مأموریت سخت عراقچی؛ دیپلماسی در شرایط کنونی جواب میدهد؟
رویداد۲۴| منطقه در اوج تنش است و علاوه بر حملات پیدرپی اسرائیلیها به نیروهای مقاومت و پاسخهای جبهه مقاومت به آنها؛ شاهد تنش شدید بین ایران و اسرائیل و احتمال بروز درگیری نظامی بعد از پاسخ احتمالی رژیم صهیونیستی به عملیات وعده صادق ۲ نیز هستیم.
به رغم این شرایط، اما دستگاه دیپلماسی دست از کار نکشیده و عباس عراقچی که در شرایط سخت وزیر شده از این کشور به آن کشور منطقه را میگردد تا بلکه برای کاهش تنشها و برون رفت از این شرایط راهی پیدا کند. البته دائما بر اینکه ما برای هر سناریویی آماده هستیم و اگر لازم باشد پاسخ کوبنده میدهیم و این حرفها هم تاکید میکند.
تحلیلگران سیاسی در ایران، اما بعضا تصور میکنند که سفرهای وی زیاد مفید نخواهد بود و برای بهرهگیری از ابزار دیپلماسی دیر شده است!
حشمتالله فلاحتپیشه اخیر در شبکه اجتماعی ایکس با اشاره به همین سفرهای عراقچی از دیپلماسی دیرهنگام نوشته بود.
احمدی زیدآبادی نیز به نظر میرسد که نظر مشابهی دارد. او در یادداشتی که امروز روزنامه هممیهن منتشر کرده، با اشاره به اینکه «در این سفرها، وزیر خارجه به مقامهای کشورهای میزبان خود چه گفته و از آنها چه شنیده، به جز برخی حرفهای کلی، جزئیات آن به رسانهها درز پیدا نکرده است» نوشته: «جمهوری اسلامی به طور رسمی خواستار اعلام آتشبس در جنگ نوارغزه و لبنان و پیشگیری از حملۀ اسرائیل به خاک ایران است. آقای عراقچی در جریان سفرهایش، بارها نسبت به ادامۀ جنگِ غزه و لبنان و بهخصوص پیامدهای هرگونه حملۀ نظامی اسرائیل به ایران هشدار داده است».
زیدآبادی نوشته: «ظاهراً منظور جمهوری اسلامی از آتشبس، بازگشت به شرایط پیش از جنگ، در هر دو جبهۀ لبنان و نوارغزه است. این ایده در بین قدرتهای غربی و حتی کشورهای عرب منطقه طرفداری ندارد. آنها به نوعی از نظم برای آینده منطقه چشم دوختهاند که گرچه با نگاه دولت راستگرا و افراطی حاکم بر اسرائیل هماهنگ نیست، اما با مواضع جمهوری اسلامی فاصلۀ بیشتری دارد.»
او با تاکید بر اینکه «معضل پیچیدهتر، اما روند رویارویی مستقیم ایران و اسرائیل است» نوشته: «دولت نتانیاهو در هفتههای اخیر، تلاش کرده است که بحث پاسخ به حملۀ موشکی ایران را از تحولات مربوط به جبهههای نبرد در نوارغزه و لبنان جدا سازد. از این جهت، نتانیاهو و همکارانش تأکید میکنند که آنان صرفنظر از آنچه در لبنان و نوارغزه میگذرد، پاسخ حملۀ موشکی ایران را به شدت خواهند داد. آنها ماجرای به نسبت مبهم حمله پهپادی به منزل مسکونی نتانیاهو در شهر قیصریه را بهانۀ جدیدی برای حمله به ایران قرار دادهاند و بر انجام قریبالوقوع آن تأکید دارند.
بدین ترتیب، مأموریت آقای عراقچی برای دستیابی به فرمولی دیپلماتیک به منظور فرونشاندن بحران در خاورمیانه صورت بینهایت پیچیدهای پیدا کرده است. اگر قرار باشد روند تحولات در لبنان و نوارغزه، بر تصمیم دولت نتانیاهو برای حمله به اهدافی در خاک ایران بیاثر باشد، در آن صورت چه راهی برای کاهش تنش در منطقه قابل تصور است؟ هیچکدام از قدرتهای جهانی و کشورهای منطقه، راهحلی برای غلبه بر این معضل ارائه نکردهاند و در عین حال بعید است که آقای عراقچی جز تأکید بر پیامدهای خطرناک چنین حملهای برای کل خاورمیانه، چیز بیشتری در آستین داشته باشد.»
با وجود پیچیدگی شرایط و مسیر سختی که عباس عراقچی در پیش دارد، برخی همچنان به اثربخشی دیپلماسی امیدوار هستند. البته قضاوت درباره اینکه واقعا امیدوار هستند یا باور دارند باید برای ژست سیاسی هم شده، در اوج تنش بر دیپلماسی تاکید کرد؛ خیلی راحت نیست.
مثلا منصور حقیقتپور، نماینده پیشین مجلس به نحوی سخن میگوید که معلوم نیست واقعا به دیپلماسی امیدوار است یا از ژست دیپلماسی استقبال میکند. او در مصاحبه با «نامه نیوز» گفته: ««ما تلاش حداکثری دیپلماتیک خودمان را انجام میدهیم و اگر هم به نتیجه نرسیدیم، وظیفه خودمان را انجام دادهایم. این هنر ماست که هم بتوانیم در میدان و هم در دیپلماسی موضع خودمان را عرضه کنیم و اکنون میبینیم که آقای عراقچی به خوبی نقطه نظرات جمهوری اسلامی را به گوش کشورهای منطقه میرساند».
هیچ کشور درست و درمانی دیگر برای دستگاه دیپلماسی ایران شأنی قائل نیست، حتی چین و روسیه، و هیچ کشوری برای پایان تنش و احتمال جنگ با ایران پادرمیانی نمیکند.