جنگ فلسطین و اسرائیل به کل خاورمیانه کشیده میشود؟
رویداد۲۴ لیلا فرهادی: روزنامه نیویورک تایمز گزارشی به قلم «فرناز فصیحی» نوشته و به نشانههای نگرانی دولت بایدن از ورود احتمالی ایران و حزبالله به درگیریهای منطقه اشاره کرده است. در این گزارش گفته شده «دولت بایدن در روزهای اخیر به شدت نگران شده است که دشمنان اسرائیل جبهههای جدیدی را باز کنند و به این ترتیب ایالات متحده را مجبور کنند مستقیماً از طریق نیروهای هوایی و دریایی وارد درگیری شود.»
اعزام ناو هواپیمابر آمریکا به منطقه پس از جنگ فلسطین و اسرائیل
دولت به دنبال استفاده از راههای دیپلماتیک و نظامی برای جلوگیری از هر گونه توسعه درگیریهاست. پنتاگون یک ناو هواپیمابر را آخر هفته به همراه هواپیماهای جنگی اضافی به منطقه اعزام کرده و همزمان پیامهایی را از طریق واسطههایی در قطر، عمان و چین به ایران ارسال کرده و نسبت به تشدید تنش هشدار داده است.
ترس از باز شدن جبهه دوم، با شدت گرفتن درگیریها در امتداد مرز شمالی اسرائیل تعمیق شده است. حزبالله که بر جنوب لبنان سیطره دارد، موشکهایی را به سمت اسرائیل شلیک کرده و اسرائیل با آتش توپخانه و حملات هوایی به این شلیکها پاسخ داده است. حمله تمامعیار به شمال میتواند اسرائیل را تحت تأثیر قرار دهد زیرا بیشتر نیروهای آن بر حمله زمینی احتمالی به غزه در جنوب متمرکز شدهاند.
«جیک سالیوان» مشاور امنیت ملی بایدن روز یکشنبه در برنامه «Face the Nation» شبکه سیبیاس حاضر شده و گفته «نمیتوانیم این موضوع را رد کنیم که ایران ممکن است تصمیم بگیرد مستقیماً به نحوی درگیر این جنگ شود. ما باید برای هر احتمالی آماده شویم. این بخشی از انگیزه رئیسجمهور برای استقرار تجهیزات نظامی در منطقه است تا پیام روشن بازدارندگی را ارسال کند و بگوید که جنگ نباید تشدید شود.»
برخی کارشناسان هشدار دادند که چنین سناریویی به طرز وحشتناکی محتمل است، زیرا آسیبپذیری اسرائیل با حمله غافلگیرانه حماس که منجر به کشته شدن بیش از ۱۳۰۰ نفر از جمله حداقل ۲۹ آمریکایی شده، بر کسی پوشیده نیست. حزبالله به دلیل زرادخانه گسترده موشکهای هدایتشونده نقطهزن و هزاران جنگنده با خلبانهای مجرب و آموزش دیده، تهدیدی جدیتر از حماس برای اسرائیل محسوب میشود. در چنین شرایطی ایران و حزبالله ممکن است تصمیم بگیرند از این فرصت حداکثر استفاده را برای مقابله با «اسرائیل زخمی» ببرند.
احتمال کشیده شدن جنگ حماس به لبنان و ایران چقدر است؟
«مارتین ایندیک» سفیر پیشین آمریکا در اسرائیل، احتمال وقوع یک جنگ گستردهتر را ۵۰-۵۰ میداند. او در مصاحبهای گفته «پتانسیل گسترش جنگ نه تنها به لبنان بلکه فراتر از لبنان بسیار زیاد است. به همین دلیل است که میبینید دولت فعالانه در تلاش برای دفع چنین احتمالاتی است. این در حالی است که اگر ضربه بزرگی به اسرائیل وارد نشده بود، دولت آمریکا مجبور به چنین اقداماتی نبودند.»
یک ایرانی نزدیک به دولت به نیویورکتایمز گفته که تصمیمی در مورد گشودن جبهه جدیدی علیه اسرائیل گرفته نشده است اما افزوده که قرار است یکشنبه شب جلسهای در مرکز فرماندهی حزبالله در بیروت پایتخت لبنان برگزار شود تا همه گزینهها بررسی شود.
