۱۰ میلیارد دلار از پول‌های مسدود شده ایران در بانک‌های خارج از کشور را به عنوان اقدامی در راستای نشان دادن حسن نیت خود در اولین گام آزاد کند. این‌ها شرایطی است که جمهوری اسلامی ممکن است در مذاکرات این ماه مطرح کند.

علی شمخانی، مقام ارشد ایران، چهارشنبه گذشته تصریح کرد: رئیس‌جمهور آمریکا که اختیارات چندانی ندارد، حاضر نیست تضمین خواسته شده توسط تهران را به ایران بدهد. به گفته‌ی وی، اگر وضعیت فعلی تغییر نکند، نتیجه مذاکرات نوامبر از هم اکنون مشخص است.

شمخانی در این ارتباط گفت: بایدن ضعیف است و نمی‌تواند جامعه‌ی آمریکا را برای رسیدن به توافقی با ایران آماده کند.

اصولگرایان توانایی بایدن برای موفقیت رو زیرسئوال می‌برند. یک منبع اصولگرا گفت: آیا با این همه مخالفت با ایران در کنگره و سنا، بایدن می‌تواند پول ایران را آزاد کند؟ پاسخ خیر است.

در دور‌های قبلی، اتحادیه اروپا ریاست جلسات کمیسیون مشترک در زیرزمین یک هتل مجلل در وین را بر عهده داشت و دیپلماسی شاتل را بین نمایندگان ایران و یک هیئت آمریکایی در هتلی مجاور رهبری کرد. بعید است این شرایط تغییر کند.

راب مالی، فرستاده ویژه واشنگتن در امور ایران برای این مذاکرات به وین خواهد رفت، اما انتظار نمی‌رود که مستقیماً در این مذاکرات شرکت کند.

یکی از منابع آگاه ایرانی افزود: ایران تنها در صورتی با آمریکا مذاکره خواهد کرد که شاهد تغییر رویکرد واقعی باشد. اما با توجه به تمام موانع سیاسی موجود در ایران و آمریکا، هیچ مذاکره‌ای با آمریکا و توافقی برای آینده پیش بینی نمی‌شود.

اتحادیه اروپا همچنین در مورد احتمال پیشرفت‌های اساسی محتاط است. اما مقامات غربی تاکید می‌کنند که صرفاً تضمین تعهد برای از سرگیری مذاکرات در حال حاضر یک دستاورد است. یک دیپلمات ارشد اتحادیه اروپا گفت: "ما بیشتر از این صحبت نمی‌کنیم و این چیز خوبی است. ما در عمل به میز مذاکره باز خواهیم گشت. "

در تأیید سخت بودن مذاکرات، باید اشاره کرد که فرانسه، بریتانیا و آلمان در کنار ایالات متحده، ماه گذشته ایران را به دلیل پیشبرد سریع برنامه هسته‌ای خود و آنچه مانع تراشی در تلاش‌های نظارتی آژانس بین المللی انرژی اتمی خواندند، که احتمال بازگشت به برجام را به خطر می‌اندازد، مورد انتقاد قرار دادند. مقامات این کشور‌ها تصریح کردند که بازگشت به برجام تنها در صورتی امکان‌پذیر خواهد بود که ایران مسیر خود را تغییر دهد. به گفته‌ی آنان، این تنها راه مطمئن برای جلوگیری از تشدید تنش خطرناک است که به نفع هیچ کشوری نیست.

علی واعظ، مدیر گروه ایران در گروه بین‌المللی بحران گفت: این خطر وجود دارد که تیم جدید ایرانی به رهبری علی باقری کنی، معاون وزیر امور خارجه، به جای پیشرفت واقعی در حصول توافق، بر نارضایتی‌های تاریخی تمرکز کند.

واعظ ادامه داد: اگرچه هیچ یک از طرفین خواستار قطع زودهنگام مذاکرات نیستند، اما در صورتی که مواضع ایران کاملاً ناسازگار است، به دلیل سرعت رشد برنامه هسته‌ای این کشور، اتلاف وقت هیچ فایده‌ای ندارد.

تحلیلگران غربی هشدار می‌دهند، در صورت طولانی شدن مذاکرات در سال جدید، امید‌ها برای انعقاد یک توافق کاهش می‌یابد. ند پرایس، سخنگوی وزارت امور خارجه ایالات متحده، چهارشنبه هفته گذشته گفت: ایالات متحده همچنان معتقد است که دستیابی سریع به تفاهم و اجرای آن امکان پذیر است، اما در برخی موارد، پیشرفت‌های ایران باعث می‌شود که بازگشت به توافق به عنوان یک پیشنهاد برای ایالات متحده و شرکای ما ارزش نداشته باشد.