توقف مذاکرات وین؛ ابتکار عمل تاکتیکی در دستان ایران؟

رویداد۲۴ نبیله مسرالی، سخنگوی رسمی اتحادیه اروپا در امور خارجی و سیاست امنیتی، خبر داد که از روز 11 ماه مارس، در مذاکرات وین پیرامون برجام وقفه ای ایجاد شده است. به گفته او، مذاکرات به طور چشمگیری، پیشرفت داشته، اما مسائل ناتمامی مطرح است و ما در مرحله حساس نهائی قرار داریم.

جزئیات دیگری انتشار نیافته است. فقط مشخص است که در اواخر ماه مارس در تهران، انریکه مورا و علی باقری کنی با یکدیگر دیدار کرده اند. نتایج این دیدار نامشخص است. در این میان، حسین امیر عبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران گفته که توافق هسته ای می تواند، در مدت زمان نسبتا کوتاهی امضا شود، البته اگر امریکا موضع عملگرایانه ای را در پیش بگیرد.  پیشتر، امیر عبداللهیان تصریح کرده بود که لغو تحریم های امریکا علیه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، یکی از مطالبات مهم ایران است. اما، زمانی که واشنگتن این درخواست را رد کرد، مقامات بلند پایه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اعلام کردند که اگر توافق هسته ای به نفع منافع ملی باشد، احیای برجام نباید به خاطر موضوع تحریم ها علیه سپاه به تعویق بیفتد.

با این وجود، در اجلاس دوحه، سید کمال خرازی مجددا، به موضوع لغو تحریم ها علیه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اشاره کرد. در نتیجه، رابرت ملی خبر داد که دستیابی به توافق هسته ای، یک تحول از پیش تعیین شده نیست. اگرچه، پیشتر، نشریه ایرانی «همشهری» تصریح کرده بود که امریکایی ها در مذاکرات وین، انعطاف پذیری باور نکردنی از خود نشان می دهند. و این در حالی است که گفت وگوها پیرامون توافق هسته ای در وین و دیگر پایتخت ها به صورت مخفیانه ای ادامه دارد. از این رو، براساس گزارش های رسیده، پیش بینی روند رویدادها کار دشواری است.

بیشتربخوانید: همه چیز آماده احیای برجام است، اما .../ ایران و آمریکا بر سر سپاه به توافق می‌رسند؟

ظاهرا، به نظر می رسد که امریکا واقعا، امتیازات جدی به ایران داده و گزافه گویی های خصمانه خود را علیه ایران نرم تر کرده است تا به گفته کارشناسان امریکایی، به جای نفت روسیه، عرضه نفت ایران در بازارهای جهانی را تضمین کند. اما، فعلا، اقدامی انجام نشده و از این رو، حس فوریت در مورد مذاکرات از میان رفته است. تهران ضمن عدم اعتراض به عقد توافق در اسرع وقت، تصریح می کند که در چنین شرایطی، توافق را امضا نخواهد کرد و مشکل نفت – مشکل امریکایی هاست و نه ایرانی ها. 

 در نتیجه، ایران به طور عینی، موفق می شود، در مذاکرات وین، ابتکار عمل تاکتیکی را در دست گیرد و اروپایی ها و حتی مذاکره کنندگان روسی را به نامه رسان میان خود و امریکا تبدیل کند. افزون بر آن، تهران از واشنگتن خواسته تا عدم خروجش از توافق هسته ای را ضمانت کند و خواهان یک دوره زمانی برای راستی آزمایی لغو تحریم های امریکا، قبل از اجرای کامل تعهدات در چارچوب برجام است.

سعید خطیب زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران اعلام کرده که فعلا، امریکا قاطعیتی از خود برای رسیدن به توافق نشان نداده است. آیت الله علی خامنه ای، رهبر معظم انقلاب ایران نیز می گوید که روند مذاکرات هسته ای به خوبی پیش می رود، اما خاطرنشان می کند که تاکنون، تیم مذاکره کننده ایران در برابر مطالباتش بیش از حد، مقاومت نشان داده و نشان خواهد داد.

مشخص نیست که مطالبات جدید چیستند. اگرچه، آیت الله خامنه ای می گوید که در حال حاضر، امریکایی ها در سردرگمی به سر می برند و به بن بست رسیده اند. یعنی، در وین، ما فقط شاهد روند دیپلماتیک عمومی هستیم و از طرح اصلی آن اطلاعی نداریم.