آیا مذاکرات وین می‌تواند آغاز یک جنگ سرد جدید، این بار بین آمریکا و چین باشد؟
رویداد۲۴ میدل ایست آی نوشت: شایسته است که وین، پایتخت اتریش، میزبان آخرین تلاش برای نجات توافق هسته‌ای ایران باشد، توافقی که دونالد ترامپ، رئیس جمهور وقت آمریکا سه سال پیش آن را از بین برد. وین محل نمایش فیلم سینمایی «مرد سوم» شاهکار کارول رید در مورد جنگ سرد بود و این هفته میزبان مبادلات افتتاحیه جنگ سرد بعدی است.
در ادامه این مطلب آمده است: این جنگ سرد بین ایالات متحده و اتحاد جماهیر شوروی نیست، بلکه جنگ جدید بین ایالات متحده و ابرقدرت نوظهور یعنی چین است. زیرا این گفتگو‌ها تنها تا حدی در مورد ایران است. این مذاکرات همچنین در مورد نظم جهانی جدیدی است که با عقب نشینی سراسیمه‌ی ایالات متحده از سراسر آسیا و خاورمیانه پس از شکست‌های تحقیرآمیز در عراق و اخیراً در افغانستان، در حال ظهور است.
این درست است که به طور رسمی، مذاکرات وین که در کاخ کوبورگ، هیولایی نئوکلاسیک که قدمت آن به قبل از امپراتوری اتریش-مجارستان برمی گردد، برگزار می‌شود، فقط مربوط به ایران است. اما در واقعیت، موضوع چیزی فراتر از آن است. ساختار جدید امنیت جهانی چیزی است که بر همه کشور‌های درگیر در این گفتگو‌ها اعم از فرانسه، روسیه، بریتانیا، چین و آلمان در کنار آمریکا تأثیر می‌گذارد.
این‌ها کشور‌هایی بودند که در سال ۲۰۱۵ به توافق هسته‌ای با ایران دست یافتند. ایالات متحده نقش اصلی را در تضمین این توافق ایفا کرد، توافقی که به موجب آن ایران پذیرفت که جاه طلبی‌های هسته‌ای خود را در ازای پایان تحریم‌ها کاهش دهد. اما امروز، نمایندگان واشنگتن در اتاق مذاکره حضور ندارند. ایران پس از نقض یکجانبه توافق از سوی آمریکا در سال ۲۰۱۸، با نمایندگان آمریکا مذاکره نمی‌کند. با این حال، یک هیئت آمریکایی در وین در هتل ماریوت مستقر شده است. پیام رسان‌های اروپایی، پیام‌ها را به دیپلمات‌های سرگردان آمریکایی می‌رسانند.
بیشتر بخوانید: پنج شرط ایران در وین؛ از پرداخت خسارت و راستی آزمایی تا ضمانت و رفع تحریم‌ها
بی عدالتی اساسی
هیچ اتفاق نظری بین مذاکره کنندگان وجود ندارد. آنها در واقع بین خودشان تقسیم شده‌اند. این موضوع زمانی که در روز افتتاحیه مذاکرات، چینی‌ها اظهارنظر‌های تندی درباره «نفاق هسته‌ای» غرب مطرح کردند، مشخص شد. این اظهارات قویاً حاکی از آن است که چینی‌ها با استدلال علی باقری کنی، مذاکره‌کننده ایرانی مبنی بر اینکه کشورش مورد بی‌عدالتی اساسی آمریکا قرار گرفته است، بی‌عدالتی‌ای که اروپایی‌ها در آن شریک بوده‌اند، همدل هستند.
باقری کنی روز چهارشنبه در گفتگو با میدل ایست آی به این موضوع اشاره کرد که توافق سال ۲۰۱۵ که در آن ایران موافقت کرد غنی سازی اورانیوم را در ازای لغو تحریم‌ها محدود کند، یک نقص مهلک داشت. به طوری که ایران به تعهدات خود عمل کرد، اما تحریم‌ها هرگز برداشته نشد.
