پایگاههای اسرائیل در یک قدمی | درصورت حمله اسرائیل به ایران از کدام مرزها باید احساس خطر کنیم؟
رویداد۲۴ لیلا فرهادی: شنبه شب (۲۵ فروردین) ایران برای نخستین بار حمله پهپادی و موشکی وسیعی علیه اسرائیل انجام داد. این حمله ابتدا با تعداد بیشماری پهپاد که از خاک ایران بلند شده بودند آغاز شد و سپس با پرتاب موشک ادامه پیدا کرد. هنگام اجرای عملیات سرتیپ آشتیانی وزیر دفاع ایران به کشورهای همسایه هشدار داد و گفت هر کشوری که حریم هوایی یا قلمروی خود را به روی اسرائیل برای حمله به ایران باز کند، پاسخ قاطع ما را دریافت خواهد کرد.
این عملیات که توسط سپاه، عملیات «وعده صادق» نامگذاری شده تا طلوع آفتاب ۲۶ فروردین ادامه داشت و سپس متوقف شد.
صبح روز یکشنبه سردار باقری رئیس ستاد کل نیروهای مسلح ایران اعلام کرد «عملیات علیه اسرائیل از نظر ما تمام شده است، اما پاسخ ایران به هر اقدامی بسیار بزرگتر خواهد بود.»
ساعت ۸ و نیم صبح به وقت محلی، کابینه جنگ اسرائیل قرار است در مورد پاسخ احتمالی به حمله ایران جلسهای برگزار کند.
رویداد۲۴ در این گزارش گزینههای اسرائیل برای کمک گرفتن از کشورهای همسایهای ایران در حمله احتمالی آتی را بررسی کرده است.
جمهوری آذربایجان
جمهوری آذربایجان در آخرین جنگ قره باغ با ارمنستان به آزادسازی سرزمینهای اشغال شده اش منجر شد، از پهپادهای کامیکازه اسرائیل کمک گرفت.
سال ۱۳۹۳ مقامات ارشد نظامی ایران به این همکاری نظامی-پهپادی اسرائیل و آذربایجان اشاره کرده و انگشت اتهام را به سمت همسایه شمال غربی خود نشانه رفته اند. شهریور ۹۳ سپاه یک پهپاد اسرائیلی را که قصد نفوذ به حریم منطقه هستهای نطنز را داشت سرنگون کرد. سردار حاجیزاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه درباره این پهپاد گفت که با توجه به برد عملیاتی پهپاد سرنگونشده، مبدا پرواز آن اسرائیل نبوده بلکه "یکی از کشورهای منطقه بوده است. "
هرچند مقامات ایرانی به طور مشخص نامی از آذربایجان نبردند، اما در همان زمان یک رسانه اسرائیلی نزدیک به منابع نظامی و اطلاعاتی به نام دبکه فایل، گزارش داد که این پهپاد از پایگاه هوایی نخجوان در آذربایجان به سوی ایران اعزام شده بود.
در همان زمان مقامات آذربایجانی این گزارشها را رد کردند و بعدها بارها اعلام کردند اجازه استفاده از خاکشان را برای حمله به هیچ یک از کشورهای همسایه از جمله ایران نخواهند داد. با این حال رابطه سرد ایران و آذربایجان در شرایط کنونی میتواند بر نگرانیها بی افزاید.
از سوی دیگر اسرائیل میلیاردها دلار اسلحه به آذربایجان فروخته و در ازای آن برای واردات نفت به اذربایجان وابسته است. نشریه اسرائیلی هاآرتس سال ۲۰۲۳ گزارشی منتشر کرد و به نقل از منابع آگاه مدعی شد یکی از شروط اسرائیل برای فروش تسلیحات به آذربایجان، دادن دسترسی به ایران در صورت لزوم است.
این رسانه مدعی شد همکاریهای نظامی با آذربایجان به اسرائیل اجازه میدهد در صورت حمله احتمالی به تاسیسات هستهای ایران از فرودگاههای این کشور استفاده کند.
به گزارش هاآرتس، آذربایجان در ازای حمایت نظامی، به موساد، اجازه داد تا شعبهای را برای نظارت بر آنچه در ایران اتفاق میافتد ایجاد کند. تحقیقات این رسانه نشان میداد باکو حتی یک فرودگاه اختصاصی برای کمک به اسرائیل در صورت تصمیم به حمله به سایتهای هستهای ایران آماده کرده است.
وزارت خارجه آذربایجان صبح امروز بدون محکوم کردن هیچ یک از طرفین بیانیهای صادر کرد و نسبت به افزایش تنشها میان ایران و اسرائیل، ابراز نگرانی عمیق کرد.
در این بیانیه از همه طرفها خواسته شده که جلوی تشدید خطرناک تنشها را که ممکن است به بی ثبات شدن بیشتر خاورمیانه بی انجامد بگیرند.
