ابعاد مهم توافق ایران و عربستان

رویداد۲۴ جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی در روز‌های اخیر با میانجیگری چین توافق کردند که روابط دیپلماتیک را از سر بگیرند که از سال ۲۰۱۶ قطع شده بود. به دنبال این توافق، حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران امروز در پکن با فیصل بن فرحان، همتای سعودی‌اش در پکن دیدار و گفتگو کرد.

در بیانیه مشترک تهران و ریاض دو طرف بر اهمیت گفتگو پیرامون راه‌های گسترش روابط دو جانبه و فعال سازی موافقتنامه همکاری‌های امنیتی بین دو کشور که در تاریخ ۲۸ فروردین ۱۳۸۰ و موافقتنامه عمومی همکاری در زمینه اقتصاد، تجارت، سرمایه گذاری، فناوری، علوم، فرهنگ، ورزش و جوانان که در تاریخ ۶ خرداد ۱۳۷۷ به امضا رسیده است، تاکید نمودند.

دو طرف توافق نمودند هماهنگی‌های لازم را میان هیئت‌های فنی برای بررسی راه‌های گسترش همکاری میان دو کشور از جمله از سرگیری پرواز‌ها و سفر‌های متقابل هیئت‌های رسمی و بخش خصوصی، تسهیل اعطای روادید برای شهروندان دو کشور از جمله روادید عمره، ادامه دهند.

حسین امیرعبداللهیان که پیش از امضای بیانیه با همتای سعودی خود دیدار کرده بود با انتشار توئیتی در ارزیابی گفتگو‌های خود نوشت: شروع روابط رسمی دیپلماتیک تهران -ریاض، از سرگیری حج عمره، همکاری اقتصادی و تجاری، بازگشایی سفارتخانه‌ها و سرکنسولگری‌ها و تاکید بر ثبات، امنیت پایدار و توسعه منطقه، موضوعات مورد توافق و دستور کار مشترک است.

در همین حال ناصر کنعانی سخنگوی وزارت خارجه نیز در ارزیابی دیدار وزیران خارجه ایران و عربستان گفت: مقرر شد هیأت‌های دولتی و خصوصی دو کشور در این زمینه با هم دیدار و زمینه‌های گسترش همکاری‌های تجاری و اقتصادی و همکاری در زمینه سرمایه گذاری مشترک را فراهم کنند.

دو طرف به منظور تسهیل آمد و رفت بین دو کشور توافق کردند با دیدار هیأت‌های فنی دو کشور، خطوط هوایی بین ایران و عربستان برقرار شود و آمد و رفت بین دو کشور را تسهیل کنند. در این دیدار همچنین بر تسهیل صدور روادید و خدمات روادیدی برای اتباع دو کشور در حوزه‌های مختلف اقتصادی و تجاری و همچنین تسهیل صدور روادید عمره برای اتباع ایرانی تأکید شد. کنعانی با اشاره به اینکه روابط رسمی بین دو کشور فعال شده گفت: به تدریج شاهد تبادل هیأت‌های مختلف در سطوح دولتی و خصوصی بین دو کشور خواهیم بود.

بیشتر بخوانید: از دیدار احتمالی وزاری خارجه تا پاسخ مثبت رئیسی به دعوت ملک سلمان

همچنین محمد کشاورززاده سفیر جمهوری اسلامی ایران در چین اظهار داشت: بر اساس توافق صورت گرفته و بیانیه مشترک امضا شده بین وزیران خارجه ایران و عربستان به زودی سفارتخانه‌های دو کشور در تهران و ریاض بازگشایی می‌شود و روابط به حالت عادی باز می‌گردد.

دو کشور چین و فرانسه نیز از برقراری روابط بین ایران و عربستان استقبال کردند. مائو نینگ، سخنگوی وزارت امور خارجه چین امروز در کنفرانسی خبری گفت که کشورش از تلاش‌های ایران و عربستان سعودی برای بهبود روابط دوجانبه استقبال می‌کند و آماده کمک به ارتقای امنیت، ثبات و توسعه منطقه خاورمیانه با درایت و قدرت چینی است. امانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه نیز که برای دیدار با شی جینپینگ رهبر چین در این کشور حضور دارد از ابتکار چین که موجب ملحق شدن عربستان سعودی و ایران به یک‌دیگر شد، استقبال کرد.

در این بین رسانه‌های مطرح دنیا نیز به تحلیل و بررسی دیدار وزیران خارجه ایران و عربستان پرداختند. خبرگزاری آمریکایی آسوشیتدپرس در پی توافقات جدید میان دو کشور نوشت که ایران و عربستان سعودی به عنوان رقبای دیرینه در خاورمیانه، روز پنجشنبه گام مهم دیگری به سوی آشتی برداشتند.

این توافق می‌تواند تلاش‌های دیپلمات‌ها برای پایان دادن به جنگ طولانی در یمن را تقویت کند. آسوشیتدپرس نوشت: این توافق نشان دهنده یک پیروزی دیپلماتیک دیگر برای چین است، زیرا کشور‌های عربی حوزه خلیج فارس تصور می‌کنند که آمریکا به آرامی درحال خروج از منطقه است. این رسانه پیش‌تر در تحلیلی نوشت: توافق با ایران، این فرصت را در اختیار محمد بن سلمان قرار داد تا به آمریکا نشان دهد که کسان دیگر هم می‌توانند به سیاست‌های خاورمیانه شکل دهند.

شبکه تلویزیونی سی بی اس نیوز آمریکا نیز گزارش داد: چین با پیشروی آشتی ایران و عربستان به یک پیروزی دیپلماتیک دیگر دست یافت و همزمان با اعلام اقدامات جدید دیپلماتیک از سوی ایران در پکن، کشتی‌های جنگی ارتش چین در آب‌های اطراف تایوان به حرکت درآمدند.

رسانه‌های غربی بر این باورند که ریاض در حال ایجاد مسیر خود و پیشروی در مسیر تشکیل ائتلاف‌های جدید است؛ حتی اگر با کشور‌هایی باشد که ایالات متحده آن‌ها را تهدید استراتژیک می‌داند. این بدان معناست که واقعیت در ریاض حاکم شده و مسئولین سعودی با اکراه دو حقیقت ناخوشایند را پذیرفته‌اند: اولین مورد این است که ایران اکنون یک نیروی نظامی قدرتمند با زرادخانه عظیم موشکی و شبه نظامیان نیابتی در سراسر منطقه است. نیرویی که بعید است عربستان و متحدانش هرگز آن را شکست دهند.

فرانس ۲۴ نیز این تحول را اینگونه ارزیابی می‌کند: نزدیکی شوکه کننده بین عربستان و ایران که به شدت بر خلاف سیاست دولت‌های غربی در قبال فعالیت‌های هسته‌ای ایران پیش رفته، پتانسیل آن را دارد تا روابط در سراسر منطقه خاورمیانه را متحول کند.

روزنامه الاخبار نیز در همین رابطه نوشت: منطق زورگویی و سلطه طلبی که بر سیاست‌های آمریکا حاکم بود از تأمین شروط ثبات عاجز است. به نظر می‌رسد کشور‌های منطقه به این نتیجه رسیده‌اند که منطق شراکت به صورت برابر که چین نیز از آن دفاع می‌کند آن‌ها را به این هدف می‌رساند.