باراک اوباما، رئیس‌جمهور سابق آمریکا، معمار این توافق، درباره صلح صحبت کرد. اما در پشت صحنه، خزانه داری آمریکا هر نهادی را که قصد تجارت با ایران داشت، تهدید کرد. به این ترتیب، ورود ایران به توافق هسته‌ای تفاوت چندانی در تحریم‌ها نداشت. ترامپ بعداً تحریم‌ها را تشدید کرد و اروپایی‌ها نتوانستند کاری در این مورد انجام دهند.
خود را به جای دولت روحانی که توافق هسته‌ای را امضا کرد، قرار دهید. این دولت هرگز در ازای شجاعت سیاسی خود در تلاش برای برقراری صلح با ایالات متحده و متحدانش چیزی جدی‌ای دریافت نکرد. این بدان معناست که دولت روحانی در داخل ایران، قادر به دفاع از خود در برابر منتقدان داخلی که استدلال می‌کردند دولت یک قرارداد نامتوازن امضا کرده است، نبود. باید در نظر داشته باشیم که باقری کنی نیز در این گروه منتقد قرار داشت.
طبق این توافق، ایران به قول خود پایبند بود و اجازه نظارت کامل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران را داد. اما هیچ راستی‌آزمایی متقابلی در مورد تضمین‌های آمریکا مبنی بر تعامل مجدد ایران با جامعه بین‌المللی وجود نداشت.
احتمال شکست مذاکرات
وقتی دولت روحانی متوجه شد که در مسیر شکست در انتخابات امسال قرار دارد، ناامیدی آغاز شد. دولت روحانی طی شش جلسه مذاکرات در راستای احیای توافقی گام برمی داشت که ایران را از نظر مالی منزوی کرده بود. یکی از اعضای هیئت ایرانی توافقی را که دولت مستقر ایران به دنبال آن بود با برگزیت بوریس جانسون، نخست وزیر بریتانیا مقایسه کرد و گفت: جانسون توافقی را انجام داد که می‌دانست هرگز نمی‌توان آن را حفظ کرد.
به همین دلیل است که باقری کنی یک تیم مذاکره کننده ۴۰ نفره از جمله رئیس سابق بانک مرکزی ایران و دو معاون وزیر امور خارجه را به همراه داشت. او به آن تیم نیاز دارد تا بر این راستی آزمایی اصرار کند که آیا ایالات متحده اجازه می‌دهد ایران بار دیگر در بازار‌های بین المللی تجارت کند یا خیر.
این قولی است که بسیار بعید به نظر می‌رسد دیپلمات‌های آمریکایی آن را در هتل ماریوت به ایران بدهند. حتی اگر آنها این قول را بدهند، اجرای آن توسط جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا دشوار خواهد بود؛ بنابراین احتمال شکست این مذاکرات وجود دارد.
این ما را به شکاف بین چین و روسیه از یک طرف و اروپایی‌ها از طرف دیگر می‌برد. تحقیر ایالات متحده در کابل در ماه اوت، این پیام را داد که ایالات متحده در حال ضعیف شدن است. بنابراین، می‌توانیم انتظار داشته باشیم که چین قدرتمندتر در برابر تلاش‌های آمریکا برای استفاده از دلار به منظور اعمال تحریم‌ها علیه کشور‌هایی مانند ایران مقاومت کند.
روز پنجشنبه، آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا، با گستاخی به ایران هشدار داد که برای بازگشت به توافق هسته‌ای بسیار دیر شده است. اما تیم مذاکره کننده‌ی ایران بر این باور است که زمان برای ایالات متحده در حال اتمام است، موقعیت واشنگتن بسیار ضعیف‌تر از آن چیزی است که فکر می‌کند. در واقع زمان آن فرا رسیده است که بلینکن و بایدن با واقعیت‌های ناخوشایند جنگ سرد بعدی کنار بیایند.
