وضعیت لرزان وزرای اقتصادی کابینه رئیسی/ کار مجلس همسو به استیضاح وزرا می‌کشد؟

رویداد۲۴ «آقای رئیس جمهور ما از وزرای شما توقع پاسخگویی، تلاش، تحرک و پیگیری مستمر داریم. اگر وزیر شما پاسخ نماینده مجلس را به موقع ندهد به نظر شما آیا چاره‌ای غیر از استفاده از سوال خواهد بود، آیا ما چاره‌ای به غیر از استفاده از ابزار‌های مندرج در قانون اساسی از جمله استیضاح خواهیم داشت؟»

این صحبت‌های چندی پیش مقتدایی نماینده اصفهان در صحن علنی مجلس است. صحبت‌های مقتدایی در انتقاد به عزت الله ضرغامی وزیر میراث فرهنگی بود آن زمان انتقادها کمتر بود اما در روزهای گذشته جریان‌های انتقادی نمایندگان از وزیران سایر وزارتخانه‌ها هم در حال رشد هستند؛ چنانچه لطف‌الله سیاهکلی نماینده قزوین به رویداد۲۴ خبر داده پروسه استیضاح فاطمی امین نخستین وزیر صمت دولت سیزدهم کلید خورده است. او گفته «فاطمی امین همین یک ماه پیش از ارزانی خودرو و تمرکزش بر به‌سامان کردن این بازار صحبت کرد حالا همراه با تولیدکنندگان خودرو از افزایش ۱۸ درصدی قیمت خودرو صحبت کرده است که کاملا غیرقانونی است.»

سلیمی عضو کمیسیون صنایع مجلس می‌گوید استیضاح آخرین مرحله است و هنوز کمیسیون به چنین تصمیمی در مورد وزیر صنعت، معدن و تجارت نرسیده است.

مجلسی که همسوترین مجلس ممکن با دولت ابراهیم رئیسی است، حالا کم‌کم شروع به گلایه از دولت کرده است. شاید خیلی زودتر از پیش‌بینی‌ها، دوران ماه عسل مجلس و دولت به پایان رسیده است. هم ابراهیم رئیسی خوب می‌داند و هم نمایندگان مجلس، که از فروردین ۱۴۰۱ بودجه دولت رئیسی با تصویب مجلس قالیباف اجرا می‌شود و دیگر هیچ بهانه‌ای برای مشکلات اقتصادی وجود نخواهد داشت.

وزیر سومی که رفتارهایش با انتقاد‌های زیادی مواجه شده است، احسان خاندوزی وزیر اقتصاد است. سرمایه‌گذاران بورس، هفته گذشته در شبکه‌های اجتماعی مثل توییتر، هشتک استیضاح خاندوزی را ترند کردند. سیدمصطفی رضاحسینی نماینده هم درباره احتمال استیضاح خاندوزی مصاحبه کرده و گفته «نارضایتی عمومی از عملکرد وزیر اقتصاد و دارایی افزایش یافته و در همین راستا مردم در حوزه‌های انتخابیه به ما نمایندگان مراجعه می‌کنند و از وضعیت بد اقتصادی و معیشتی خود گلایه دارند. صحبت‌هایی که نمایندگان چه در صحن مجلس و چه در کمیسیون‌های تخصصی با همدیگر دارند نشان می‌دهد که از عملکرد این وزیر راضی نیستند چرا که با سیاست‌های فعلی وزیر اقتصاد و دارایی شاهد آسیب به اقتصاد کشور و معیشت خانواده‌ها هستیم.»

غلامرضا مرحبا سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس البته خبر استیضاح وزیر اقتصاد را رد کرد؛ اما انتقاداتی را هم درباره عملکرد وزیر به زبان آورد. بعضی رسانه‌ها هم نوشته‌اند ابراهیم رئیسی تا اینجا از عملکرد خاندوزی رضایت نداشته و به او تذکرات جدی هم داده است. بعضی رسانه‌ها هم ادعا کرده‌اند خاندوزی اولین خروجی دولت سیزدهم خواهد بود. در مقاله روزنامه شرق آمده «دست‌کم در اخبار دو سه هفته گذشته و همچنین گمانه‌زنی بعضی از نزدیکان دولت، خاندوزی اولین اخراجی احتمالی کابینه سیزدهم لقب گرفته است. این احتمال در هفته‌های گذشته براساس خبری غیررسمی مبنی بر تذکر ابراهیم رئیسی به خاندوزی درباره شرایط بورس بود و حالا ریشه آن به مجلس و سخنان بعضی از نمایندگان مرتبط با حوزه اقتصادی برمی‌گردد.»

بیشتر بخوانید: وضعیت بازار سهام خاندوزی را از وزارت اقتصاد پایین می‌کشد؟

صبح روز گذشته نیز سیدکاظم موسوی نایب رییس کمیسیون اقتصادی مجلس به رویداد۲۴ گفته طرح سوال از وزیر اقتصاد در حد استیضاح جدی است: «در حال حاضر ۵۰ نماینده طرح سوال از وزیر اقتصاد که در حد استیضاح است را امضا کردند که یکی از آن‌ها بنده هستم. وزیر باید در کمیسیون جوابگوی سوالات نمایندگان باشد و اگر نمایندگان قانع نشدند که حتماً یکی از آن‌ها خود من هستم، باید در صحن مجلس توضیحات خود را ارائه دهد تا مردم هم بشنوند.»

