حبیب اسیود رهبر گروه حرکه النضال که بود؟
رویداد۲۴ لیلا فرهادی: حبیب فرج‌الله چعب معروف به حبیب اسیود یا حبیب کعبی یکی از بنیانگذاران و رهبران جنبش حرکت النضال یا «جنبش عربی آزادی‌بخش الاحواز» یکی از شاخه‌های گروه جدایی‌طلب مقاومت ملی اهواز است. این گروه سال ۱۳۸۴ با هدف «استقلال استان خوزستان و جدایی آن از ایران» شروع به کار کرد. ظاهرا کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس به ویژه عربستان سعودی از ایده این گروه پان‌عربی حمایت می‌کرد.
اقدامات حرکه النضال در ایران
ایران، رهبر «گروه جنبش نضال» را به دست داشتن در عملیات مسلحانه رژه ارتش در اهواز و افساد فی‌الارض متهم کرده است. در هشت جلسه دادگاه اسیود این اتهام به عنوان اتهام اصلی او مطرح بوده است. منظور از عملیات علیه ارتش در اهواز اتفاقی است که در ۳۱ شهریور ۱۳۹۷ رخ داد.
در حمله یک گروه تروریستی به رژه نظامی در اهواز ۲۵ نفر جانشان را از دست دادند و ۶۸ نفر مجروح شدند. در همان ابتدا دو خبر مبنی بر برعهده گرفتن مسئولیت این ترور توسط دو گروه منتشر شد؛ یکی داعش و دیگری گروه الاحوازیه یا همان جنبش نضال. البته جنبش الاحوازیه در گفتگو با تلویزیون ایران اینترنشنال مسئولیت این حمله را پذیرفت، اما در روز‌های بعد این خبر را تکذیب کرد.
«یعقوب حر تستری» سخنگوی جنبش مبارزهٔ عربی برای آزادی اهواز در گفت‌وگوی اختصاصی با دویچه ولهٔ فارسی گفت: «این جنبش به‌دلایل سازمانی در حال حاضر مسئولیت این حملهٔ مسلحانه را بر عهده نمی‌گیرد، اما مقاومت ملی اهواز مسئولیت حملات را می‌پذیرد و ما هم آن را یک عمل مشروع در مقابل انتقال آب به مناطق مرکزی ایران، فقر، تبعیض و اعدام‌ها می‌دانیم.»
وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی در بیانیه‌ای که بعد از بازداشت اسیود منتشر کرد اعلام کرد که گروه «حرکت النضال» تحت «حمایت مستقیم سرویس‌های اطلاعاتی» عربستان سعودی و اسرائیل قرار داشته و «حبیب اسیود» عامل اصلی حمله تروریستی خونین ۳۱ شهریور ۹۷ اهواز بوده است.
بیشتر بخوانید: نکات مهم دادگاه حبیب اسیود / از تحلیل عبدالله گنجی تا نقش محمدعلی ابطحی!
فرج الله چعب یا حبیب اسیود چه کرده بود؟
به گزارش رویداد۲۴ اسیود در زمان اعدام ۵۰ سال سن داشت و دارای دو تابعیت ایرانی و سوئدی بود. از اسیود هیچ یادداشت یا اطلاعاتی قبل از حادثه تروریستی اهواز وجود ندارد. او نه علاقه‌ای به یادداشت‌نویسی به عنوان رهبر یک گروه سیاسی داشته نه گفتگویی با رسانه‌ها کرده بود. اولین گفتگوی تصویری که در اینترنت از او وجود دارد، اعترافات تلویزیونی او در صداوسیماست.
او در اعترافات تلویزیونی خود را رئیس «حرکه‌النضال» معرفی می‌کند و سه نفر از اعضای این گروه را به عنوان افرادی نام می‌برد که در حمله رژه اهواز دست داشتند. اسیود در جلسه ابلاغ کیفرخواست می‌گوید کارمند اداره کار سوئد بوده است.
