خردسال‌ترین شهید کربلا کیست؟

رویداد۲۴ هدی کاشانیان: از نمادهاى باشکوه حرکت کاروان امام حسین (ع)، وجود کودکان همراه امام و خاندان محترم ایشان است. این حضور شورانگیز به شکوه حرکت امام حسین علیه‌‏السلام رنگ و بوى خاصى بخشید. 

یکى از فرزندان امام حسین علیه‌‏السلام نوزاد شیرخوارى به نام علی اصغر یا همان عبدالله رفیع (شیرخوار) یا عبدالله بن الحسین (ع) بود که از تشنگى در روز عاشورا بى‏تاب شده بود. امام، خطاب به دشمن فرمود: «از یاران و فرزندانم، کسى جز این کودک نمانده است. نمى‌‏بینید که چگونه از تشنگى بى‌‏تاب است؟» در «نفس المهموم» آمده است که فرمود: «اِنْ لَمْ‏تَرْحَمُوُنى فَاْرحَمُوا هَذَا الطِّفْل» و در حال گفت‏‌وگو بود که تیرى از کمان حرمله آمد و گوش تا گوش حلقوم على اصغر را درید. امام حسین علیه‌‏السلام خون گلوى او را گرفت و به آسمان پاشید.

نام اصلی حضرت علی اصغر چیست؟

عبدالله بن حسین یا عبدالله رضیع (شیر خوار) همان نوزادی است که به علی اصغر معروف است. علی اصغر کودک شیرخوار امام و مادرش «رباب دختر امرء القیس» است. معروف و مشهور است که او در کربلا شش ماهه بود و با تیر حرمله بن کاهل اسدی در آغوش پدر ذبح شد.

اگرچه در برخی کتب تاریخی ذکر شده، امام حسین (ع)، شش پسر داشته که دو تن از آنان، عبد اللّه و علی اصغر نام داشته‌اند. این دو فرزند امام (ع) هر دو در روز عاشورا شهید شده‌اند، با این تفاوت که یکی شیرخواره بوده است و دیگری، چند ساله. کلمه «رَضیع (شیرخواره)» در برخی روایات به کار رفته و یا تصریح می‌کنند که فرزند امام حسین (ع) که در روز عاشورا به دنیا آمده بود و روی دست پدر، تیر خورد و شهید شده است. البته باید توجه داشت آنچه مکرر شنیده می‌شود آن است که کودک شش ماهه بوده، اما سند معتبری برای تایید آن وجود ندارد.

به نظر می‌رسد که از یک سو، تشابه شماری از روایات مربوط به شهادت این دو کودک و از سوی دیگر، اختلاف شماری دیگر از آن‌ها و همچنین اختلاف در نام مادر فرزند خردسال امام (ع) که شهید شده، حاکی از بی‌دقتی راویان در روایت شهادت این دو کودک (و عدم تفکیک آن‌ها از یکدیگر) است.

شهادت حضرت علی اصغر چگونه اتفاق افتاد؟

در میان لشکر عمر بن سعد درباره آب دادن به علی اصغر، اختلاف افتاد. ابن سعد به حَرمَله گفت: این نزاع را قطع کن! یا آنچه در سوگ نامه آل محمد (ص) آمده است که:حرمله به مختار گفت: اکنون که مرا می‌کشی، بگذار کار‌های خودم را بگویم تا قلبت را بسوزانم‌ای امیر! من سه تیر سه شاخه داشتم که آن‌ها را با زهر آمیخته کرده بودم. با یکی از آن‌ها، گلوی علی اصغر را در آغوش حسین دریدم؛ با دومی قلب حسین را نشانه رفتم و با سومی گلوی عبد اللّه بن حسن را بریدم.

در روایات آمده است که آن‌ها بعد از واقعه عاشورا، قنداقه علی اصغر را از زیر خاک، بیرون آوردند و سرِ او را به نیزه کردند.

همایش شیرخوارگان حسینی

شهادت مظلومانه علی اصغر، طفل حاضر در واقعه کربلا، به قدری برای مسلمانان و خصوصاً شیعیان سخت و دردناک آمده که به این واسطه در ایران، هر ساله شاهد «همایش شیرخوارگان حسینی» که آیین سوگواری به یاد کودکانی است که در روز عاشورا به شهادت رسیده‌اند، هستیم. این مراسم در صبح روز اولین جمعه ماه محرم هر سال در مساجد، حسینیه‌ها و تکایای شهر‌های ایران و حتی برخی کشور‌های جهان برگزار می‌شود. در این مراسم مادران به همراه کودکان شیرخوار خود با لباس، روسری و پیشانی‌بند به رنگ سبز، حاضر می‌شوند و شرکت‌کنندگان برای علی اصغر، کودک شیرخوار امام حسین (ع) در کربلا به گریه، عزاداری و مرثیه‌سرایی می‌پردازند و گهواره نمادین او را در مجلس می‌گردانند.