نمایندگانی همچون احسان ارکانی و کاظم موسوی و محمدحسن آصفری از مهمترین چهره‌هایی هستند که از عملکرد وزارت اقتصاد رضایت ندارند و در پی آن هستند که تا پیش از اجرای بودجه سال آینده، مدیریت وزارت اقتصاد تغییر کند. با این حال خاندوزی هم پیش از این در مجلس بوده و او نیز همراهانی دارد که برای ابقای او تلاش می‌کنند.

چندی پیش محمدحسن آصفری نماینده مجلس با انتقاد به عملکرد خاندوزی وزیر اقتصاد و امور دارایی به توییت‌های او پیش از دوره وزارت اشاره کرده و گفته بود: «آقای خاندوزی در گذشته توئیت می‌زدند که اگر فلان کار انجام شود بورس درست می‌شود؛ خوب همان کار را الان انجام دهید.»

احسان ارکانی عضو کمیسیون برنامه و بودجه نیز پیش‌تر گفته بود: «سیداحسان خاندوزی قبل از رسیدن به پست وزارت، یکی از منتقدین جدی عملکرد دولت روحانی در رابطه با بازار سرمایه بود و وعده پیگیری مشکلات بورس را داده بود.»

در وزارت کار هم وضعیت چندان خوشایند نیست. در آخرین اقدام سوال سیدمحمد مولوی نماینده مردم آبادان از حجت عبدالملکی اعلام وصول شد. وزیر کار پیش از وزارت گفته بود ما آموزش ندیدیم و با هر یک میلیون می‌توان یک شغل ایجاد کرد، او اکنون وزیر کار است و با میلیاردها تومان بودجه زیرمجموعه خود باید مشکل کل خاورمیانه را حل می‌کرد! با این حل مجلس از او سوال پرسیده که چرا برای کاهش نرخ بیکاری و ایجاد اشتغال پایدار و کارآفرین در کشور کاری انجام نداده است.

پیش از آن نیز ۳۱ نماینده در موضوع پرداخت مزایای فوق‌العاده به بازنشستگان تامین اجتماعی به عبدالملکی تذکر داده بودند. نمایندگان منتقد عبدالملکی او را در حدی اجرا و کارشناسی یک برنامه تلویزیونی می‌دانستند نه بیشتر. چنانچه عبدالحسین روح الامینی نماینده تهران گفته بود: «عبدالملکلی داور موفقی در مسابقه تلویزیونی میدان بود و اشراف به حوزه این وزارتخانه ندارد. تفاوت کمیته امداد با یک وزارتخانه خیلی زیاد است.» 

سید سلمان ذاکر نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای نیز گفته بود: «آقای عبدالملکی قبل از اینکه وزیر شود حرف‌ها و صحبت‌های زیادی در حوزه اقتصادی و راهبردی با موضوع انقلاب اقتصادی برای عبور نظام از بحران داشت. شما که سال‌ها قبل برنامه می‌نوشتید، باید وقتی که به وزارت آمدید آن را اجرا می‌کردید. بالاخره شما بعدا برنامه را نوشتید یا قبلا نوشته بودید؟ اگر قبلا به مشکلات فکر کرده بودید، چرا الان اجرا نمی‌کنید؟ اگر الان می‌خواهید فکر کنید خب این یک نوع سیر قهقرایی و عقب ماندگی است، به همین خاطر من قانع نشدم. اگر جوانان بیکار قانع شدند، من هم قانع می‌شوم، ابدا چنین چیزی نیست.»

البته کار عبدالملکی به حضور در مجلس کشید و حرف‌هایش هم برای نمایندگانی که با او همسو بودند، قابل قبول نبود و عاقبت به خاطر قانع نشدن نمایندگان کار به صحن علنی کشید. نماینده به وزیر مهلت قانونی دادند تا پاسخگو باشد اما یکی از نمایندگان قانع نشده و سوال به صحن علنی ارجاع شد. 

وزرای اقتصادی دولت همچون احسان خاندوزی، حجت عبدالملکی و سیدرضا فاطمی امین به خاطر عدم مدیریت وضعیت اقتصادی کشور بیش از همه تحت فشار قرار دارند و طبیعی است هیچکدام از آنها تا کنون سمت جدی نداشته‌اند و توانایی مدیریت شرایط اقتصادی کشور توسط آنها توقعی تقریبا خیالی است.

تهدید حضوری به استیضاح وزرای دولت رئیسی

تهدید وزیران به استیضاح حتی به جلسات مستقیم هم کشیده شده است. در نشست کمیسیون اجتماعی مجلس با حضور وزیر ورزش و جوانان، مهدی عیسی زاده نماینده مردم میاندواب به وزیر ورزش گفته «شما چطور می‌خواهید موانع ازدواج جوانان را برطرف کنید، در حالی که تاکنون به وعده‌هایتان عمل نکرده‌اید بنابراین اگر لازم باشد استیضاح شما را کلید می‌زنیم. قوانین تسهیل ازدواج جوانان و جوانی جمعیت و حمایت از خانواده در تضاد با هم هستند.»

مجلس یازدهم بر خلاف انتظارات هیچ وزیری را تا امروز استیضاح نکرده است. اما بعید است این روند تا اسفند ۱۴۰۲ پابرجا بماند و طنز اینجاست که ناکارآمدی وزیران رئیسی به حدی است که مجلسی که وزیران میانه‌روی روحانی را استیضاح نکرده بود، برای استیضاح رفیقان سابق خود بسیار جدی است. صدای انتقاد از دولت رئیسی، هر روز بیشتر به گوش می‌رسد.