به گفته دو منبع از افراد آشنا به محاسبات نظامی ایران، پس از حمله هفتم اکتبر حماس به اسرائیل، نیروهای مورد حمایت ایران در سراسر منطقه و ارتش تهران در حالت آمادهباش قرار گرفتهاند. این منابع آگاه میگویند که ایران خود برنامهای برای حمله به اسرائیل در صورت عدم حمله اسرائیل به آنها ندارد، اما رهبران محور مقاومت در حال بحث و گفتگو درباره این مساله هستند که آیا حزبالله باید وارد جنگ شود یا خیر. آنها افزودند که تصمیم نهایی ممکن است بستگی به ورود زمینی نیروهای اسرائیل به غزه داشته باشد.
مطالبی برای مطالعه بیشتر در این زمینه
آیا ایران مستقیما وارد جنگ فلسطین و اسرائیل خواهد شد؟
مهمترین کشورهای منطقه چه موضعی در قبال حمله حماس به اسرائیل دارند؟
تاثیر حملات موشکی حماس به اسرائیل بر منطقه چیست؟
حماس چگونه دیوار آهنین اسرائیل را در هم شکست؟
گزینههای پیش روی اسرائیل در مقابل حمله حماس چیست؟
حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه ایران در یک سفر دیپلماتیک به منطقه به کشورهای عراق، لبنان، سوریه و قطر، کشورهای همسو و دوست ایران سفر کرده است. دیدار او با «اسماعیل هنیه» رئیس سیاسی حماس در دوحه قطر، آشکارا حمایت ایران از حماس را نشان داده است.
او همچنین با سیدحسن نصرالله رهبر حزبالله در بیروت دیدار کرده است. پس از دیدار سه ساعته امیرعبداللهیان با هنیه، نماینده حماس، «خلیل الحیه» رئیس دفتر روابط عربی و اسلامی جنبش مقاومت اسلامی فلسطین حماس گفته دو طرف توافق کردهاند که «جبهه گستردهتری علیه اسرائیل» تشکیل دهند و بر سر چگونگی جلوگیری از حمله پیشبینی نشده اسرائیل به غزه گفتگو کردهاند. خود امیر عبداللهیان البته اینگونه گفته که «در گفتگو با رهبران [حماس] دریافتم پاسخی که داده خواهد شد پشیمانکننده و تغییردهنده نقشه کنونی سرزمینهای اشغالی است.»
بایدن در اظهارات علنی خود در هفته گذشته بارها به صراحت اعلام کرده است که در حمایت از اسراییل محکم میایستد و به دنبال ارسال پیام روشنی به ایران از طریق استقرار تجهیزات نظامی بوده است. او هفته گذشته ناو هواپیمابر «جرالد.آر.فورد» بزرگترین و پیشرفتهترین ناو هواپیمابر نیروی دریایی را به همراه گروه اسکورت خود به شرق مدیترانه اعزام کردو سپس روز شنبه «لوید جی آستین» وزیر دفاع سوم به ناو «دوایت.دی.آیزنهاور» دستور داده به آنها بپیوندد.
نیروی هوایی آمریکا هم جنگندههای بیشتری را به منطقه اعزام کرده و گفته تعداد اسکادرانهای F16 و A10 و F15 را دو برابر میکند. پنتاگون همچنین تیم کوچکی از نیروهای عملیات ویژه را برای کمک اطلاعاتی و برنامهریزی برای کمک به مکانیابی و نجات اسرای اسرائیلی در دست حماس به اسرائیل فرستاده است.
اسرائیل همواره در برابر نیروهای زمینی خارجی مقاومت کرده است. مقامات کاخ سفید گفتهاند که هیچ اقدامی روی زمین توسط نیروهای آمریکایی در نظر گرفته نشده است. اما اگر حزبالله حمله بزرگی را آغاز کند، ایالات متحده میتواند با استفاده از واحدهای دریایی و هوایی برای بمباران شبهنظامیان در لبنان به کمک اسرائیل بیاید.
ارسال پیام میان ایران و آمریکا درباره جنگ حماس و اسرائیل
«ژنرال فرانک مککنزی» فرمانده بازنشسته مقر مرکزی ایالات متحده ژنرال به نیویورکتایمز گفته «انتقال دو ناو هواپیمابر به منطقه سیگنال بسیار قوی ارسال کرده است. شواهد تاریخی فراوانی وجود دارد که نشان میدهد ایران به موج نیروهای رزمی در صحنه احترام میگذارد. این بر محاسبات و تصمیمگیریهای آنها تأثیر میگذارد و همانطور که محاسبات ایران تحت تأثیر قرار میگیرد، محاسبات حزبالله لبنان نیز تحت تأثیر قرار خواهد گرفت.»
