خنّاسانی که از نماز میت هم نمی‎گذرند

خنّاسانی که تمام تلاششان در مسیر ایجاد بدبینی میان رهبر انقلاب و آیت الله هاشمی رفسنجانی بود و جدّیتی مثال زدنی برای بهره‎برداری از تفاوت‌های نظری میان آنان به کار بسته بودند و خواهان قطع ارتباط رهبران انقلاب اسلامی با یکدیگر بودند. البته و صد البته که با درایت رهبر انقلاب و هوش وافر آیت‎الله هاشمی رفسنجانی، در این توطئه سخت، شکست خوردند. 

اما خنّاسان مذکور، از پای ننشسته‌اند و باز هم در پی ایجاد بدبینی و توطئه هستند تا عقده‌های به وجود آمده در پی صدور پیام تسلیت رهبر انقلاب و تشییع جنازه میلیونی آیت‎لله هاشمی رفسنجانی را بیرون بریزند و قدری سرد شوند. 

توطئه جدید خنّاسان که بلافاصله بعد از وفات آیت الله هاشمی رفسنجانی کلید خورده است ایجاد بدبینی در میان حامیان و هواداران آیت الله هاشمی نسبت به رهبر انقلاب است. آنان که نتوانستند میان «مرد شماره دو انقلاب» و رهبر انقلاب، فاصله بیندازند اینک می‌خواهند در میان مردم، ایجاد بدبینی کنند و اذهان هواداران بیشمار آن فقید سعید را نسبت به رهبر انقلاب، مکدر نمایند. 

خناسان دلواپس، اقدامات فراوانی را در همین دو سه روز اخیر انجام داده‌اند. یکی از اقدامات آنان، ایجاد شبهه در عبارات به کار گرفته شده توسط رهبر انقلاب در هنگام اقامه نماز بر پیکر آیت الله هاشمی رفسنجانی می‌باشد. آنان برای ایجاد مرهم بر بخش‌های آتش گرفته بدن خود که با حضور میلیونی مردم وفادار ایران اسلامی در تشییع پیکر «سنگ صبور انقلاب» به وجود آمده است، از به کار نبردن عبارتی مستحبی در نماز می‌ت، پیراهن عثمان ساخته؛ ولی در مورد تاکید رهبر انقلاب بر خواندن عبارات نماز توسط همگان، روزه سکوت گرفته‌اند؛ روزه‌ای سرشار از کینه و عقده. 

در این رابطه، جملاتی را باید متذکر شد. 

۱- با مراجعه به رساله عملیه مراجع تقلید، مشاهده می‌شود که نماز خواندن بر می‌ّت مسلمان یا بچه‌اى که به اسلام منتسب است و شش سال او تمام شده است واجب می‌باشد و طرز اقامه نماز میت و عبارات واجبی که باید بیان شود بدینگونه است: 

نماز می‌ّت پنج تکبیر دارد که بین هر تکبیر ذکری به کیفیت زیر بیان می‌شود: 

بعد از نیت و گفتن تکبیر اول باید گفته شود: «اشْهَدُ انْ لا اِلهَ اِلَّا اللّهُ وَ انَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللّهِ صلى اللّه علیه و آله و سلم». بعد از تکبیر دوم باید گفته شود: «اللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّد». بعد از تکبیر سوم باید گفته شود: «اللّهُمَّ اغْفِرْ لِلْمُؤمِنینَ وَ الْمُؤمِنات». بعد از تکبیر چهارم اگر می‌ّت مرد است باید گفته شود: «اللّهُمَّ اغْفِرْ لِهذَا الْمَیِّتِ» و اگر زن است باید گفته شود: «اللّهُمَّ اغْفِرْ لِهذِهِ الْمَیِّت» و سپس تکبیر پنجم گفته شود که با گفتن آن نماز به پایان می‌رسد. 

دیگر عباراتی که در نماز میت به کار گرفته می‌شود مستحبی است و در صورت عدم کاربست، خللی در نماز به وجود نمی‌آورد. 