بازداشت اسیود با واکنش تند کشورهای اروپایی و سوئد همراه بود. در پی اعدام او، وزارت خارجه سوئد جانشین سفیر ایران در استکهلم را احضار کرد و مراتب اعتراض خود را به او اعلام کرد. دراین جلسه سوئد اعدام شهروند دوتابعیتی ایرانی-سوئدی را به شدت محکوم کرده است.
در جریان اعترافات تلویزیونی، اسیود به برخی عملیات‌های تروریستی سابق و در پیش روی این گروه هم اشاره می‌کند. اسیود می‌گوید تلویزیون ایران‌اینترنشنال با پول عربستان اداره می‌شود و برای تاسیس این تلویزیون ۳۰ میلیون دلار اختصاص داده‌اند.
فیلم دوربین مداربسته ورود اسیود و صابرین به ترکیه
نحوه دستگیری حبیب اسیود و انتقال او به ایران
حبیب اسیود در آذرماه ۱۳۹۹ به ایران منتقل شد. مشخص نیست او چگونه به ایران آورده شده اما برخی رسانه‌ها گفته‌اند او از ترکیه ربوده و به ایران منتقل می‌شود. روزنامه واشنگتن‌پست در گزارشی مدعی شده یکی از نهادهای امنیتی ایران، توسط یک زن به نام «م.صابرین»، حبیب اسیود را از سوئد به ترکیه کشانده و پس از خوراندن دارو به او، با کمک یک گروه «قاچاقچی مواد مخدر» با دست‌وپای بسته و داخل یک خودرو به استان وان در نزدیکی مرز‌های ایران رساند و از آن‌جا او را به داخل کشور انتقال داد.
خانواده حبیب اسیود نیز سناریوی فریب دادن اسیود را مطرح کرده‌اند و گفته‌اند او در یک عملیات فریب که ظاهرا حضور در یک بیزنس بوده، به ترکیه کشانده شده و همانجا گرفتار می‌شود. «هدی هواشمی» همسر حبیب اسیود به تلویزیون بی‌بی‌سی فارسی گفته «از طریق پلیس ترکیه مطلع شده که اسیود روز ۹ اکتبر وارد فرودگاه استانبول شده و بنا بوده روز ۱۵ همان‌ماه کشور ترکیه را به مقصد سوئد ترک کند، اما چنین نشده و او از آن تاریخ ناپدید شده است.» هواشی همچنین گفته «حبیب اسیود با رابط‌هایی در قطر و یکی از دوستانش در سوئد قبل از رسیدن به ترکیه در تماس تلفنی بوده است.»
العربیه عربستان همان زمان گزارشی درباره این مسئله منتشر کرد و کشور ثالثی را که با ایران برای تحویل اسیود همکاری کرده، «قطر» معرفی کرده است. در جای دیگر البته نوشته شده «برخی گفته‌اند که آنکارا حبیب اسیود را در مقابل دو رهبر پ.ک.ک [حزب کارگران کردستان ترکیه] به تهران تحویل داده است.»
رسانه‌های ایران اما روایتی دیگری از ماجرا دارند. خبرگزاری دانشجو در گزارشی نوشته «حبیب اسیود در ترکیه بازداشت شده و پس از تحویل به مقامات ایرانی از مرز آذربایجان غربی به تهران منتقل و در اختیار ایران قرار گرفته است.» در این گزارش خبری از ربوده شدن نیست و گفته شده «میت» سازمان امنیت ترکیه اسیود را بازداشت کرده است.
آنچنان که مشخص است روایت واقعی چگونگی دستگیری حبیب اسیود کاملا نامشخص است. با این حال بازخوانی روایت واشنگتن‌پست از نحوه دستگیری اسیود جالب است: «حبیب اسیود ۱۸ مهرماه برای ملاقات با خانم صابرین از سوئد به استانبول رفته و یک روز پیش از آن نیز خانم صابرین با گذرنامه ایرانی به ترکیه سفر کرده بود.»
