جنگ نظرسنجی‌ها برای انصراف | کدام سناریوی انصراف در جبهه اصول‌گرایان به نفع اصلاحات است؟
رویداد۲۴ | لیلا فرهادی: ترکیب تائید‌صلاحیت‌شده‌ها تا حدی شبیه انتخابات ۱۴۰۰ بود: دو کاندیدا با سابقه کاندیداتوری پوششی یعنی زاکانی و قاضی زاده هاشمی و دو کاندیدای ثابت دیگر یعنی سعید جلیلی و محمدباقر قالیباف به نمایندگی از جبهه انقلاب وارد کارزار شدند. در دو هفته تبلیغات و مناظره‌های انتخاباتی مشخص شد که کارویژه دو کاندیدای پوششی، حمله به تک کاندیدای اصلاح طلب و در ادامه حمله به پدیده انتخابات این دوره یعنی مصطفی پور محمدی است.
حال تنها دو روز مانده به انتخابات ریاست جمهوری است. از آنجایی که هیچ یک از کاندیداها در نظرسنجی‌ها بیش از ۵۰ درصد محبوبیت ندارد، محافظه‌کاران -یا آنطور که خودشان دوست دارند «جبهه انقلاب»- باید درباره کاندیدای نهایی خود از بین این چهار نفر تصمیم گیری کند. این تصمیم نتیجه چندین متغیر از جمله محبوبیت کاندیداها بر اساس نظرسنجی‌ها و احتمال رای‌آوری هر یک از آنها در صورت انصراف دیگران خواهد بود. در مورد زاکانی و قاضی‌زاده هاشمی وضعیت روشن است؛ آنچه در حال حاضر باید بررسی شود، سه سناریوی پیش روی جبهه خواهد بود؛ انصراف جلیلی، انصراف قالیباف و عدم انصراف هیچ یک از آنها.
رویداد۲۴ در این گزارش همه متغیر‌های تاثیرگذار بر تصمیم جبهه انقلاب را بررسی کرده و توضیح داده هر جریانی درون جبهه انقلاب چگونه به دنبال نگه داشتن کاندیدای مد نظر خود در رقابت هاست. در پایان وضعیت مطلوب برای جریان اصلاحات مورد بررسی قرار گرفته است.
سناریوی اول: انصراف جلیلی
در اکثر نظرسنجی‌های منتشرشده و معتبر از جمله ایسپا، سعید جلیلی بعد از پزشکیان در رتبه دوم محبوبیت قرار گرفته است. اما نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد هیچ یک از کاندیداها بالای ۵۰ درصد محبوبیت ندارد و بنابراین فاکتور تعیین‌کننده، آرای مرددان است. بر اساس آخرین نظرسنجی اعلام شده ایسپا، بیش از ۳۰ درصد پاسخ‌دهندگان اعلام کرده‌اند که هنوز به نتیجه نرسیده‌اند. این درحالی‌ست که میزان محبوبیت پزشکیان ۲۴.۴ درصد و میزان محبوبیت جلیلی ۲۴ درصد اعلام شده است.
«مرکز رشد دانشگاه امام صادق (ع)» نتایج یک نظرسنجی ویژه را منتشر کرده است. این مرکز از پاسخ‌دهندگان خواسته بگویند در صورت انصراف جلیلی به نفع یکی از نامزدها، آرای او به سبد کدام کاندیدا سرازیر خواهد شد؟ نتایج نشان می‌دهد ۴۵.۵ درصد آرای جلیلی به سبد قالیباف، و ۵.۵ درصد به سبد پزشکیان اضافه می‌شود. از طرفی مجموعا ۳۳ درصد دیگر را به سبد زاکانی و قاضی‌زاده اضافه کرده که این یعنی از همین آرا نیز بخش عمده آن به سبد قالیباف خواهد رفت.
روزنامه وطن امروز نیز نظرسنجی دیگری منتشر کرده و گفته در صورت انصراف جلیلی، ۴۵.۷ درصد آرای او به سبد قالیباف و ۵.۱ درصد آرای وی به سبد پزشکیان اضافه خواهد شد.
به این ترتیب با انصراف جلیلی، انتخابات می‌تواند یک دوره‌ای شده و با پیروزی قالیباف در رقابت با پزشکیان به پایان برسد.
با این حال این احتمال بسیار بالاست که قانع کردن جلیلی به دلیل صدرنشینی در نظرسنجی‌ها در بین کاندیدا‌های اصولگرا، کار ساده‌ای نباشد. از سوی دیگر جبهه انقلاب در ذیل با شعار‌های انقلابی‌گری، ساده‌زیستی و عدالت‌محوری، گروهی از طرفداران را در بین مردم تشکیل داده که آرمان‌های این جریان را در چهره‌ای مانند جلیلی دنبال می‌کنند. انصراف جلیلی به نفع چهره مطلوب جبهه انقلاب در صدر، برای گروه طرفدارانی که هویت خود را در مبارزه با اشرافی‌‌گری، رانت و فساد تعریف کرده‌اند، یک تناقض بزرگ است.