۲- اگر عبارتی مستحبی به کار گرفته نشد، آنگاه نمی‌شود سوال کرد چرا آن عبارت، استفاده نشده است چراکه یا به دلیل اشتباهی سهوی بوده است و یا به دلیل استدلالی قوی. اما اگر عبارتی مستحبی به کار گرفته شد آنگاه می‌توان پرسید که چرا فلان عبارت، ذکر گردیده است. 

به هر دلیلی که باشد رهبر انقلاب، از عبارت مستحبی «اللّهُمَّ اِنّا لا نَعْلَمُ مِنْهُ الّا خَیْراً وَ انْتَ اعْلَمُ بِهِ مِنّا» (خدایا ما جز خوبی و حرکت در مسیر درست، از او سراغ نداریم و تو به حال او از ما آگاه تری) استفاده نکردند. آیا می‌شود پرسید چرا این عبارت مستحبی را به کار نبردید؟ به طور مثال، همه می‌دانیم که رکوع و سجود در نماز یومیه، واجب است و باید در هنگام انجام این ارکان، ذکر گفت. ذکر واجب در رکوع عبارت است از یک‌بار گفتن «سُبْحَانَ رَبِّیَ الْعَظِیمِ وَ بِحَمْدِهِ» یا سه بار گفتن «سُبْحَانَ اللهِ» و اگر به جای آن، ذکر دیگری از قبیل «اَلْحَمْدُ لِلّهِ» و «اَللهُ اَکْبَرُ» و غیر آن را به‌‌ همان مقدار بگوید نیز کافی است. اما آیا می‌شود از کسی که یکی از اذکار واجب را در رکوع، قرائت کرد پرسید چرا در ادامه آن، از دیگر اذکار مستحبی استفاده نکرده است؟ چرا صلوات بر نبی مکرم اسلام (ص) که تاکید فراوانی بر آن شده است و از مستحبات موکد می‌باشد را در ادامه ذکر واجب خود، بیان نکرده است؟ 

اما اگر از ذکری مستحب، استفاده شد آنگاه می‌توان این سوال را مطرح کرد که به چه منظوری، از فلان عبارت مستحب، استفاده شده است و استدلال گوینده، چه بوده است. 

۳- شاید یکی از دلایل عدم استفاده از عبارت مستحب «اللّهُمَّ اِنّا لا نَعْلَمُ مِنْهُ الّا خَیْراً وَ انْتَ اعْلَمُ بِهِ مِنّا» را بتوان برآمده از فرازی از پیام تسلیت رهبر انقلاب اسلامی در پی درگذشت آیت الله هاشمی رفسنجانی دانست. ایشان در بخشی از پیام خود، با اشاره به رفاقت ۵۹ ساله خود با آیت الله هاشمی رفسنجانی، به «اختلاف نظر‌ها و اجتهادهای متفاوت در برهه‌هائی از این دوران طولانی» اشاره می‌کنند که مابین آنان، به وجود آمده است. 

با توجه به اینکه هم مقام معظم رهبری و هم آیت الله هاشمی رفسنجانی، سال‎های طولانی است که به درجه اجتهاد رسیده‌اند و با توجه به اینکه بنا نیست دو نفری که مجتهد هستند دارای یک نظر در تمام مسائل اصولی و مستحدثه غیر حکومتی باشند لذا اختلاف نظرهایی به وجود می‌آید؛ چراکه هر مجتهدی، بنا به اصولی که فهم نموده است استدلالهایی دارد و این استدلال‌ها برای او حجت است و در نظر او، استدلال مجتهدی که نظر متفاوتی را فهم نموده است اشتباه بوده و حرکت در مسیر نادرست است. 

اگر مجتهدی به یقین رسید که اجتهاد مجتهدی دیگر در مسئله‌ای، حرکت در مسیر نادرست است؛ ولو اینکه مجتهدین دیگر، نظر آن مجتهد را تایید نموده باشند، اما آن شخص نباید شهادت بدهد که «او در مسیر درست، حرکت نموده است» چراکه روز قیامت، روز استدلال و ارائه حجت است. 