کردستان عراق
ایران بارها مناطقی در اربیل را موشک باران کرده و هربار اعلام کرده علت حمله، هدف گرفتن پایگاهها و مراکز امنیتی و سری اسرائیل در نزدیکی کشور بوده است. آخرین بار در دی ماه سال گذشته سپاه پاسداران نزدیکی اربیل را هدف موشک قرار داد. این نهاد نظامی ایران در اطلاعیهای هدف از این حمله را «انهدام مقر جاسوسی موساد» در اربیل کردستان عراق خواند. سال ۲۰۲۲ هم در حمله مشابهی سپاه گفته بود هدفش «مراکز استراتژیک اسرائیل» در کردستان عراق است. سال ۲۰۲۱ هم ایران محل مشابهی را در نزدیکی فرودگاه اربیل هدف گرفته بود که به زخمی شدن چند عامل موساد هم منجر شد.
رسانههای حاکمیتی در ایران از جمله روزنامه کیهان بارها به حضور موثر اسرائیل در کردستان عراق اشاره کرده اند. کیهان در گزارشی که سال گذشته منتشر کرد مدعی شد «اسرائیل طی سالها کوشید با شبکه سازی و ایجاد پایگاهها و عوامل محلی در کردستان، جای پای خود را در این منطقه حساس محکم کند.»
این رسانه مدعی است «ساختمانی در اربیل عراق و مرکز اقلیم کردستان این کشور به عنوان مرکز عملیاتی اسرائیل وجود داشته که با حضور عوامل موساد، حملات پهپادی به پایگاههای ایرانی در داخل مرزهای ما را هدایت میکرده.»
هاآرتس اسرائیل سال گذشته در گزارشی نوشت اینکه اسرائیل در کردستان عراق پایگاههایی داشته باشد منطقی است چرا که چنین روابطی میتواند در صورت نیاز برد حملات اسرائیل به اهدافی در ایران را به شدت کاهش دهد.
پایگاههای آمریکا
به طور قطع در صورت حمله احتمالی اسرائیل به ایران، پایگاههایی که این رژیم به طور مستقل موفق شده با همکاری با کشورهای همسایه ایران در خاک آنها ایجاد کند، موثرتر خواهند بود. با این حال پایگاههای آمریکادر کشورهای همسایه در صورت آغاز یک جنگ میتواند برای ایران خطرناک باشد. این همان چیزی است که مقامات ایرانی نسبت به آن بارها هشدار داده اند. روز گذشته وزیر دفاع و صبح روز یکشنبه وزیر خارجه به چنین گزینهای اشاره کردند.
امیرعبداللهیان در نشست خبری یکشنبه اعلام کرد هشدار دادیم چنانچه از فضا و یا سرزمین کشورهای مورد نظر، آمریکا برای دفاع و حمایت جانبدارانه از تل آویو استفاده کند ناچارا پایگاه نظامی آمریکا در آن کشور مورد هدف قرار خواهد گرفت.
بیشتر بخوانید:
در صورت جنگ ایران و اسرائیل کدام یک برتری نظامی دارند؟ +جدول مقایسه توان نظامی
پایگاههای نظامی آمریکا در اطراف ایران
آنچه مسلم است این است که ایران در محاصره بسیاری از تأسیسات نظامی آمریکا، از پایگاههای کاملاً عملیاتی، فرودگاهها، تا سایتهای نظارتی در سراسر خاورمیانه است. نقشه زیر تمامی پایگاههای آمریکا در منطقه نشان میدهد.
ستارهها نشاندهنده محل قرارگیری پایگاههای رسمی دائمی و موقتی آمریکا در منطقه است
به گزارشای بی سی نیوز، بیش از ۶۰ هزار نیروی نظامی آمریکا در عراق، افغانستان، کویت، قطر و بحرین مستقرند. ایالات متحده همچنین این توانایی را دارد که ناوهای هواپیمابر خود را در نزدیکی آبهای یک کشور متخاصم حرکت دهد، کاری که سال ۲۰۰۳ پیش از جنگ عراق انجام داد.
فعالیت پشتیبانی نیروی دریایی بحرین یکی از این مکانهای ثابت آمریکا که نزدیک بندر خلیفه بن سلمان عراق است.
این ناوگان پنجمین ناوگان نیروی دریایی ایالات متحده را در خود جای داده است.
کویت با بیش از ۱۳۰۰۰ سرباز مستقر آمریکا در این کشور کوچک خاورمیانه، سهم بزرگی از نیروهای نظامی در منطقه دارد.
ایران به اندازه آمریکا امکانات نظامی در منطقه ندارد. یک مقام ارشد کاخ سفید به "اکسیوس" گفته جوبایدن در مکالمه تلفنی شب گذشته با نتانیاهو پس از حمله تلافی جویانه ایران به اسراییل، به نخستوزیر اسراییل تاکید کرده که از هیچ حمله متقابلی از سوی اسراییل علیه ایران حمایت نخواهد کرد.
با این حال به طور علنی مقامات رسمی آمریکا همواره از «حمایت آهنین» خود از اسرائیل سخن گفتهاند. در صورت حمله اسرائیل به ایران، گزینه حمایت آمریکا از این رژیم را نباید نادیده گرفت.