یک ایرانی نزدیک به دولت رئیسی به نیویورکتایمز گفته که پیامهای دیپلماتیک ایالات متحده که از طریق واسطهها ارسال شده نشان میدهد که ایالات متحده قصد وارد شدن به جنگ با ایران را ندارد و این کشتیهای جنگی برای حمایت معنوی از اسرائیل طراحی شدهاند. این ممکن است نشاندهنده تفاوت در تفسیر باشد. مقامات آمریکایی گفتند که خواهان جنگ با ایران نیستند اما صراحتا نیروهای نظامی را برای بازدارندگی تهران میفرستند و در صورت تحریک، از آنها استفاده میکنند.
تحلیلگران از تصمیم آمریکا تعجب کردهاند. آنها میگویند این واقعیت که بایدن مجبور به اعزام یک گروه دوم به منطقه شده، نشان میدهد که استقرار گروه اول آن واکنشی که واشنگتن از ایران انتظار داشته را به همراه نداشته است.
دیگر رهبران سیاسی آمریکا روز یکشنبه هشدارهای شدیدی علیه تهران صادر کردند. «لیندسی گراهام» سناتور جمهوریخواه کارولینای جنوبی گفته اگر حزبالله حمله بزرگی را به اسرائیل انجام دهد، لایحهای را ارائه خواهد کرد که مجوز اقدام نظامی آمریکا در ارتباط با اسرائیل با هدف «بیرون راندن ایران از بازار نفت» را صادر میکند. گراهام در گفتگو با شبکه انبیسی خطاب به ایران گفته «ایران، اگر این جنگ را تشدید کنی، ما به دنبال تو میآییم»
«مایکل مک کال» نماینده جمهوری خواه تگزاس و رئیس کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان هم گفته که دورنمای تشدید تنش توسط حزبالله واقعی است و دخالت مستقیم ایران حتی ترسناکتر خواهد بود. او به فاکس نیوز گفته «این سناریو، کابوسی است که ما همیشه نگران آن بودهایم»
چشمانداز اقدام نظامی در خاورمیانه پس از سالها در حالی دوباره احیا شده که ایالات متحده تلاش میکرد تا از آنچه که «جنگهای همیشگی» در عراق، سوریه و افغانستان نامیده میشود، فاصله بگیرد. در حال حاضر، ایالات متحده در حال کمک به اوکراین برای شکست روسیه است.
با توقف درخواست ۲۴ میلیارد دلاری بایدن برای کمک اضافی به اوکراین توسط جمهوریخواهان مجلس نمایندگان، کاخ سفید و رهبران کنگره در حال بحث در مورد بسته امنیتی گستردهتری هستند که کمکهای مالی به اوکراین را با کمک به اسرائیل ترکیب میکند. همچنین شامل کمکهای اضافی به تایوان و تقویت بودجه حفاظت بیشتر از مرزهای جنوب غربی آمریکا هم خواهد شد.
بایدن در مصاحبهای که عصر یکشنبه در برنامه «۶۰ دقیقه» شبکه سیبیاس پخش شد، گفته «ما میتوانیم هم از اوکراین هم اسرائیل مراقبت کنیم و همچنان قوای دفاعی بینالمللی خود را حفظ کنیم. ما ظرفیت انجام این کار را داریم و تعهد داریم.» او در پیامی هشدارآمیز به ایران و حزبالله چهار بار تکرار کرد «نکن، نکن، نکن، نکن»
حزبالله در بیانیهای اعلام کرده که حمله موشکی آن در پاسخ به کشته شدن «عصام عبدالله» فیلمبردار رویترز به همراه دو غیرنظامی دیگر در درگیریهای اخیر در جنوب لبنان بوده است. سازمان ملل گفته که مقر صلحبانان این سازمان در نقوره لبنان مورد اصابت راکت قرار گرفته است، اما مشخص نیست این راکت متعلق به چه کسی است. مقامات گفتند که نیروهای حافظ صلح در آن زمان در پناهگاهها نبودند و به کسی آسیبی نرسیده است.
پس از تبادل آتش، ارتش اسرائیل اعلام کرد که منطقهای به طول ۲.۵ مایلی در نزدیکی مرز لبنان را به عنوان «منطقه ایزوله» تعیین کرده است. ارتش گفته که هیچ کس اجازه ورود به این منطقه را نخواهد داشت و هر غیرنظامی که ساکن این منطقه است باید در اتاقهای امن در خانههای خود باقی بماند.