بیشتر بخوانید: اطلاعاتی درباره جمشید شارمهد و گروه سلطنت‌طلب تندر/ سابقه انجمن پادشاهی چیست؟
فوآد الکعبی از دوستان اسیود درباره «خانم م. صابرین» به واشنگتن‌پست گفته که او این خانم را با نام دیگری می‌شناخته است که چهار سال پیش «به صورت مرموز» با آقای اسیود ازدواج کرده بود. او گفته «اسیود به شدت مقروض بود و این خانم قبلا ۱۰۰ هزار یورو به وی قرض داده بود. قبل از ربوده شدن اسیود نیز این خانم قرار بود که دوباره به وی پول قرض دهد، اما طرح اولیه این بود که دیدارشان در قطر باشد. معلوم نیست چگونه آقای اسیود قانع شد که این دیدار در ترکیه انجام شود.»
۲۷ آذر ۱۳۹۹ شبکه اسکای‌نیوز تصاویر دوربین‌های مداربسته از شیوه ربودن حبیب اسیود و انتقال او به ایران منتشر کرد. بر پایه این گزارش یک زن (صابرین سعیدی) که جاسوس نهاد امنیتی است، برای قراری او را به استانبول می‌کشاند (۹ اکتبر) سپس در یک پمپ بنزین به کمک چند مرد او را بیهوش می‌کند و به خانه‌ای در شرق ترکیه در نزدیکی مرز مشترک با ایران می‌آورد. روز بعد یک خودروی سفیدرنگ از همان خانه به سمت مرز ایران حرکت می‌کند و دو روز بعد اعتراف او از صداوسیمای ایران منتشر می‌شود.
در تصاویر دوربین‌های مدار بسته فرودگاه استانبول، صابرین با حجاب و ماسک بر صورت دیده می‌شود که پیش از دیدار با حبیب اسیود با چند مرد دیگر صحبت می‌کند. آن دو مرد در یک فروشگاه ابزارفروشی دیده می‌شوند که دارند طناب می‌خرند. به گفته اسکای‌نیوز چند نفر دیگر در مرز ایران همکاری کردند و کارآگاهان و مأموران اطلاعاتی ترکیه با استفاده از تصاویر دوربین‌های مدار بسته چند نفر را دستگیر کردند.
در دادگاه حبیب اسیود چه گذشت؟
کیفرخواست «فرج‌الله چعب» یکی از سنگین‌ترین کیفرخواست‌هایی بود که تا کنون برای یک نفر مطرح شده است. امین وزیری نماینده دادستان در نخستین جلسه رسیدگی به اتهامات اسیود، اتهامات او را چنین ذکر کرده است: «بمب‌گذاری سال ۸۴ شامل ۱) فرمانداری اهواز ۲) سازمان برنامه و بودجه خوزستان ۳) اداره مسکن و شهرسازی اهواز ۴) اداره محیط زیست اهواز ۵) خطوط انتقال نفت خوزستان ۶) محور انتقال نفت اهواز، آبادان و ماهشهر، ۷) فرمانداری دزفول و آبادان و ۸) برنامه‌ریزی برای بمب‌گذاری در دادگستری اهواز که در جریان آن ۷۴ نفر جان باختند.» همچنین او به عنوان متهم اصلی عملیات تروریستی رژه سال ۹۷ معرفی شد که به گفته نماینده دادستان توسط شاخه نظامی گروه اسیود به نام «شاخه محی‌الدین آل ناصر» انجام شده است.
به گفته دادستان، سرقت مسلحانه از بانک تجارت منطقه شهر شمس‌آباد از توابع شهر دزفول، شرکت خصوصی پتروشیمی ماهشهر، بانک صادرات بندر امام خمینی، طلافروشی از شهر شوش و صادرات شعبه اهواز از دیگر عملیاتی بوده که توسط گروه اسیود برای تامین مالی انجام می‌شده است.
چرا ترکیه عبدالله عوجالان را اعدام نکرد؟ 
