کدام مسائل در مذاکرات احیای برجام هنوز حل نشده؟ / چرا دیپلمات‌ها نگران گزارش آژانس هستند؟
رویداد۲۴ مقامات می‌گویند که مذاکرات برای احیای توافق هسته‌ای ایران وارد "مرحله نهایی" خود می‌شود، چراکه مذاکره کنندگان به پایتخت‌های خود بازگشته اند تا دستورالعمل‌های سیاسی در مورد اقداماتی که در روز‌های آینده انجام می‌دهند را دریافت کنند.
در ادامه این مطلب آمده است: دیپلمات‌های غربی با ضرب‌الاجلی در اواسط فوریه برای احیای برجام روبرو هستند که برنامه هسته‌ای ایران را در ازای لغو تحریم‌ها محدود می‌کرد. مقامات نگران پیشرفت‌های سریع هسته‌ای ایران از زمان خروج ایالات متحده از توافق در سال ۲۰۱۸ و همچنین گزارشی از سوی آژانس بین المللی انرژی اتمی هستند که انتظار می‌رود جزئیات بیشتر پیشرفت‌های هسته‌ای ایران را شرح دهد که احتمالاً اختلافات جدیدی را بوجود آورد.
این بدان معناست که چند هفته آینده برای تعیین اینکه آیا توافق احیا می‌شود یا مذاکرات به طور کلی از بین می‌رود، حیاتی است.
یک مقام آمریکایی مطلع، بحث فوریت احیای برجام را تکرار کرد.
این مقام مسئول گفت: "هیچکس نباید تعجب کند که ما در حال رسیدن به مرحله نهایی هستیم و اینکه به تصمیم گیری‌های سیاسی درمورد سخت‌ترین مسائل نیاز داریم، بنابراین همه به پایتخت‌ها برمی گردند. "
به گفته مقامات مطلع، نتیجه ممکن است به هر سویی برود. در حالی که از زمان آغاز مجدد مذاکرات در نوامبر پیشرفت قابل توجهی حاصل شده است، ایالات متحده و ایران هنوز تمامی مسائل باقی مانده را حل و فصل نکرده اند.
یک دیپلمات ارشد غربی که نخواست نامش فاش شود، گفت: «ما به پایان این مذاکرات چشم دوخته‌ایم، اما درک این نکته مهم است که مسائل سیاسی اصلی در همه موضوعات هنوز حل نشده است.»
چه چیزی برای حل باقی مانده است؟
این دیپلمات ارشد غربی درمورد وجه مثبت مذاکرات گفت که پیشرفت‌هایی در موضوعات کلیدی از جمله چگونگی محدود کردن مجدد برنامه هسته‌ای ایران، نحوه لغو تحریم‌های اعمال شده و مهمتر از همه، نحوه ترتیب و توالی این مراحل به دست آمده است.
اما مسئله توالی هنوز به طور کامل حل نشده است. این دیپلمات اذعان کرد که این مذاکرات "با سرعت کند" پیش می‌رود. مشکل این است که روند توالی نیازمند آن است که مذاکره کنندگان، حرکت‌های دقیق برای ایالات متحده و ایران طراحی کنند که گام‌هایی را که در صورت بازگشت به توافق باید طی ماه‌ها بردارند، ترسیم می‌کنند.
این امر می‌تواند شامل اقدام آمریکا در برداشتن نخستین گام برای لغو تعدادی از تحریم‌ها، از جمله آماده‌سازی زمینه برای فعال‌سازی مجدد تجارت جهانی با ایران باشد. ایران مشتاق است ببیند که تجارت واقعاً دوباره در حال انجام است تا لغو تحریم‌ها را راستی آزمایی کند، برای مثال ببیند که می‌توانند یک نفتکش را بارگیری کنند و آن را به خارج از کشور بفروشند.
بیشتر بخوانید: فضای حاکم بر مذاکرات برای احیای برجام آفتابی ست؟
ایران به نوبه خود باید اقداماتی را برای کاهش اقدامات برنامه هسته‌ای خود انجام دهد که احتمالاً شامل ارسال مواد هسته‌ای مازاد به خارج از کشور و همچنین کنار گذاشتن بسیاری از سانتریفیوژ‌های پیشرفته خود است که برای غنی سازی اورانیوم استفاده می‌شوند.
با این حال، مثل همیشه، جزئیات دردسرساز است و همین جزئیات است که هنوز نهایی نشده است.
جو مذاکرات در وین از دسامبر بهبود یافته است. در این زمینه، مقامات ایرانی اخیراً اظهارات خوش بینانه تری را نیز بیان کرده اند، از جمله اینکه در مقطعی در آینده به طور کامل مذاکره مستقیم با آمریکا را رد نکرده اند. در حال حاضر، دو طرف دیپلماسی غیرمستقیم را از طریق سایر طرف‌های توافق - سه قدرت اروپایی، به اضافه چین و روسیه- انجام می‌دهند. اتحادیه اروپا نیز در حال هماهنگی است.
با این حال، یک دیپلمات ارشد غربی گفت: «در حال حاضر هیچ نشانه مشخصی برای مذاکرات مستقیم ایران و آمریکا وجود ندارد.»
علاوه بر ضرب‌الاجل تعیین‌شده در اواسط فوریه، دیپلمات‌ها در وین در انتظار گزارش آتی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA)، هستند. این زمانی است که آژانس گزارش‌های جدید خود را در مورد برنامه هسته‌ای ایران منتشر خواهد کرد.
انتظار می‌رود این گزارش‌ها جزئیات بیشتری را درباره ذخایر اورانیوم بسیار غنی‌شده ایران ارائه دهد و همچنین اطلاعات بیشتری در مورد تعداد سانتریفیوژ‌های پیشرفته فعال در نیروگاه‌های هسته‌ای اصلی ایران ارائه کند.
همچنین انتظار می‌رود این گزارش‌ها اطلاعاتی جدید در مورد وضعیت مواد هسته‌ای [ادعایی]اعلام‌نشده و کشف‌شده در چهار نقطه در ایران را ارائه کند.
این موارد می‌تواند مذاکرات را پیچیده‌تر کند و منتقدان بازگشت به برجام را تقویت کند.