اگر مبنا را بر اجتهادهای متفاوت در مسائلی که پشتیبانی حکم حکومتی ندارد بگذاریم- چراکه آیت الله هاشمی در هیچ موردی از احکام حکومتی، سرپیچی نکرده است- پس هم مقام معظم رهبری، قائل به نظر اجتهادی اشتباه توسط آیت الله هاشمی در بعضی از مسائل بوده‌اند و هم آیت الله هاشمی، چنین نظری را در مورد نظر اجتهادی رهبر انقلاب در مورد برخی از مسائل داشته‌اند، لذا قائل بودن به نظر اجتهادی اشتباه، یعنی بر اساس استدلال‌های علمی، حرکت طرف مقابل در مسیر نادرست می‌باشد، پس نمی‌توان شهادت ناصحیح داد. 

لذا اگر عبارت مذکور، توسط رهبر انقلاب، قرائت می‌شد با بخشی از پیام تسلیت ایشان، در تضاد قرار می‌گرفت و یکی از عبارات، باطل شده فرض می‌شد. 

۴- با توجه به مطالب بیان شده، فقط اجازه داریم در مورد اذکار مستحبی بیان شده توسط رهبر انقلاب در نماز میت، سوال بپرسیم و در مورد آن‌ها، تامل نماییم. می‌توانیم تامل کنیم که چرا رهبر انقلاب، تاکید فراوان دارند که شخصا، «مکبّر نماز» را خطاب قرار دهند و قبل از اقامه نماز و در مورد اذکار آن، بفرمایند: «بگو همه باید بخوانند» 

شاید گفته شود که نظر فقهی ایشان، آنست که «کسیکه نماز میت را به جماعت می‌خواند، باید تکبیر‌ها و دعاهای آن را هم بخواند» اما موضوعی که مطرح می‌شود اینست که مگر ایشان، اولین بار است که امامت نماز میت را بر عهده دارند؟ چرا در مرتبه‌های قبلی، چنین تذکری را نداده‌اند؟ 

علاوه بر این، مگر تمامی افراد حاضر در نماز، از مقلدین مقام معظم رهبری هستند که ایشان از لفظ «باید» استفاده کنند؟ پس در اینجا لفظ «باید»، ناشی از حکم برآمده از اجتهاد نیست بلکه سنگ تمام گذاشتن یک «رفیق دیرین» برای یک «همسنگر و همگام دوران مبارزات نهضت اسلامی» است و بس. مشکل اینجاست که به خواب زدگان را نمی‌توان بیدار کرد. 

۵- عبارات مستحبی به کار رفته توسط رهبر انقلاب در نماز بر پیکر آیت الله هاشمی رفسنجانی، حاوی عباراتی قابل تامل و بدیع، و تاکیداتی مهم بود. عباراتی از قبیل «اللهم احشره مع اولیائه من المومنین»، «اللهم احشره مع المجاهدین»، «اللّهم احشره مع المنفقین فی سبیلک»، عباراتی ویژه برای آیت الله هاشمی رفسنجانی بود. عباراتی که با دعای میلیونی مردم شریف ایران، محقق خواهد شد و ایشان را در زمره مجاهدین و انفاق کنندگان در راه خدا و محشورین با اولیاءالهی قرار خواهد داد. 

تاکید فراوان رهبر انقلاب در نماز میت برای دعای مغفرت و رحمت برای آیت الله هاشمی رفسنجانی نیز قابل توجه است. به ویژه آنکه پس از هر دعا برای ایشان، بلافاصله برای خودشان و نمازگزاران نیز دعا می‌فرمودند. عباراتی از قبیل «اللّهم اعف عنه وعنا» و «اللهم اغفر له ولنا»، یادآور احادیثی است که بیان می‌نماید در کنار ادعیه‌ای که قطعا برآورده شده از جانب پروردگار هستند همچون صلوات بر نبی مکرم اسلام (ص)، حاجات خود را هم بخواهید که برآورده خواهد شد چراکه خداوند متعال، کریم‌تر از آنست که بخشی از ادعیه را برآورده نماید و بخشی از آن را رد نماید. 

خناسان در کمین هستند تا شکست گذشته خود را جبران نمایند. به همین دلیل است که از کوچک‌ترین مسائل هم برای ایجاد بدبینی و تفرقه، گذشت نخواهند کرد و از آن دستاویز خواهند ساخت. اما باید بدانند که ملت فهیم ایران، با طناب آنان در چاه نخواهد رفت و راه آیت الله هاشمی رفسنجانی را ادامه خواهد داد.