همین دلایل کافی‌ست تا جبهه برای تصمیم‌گیری میان دو چهره با دو هویت متضاد کار پیچیده‌ای در پیش داشته باشد.
سناریوی دوم: انصراف قالیباف
سناریوی دوم انصراف قالیباف به نفع جلیلی است. مرکز وابسته به دانشگاه امام صادق در نظرسنجی خود مدعی شده در صورت انصراف قالیباف به نفع یکی از کاندیداها، ۴۰.۸ درصد آرای او به سبد جلیلی سرازیر می‌شود. هرچند این عدد نسبت به ورودی سبد جلیلی در صورت انصراف قالیباف کمتر است، اما نکته مهمتر، میزان رایی‌ست که به سبد پزشکیان اضافه خواهد شد. مرکز نظرسنجی دانشگاه امام صادق در این بخش سوگیری خود را به سمت جلیلی نشان داده است. این مرکز گفته نزدیک به ۲۱ درصد آرای قالیباف به سبد پزشکیان اضافه می‌شود که عدد خطرناکی است. با توجه به صدرنشینی پزشکیان در نظرسنجی‌ها، اضافه‌شدن ۲۰ درصد رای به سبد پزشکیان می‌تواند به معنای یک دوره‌ای‌شدن انتخابات و پیروزی پزشکیان در رقابت با جلیلی باشد.
مرکز افکارسنجی «معتبر» وطن امروز نیز در گزارش خود گفته در صورت کناره‌گیری قالیباف ۳۸.۲ درصد آرای او به سبد جلیلی و ۲۰.۱ درصد آرای او به سبد پزشکیان اضافه می‌شود.
اما صابرین‌نیوز، رسانه نزدیک به نهاد‌های نظامی با جهت‌گیری به نفع قالیباف نقشه ایرانی منتشر کرده و مدعی شده بر اساس داده‌های گوگل ترند، جستجوی کلیدواژه انصراف جلیلی در تمامی استان‌های کشور فراگیر شده و این یعنی مردم در انتظار کناره‌گیری سعید جلیلی‌اند.
سناریوی سوم: عدم انصراف
اگر جبهه انقلاب نتواند سعید جلیلی و بدنه زیرین جریان انقلابی (بسیجی‌هایی که حاضر به رای‌دادن به قالیباف نیستند و چهره‌ای مانند او را برنمی‌تابند) را برای انصراف جلیلی قانع کند، و از طرفی انصراف قالیباف هم به معنای یک‌دوره‌ای شدن انتخابات نباشد، شاید جبهه به این نتیجه برسد که هیچ یک از دو کاندیدای اصلی جبهه به نفع دیگری کناره‌گیری نکنند. به این ترتیب جبهه پی دو دوره‌ای شدن انتخابات میان یکی از کاندیدا‌های مطلوب خود با پزشکیان را به تنش مالیده است و به احتمالا زیاد، نتیجه انتخابات ریاست جمهوری ۱۵ تیرماه مشخص خواهد شد.
وضعیت مطلوب جریان اصلاحات کدام است؟
سه وضعیت مطلوب برای جریان اصلاحات وجود دارد.
نخست انصراف قالیباف است که به این ترتیب بخش مهمی از آرای او (به اعتبار نظرسنجی‌های جریان اصولگرا، چیزی بین ۲۰ تا ۲۱ درصد آرای قالیباف) به سبد پزشکیان اضافه خواهد شد.
وضعیت مطلوب بعدی، افزایش مشارکت به بالای ۶۰ درصد است. میزان مشارکت تاکنون کمتر از ۵۰ درصد تخمین زده شده است. تاکنون ۲۴ درصد رای‌دهندگان از رای‌دادن به پزشکیان ابراز اطمینان کرده‌اند. از بین ۳۰ درصد مردد و آرای خاکستری نیز ۳۰ درصد گفته‌اند اگر در انتخابات شرکت کنند، به پزشکیان رای خواهند داد؛ بنابراین در صورت افزایش مشارکت، آرای پزشکیان به طور اتوماتیک به ازای هر درصد افزایش، بالاتر از رقبا خواهد بود.
وضعیت مطلوب سوم، حضور همزمان جلیلی و قالیباف و عدم انصراف آنهاست. شواهد نشان می‌دهد در صورت حضور هر دوی این کاندیداها در رقابت‌ها، انتخابات به مرحله دوم کشیده خواهد شد و در مرحله دوم احتمال افزایش مشارکت و تقویت دوقطبی بالا خواهد رفت. همان طور که گفته شد، افزایش مشارکت به معنای افزایش آرای پزشکیان خواهد بود.
