تغییر الگوی مصرف مواد مخدر؛ خاموش کردن شعله با بنزین است

پرویز افشار، سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر هفته گذشته در نشستی خبری اعلام کرده بود: در چشم انداز ایجاد شده شاهد تغییر الگوی مصرف بودیم، معتادان از مصرف شیشه به سمت موادی مانند ماری جوانا و گل روی آورده‌اند که البته مواد کم خطر تری بوده است. 

افشار در خصوص این تغییر الگوی مصرف در مواد مخدر نیز گفته بود: یکی از دلایل آن، افزایش قیمت شیشه از ۱۰ میلیون به ۱۲۰ میلیون تومان است که البته به دلیل کاهش مصرف شیشه قیمت آن به ۴۰ تا ۵۰ میلیون برای هرکیلوگرم رسیده است و این موضوع نشان می‌دهد که تقاضا برای مصرف شیشه کاهش یافته است. 

حسام الدین معصومیان، کارشناس اعتیاد در گفت‎وگو با رویداد۲۴ درباره تغییر الگوی مصرف مواد مخدر از صنعتی به گل گفت: تصور کنید یک کشتی مسافربری عظیم در حال غرق شدن است. مسافران از روی یک صندلی بلند می‌شوند و بر روی چند صندلی عقب‌تر می‌نشینند. این موضوع در غرق شدن مسافر‌ها تغییری ایجاد نمی‌کند. فقط ممکن است کمی دیر‌تر غرق شوند. در ‌‌نهایت اما مسافران غرق خواهند شد. 

معصومیان خاطر نشان کرد: آنچه مسلم است تخریب ماده مخدر گل، ماری جوانا و وید که همگی در اصل یک گیاه هستند و با نام‌های مختلف عرضه و مصرف می‌شوند در ظاهر خیلی کمتر از شیشه است. اما تغییر مصرف شیشه به گل در بین جوانان اتفاق خیلی خوشایندی هم نیست. 

به اعتقاد این روان‌شناس؛ اگر جوانی که پتانسیل مصرف مواد مخدر را دارد به شعله آتش تشبیه کنیم، مصرف شیشه و گل توسط وی مانند خاموش کردن آتش با بنزین هواپیما یا نفت است. به هر روی هر دو موجب شعله ور شدن و در ‌‌نهایت حتی انفجار شعله کوچک خواهد شد. 

از سویی دیگر وی تاکید کرد: افرادی که تصور می‌کنند مصرف گل بهتر از شیشه است سخت در اشتباه هستند. هر موضوعی که حائلی بین احساس و واقعیت در فرد ایجاد کند؛ حال آنکه ماده مخدر باشد یا حتی اعتیاد به رفتارهای پرخطر یا حتی شغل خطرناک خواهد بود. نباید از این موضوع ساده گذر کرد که هر آنچه موجب شود که انسان واقعیت را نبیند برای زندگی او خطرناک است. 

معصومیان همچنین افزود: این استفاده ابزاری از ناآگاهی جامعه است که این حس را به مردم انتقال دهیم که تغییر الگوی مصرف مواد مخدر از شیشه به گل اتفاق مثبتی است. 

وی با اشاره به قابل پیش بینی بودن تغییر الگوی مصرف مواد مخدر از شیشه به ماده مخدر دیگری که در ظاهر تغییرات کم خطرتری ایجاد کند گفت: بر اساس تجربه ماده شیشه در دیگر کشور‌ها، مصرف مواد مخدر صنعتی نقطه اوجی در جامعه پیدا می‌کند و بعد از مدتی به دلیل تغییرات ظاهری شدیدی که در مصرف کننده ایجاد می‌کند سیر یعودی پیدا خواهد کرد. 

از سویی دیگر این کار‌شناس اعتیاد تاکید کرد: گروه مصرف کننده مواد مخدر بعد از مدتی خطرات مصرف هر ماده مخدری را شناسایی می‌کنند. در همین نقطه است که با درک هزینه سنگین ماده مخدر در پی جایگزینی مواد مخدر جایگزین هستند. مصرف ماده گل نیز در تصور عموم ساده‌تر و حتی شیک‌تر از مواد مخدر دیگر است. 

این روان‌شناس با اشاره به مصرف آزاد ماده گل در بیشتر ایالات کشور امریکا و برخی کشورهای اروپایی گفت: این کشور‌ها به دلیل سیاست‌هایی که در نحوه کنترل جامعه خود دارند ترجیح می‌دهند ظاهر مصرف کننده‌ها کمتر نشان دهنده مصرف مواد مخدر از سوی آن‌ها باشد. به هر حال مواد مخدری مثل ال اس دی و شیشه بیش از دیگر مواد مخدر و محرک در ظاهر تخریب کننده است. 

معصومیان همچنین افزود: گروهی از روان‌شناسان و آسیب‌شناسان اجتماعی طرفدار کاهش ظاهری آسیب‌ها هستند و همین که فرد دیر‌تر غرق شود برای آن‌ها ارزشمند است و غرق نشدن کشتی را پذیرفته‌اند. 

این در حالیست که وی معتقد است‌‌ همان اندازه که موضوعی جامعه و شخص را دچار مشکل کند خطرناک است. از همین رو روان شناسانی که دیدگاه معنوی دارند ضربه زدن به وجود معنوی انسان را نفی می‌کنند و خطرناک می‌دانند.

 

به گفته این کار‌شناس؛ اگر باور به نیرویی ازلی و ابدی داشته باشیم، با پذیرش مصرف ماده مخدر وجود الهی انسان را به سخره گرفته‌ایم. متاسفانه اما در کنگره‌هایی که درباره اعتیاد تشکیل می‌شد عده‌ای که فقط معتقد به کاهش آسیب‌های حاصل از مواد مخدر بودند سعی القای این موضوع داشتند که تغییر الگوی مصرف مواد مخدر اتفاقی خوشایند است. هرچند هنوز هم هستند افرادی که در مقابل این تفکر ایستادگی می‌کردند. 

معصومیان افزود: اگر در کشور هلند کلوب‌هایی برای مصرف آزاد گل وجود دارد، قاچاقچی به طور کامل حذف شده است و از نظر قانونی هیچکس حتی در شعاع همین کلوب‌ها هم اجازه خرید و فروش هیچ ماده مخدری ندارد. همچنین هلند کشوری کوچک به مساحت استان مازندران ایران است که به همین دلیل کنترل آن بسیار ساده‌تر از کشوری با مساحت چند برابر آن است. 

وی تاکید کرد اگر باور داشته باشیم که بشر خلیفه الله است باید شرایط جامعه را به گونه‌ای مدیریت کنیم که همه به این باور برسند هر گونه اعتیادی توهین به وجود انسانی است. زمانی که فرد به هر موضوع یا ماده‌ای اعتیاد پیدا کند یعنی پذیرش ارزش بیشتر مخدر از وجود انسانی. این موضوع بسیار خطرناک است و تاثیرات جبران ناپذیری بر جامعه خواهد گذاشت. 

معصومیان در خاتمه گفت: اگر تغییر الگوی مصرف مواد مخدر را به فال نیک بگیریم به معنی تکرار تصمیم توزیع شربت تریاک و متادون است. ۱۰ سال قبل این تصمیم توسط کار‌شناسان پذیرفته شد و حاصل آن امروز فروش ساده و بی‌چارچوب شربت تریاک حتی در عطاری هاست.