فضای سیاسی کشور با فضای پرتنش و دوقطبی در آستانه برجام قابل‌مقایسه نیست
رویداد ۲۴| علیرضا کیانپور: کمتر از ۴۸ ساعت تا آغاز مذاکرات ایران و آمریکا در عمان باقی مانده و درحالی که کماکان روایت طرفین از چگونگی انجام مذاکرات متفاوت است و به‌رغم تاکید تهران بر اینکه مذاکراتی که قرار است در نخستین روز هفته آتی در عمان انجام شود، به‌طور غیرمستقیم و با میانجی‌گری عمان انجام خواهد شد، طرف آمریکایی همچنان اصرار دارد که این مذاکرات به‌طور مستقیم و در بالاترین سطح انجام می‌شود.
هرچند این تناقض در روایت‌ها در طرف مقابل، تا جایی ادامه یافته که شاهد طرح مواضع و انتشار روایت‌هایی متفاوت ازسوی مقام‌های مختلف آمریکایی نیز هستیم؛ به‌نحوی که همزمان با تاکید شماری از مقام‌های امریکایی بر اینکه مذاکرات روز شنبه به‌طور مستقیم انجام خواهد شد، برخی از دیگر مقام‌های کاخ سفید مدعی شده‌اند که اساساً در روز شنبه مذاکره‌ای میان طرفین انجام نمی‌شود و برنامه‌ریزی و هماهنگی‌های انجام شده، صرفاً درباره یک دیدار است. در چنین شرایطی، اما یک استاد علوم سیاسی و روابط بین‌الملل دانشگاه که سابقه حضور در مجلس شورای اسلامی را نیز در کارنامه دارد، معتقد است «درمجموع فضای به‌نسبت مثبتی در ارتباط با بحث مذاکرات شکل گرفته و به‌ویژه در ایران، شاهد اجماع و انسجام قابل‌قبولی در موضع‌گیری در این رابطه هستیم.»
موافقت رهبری با سرمایه‌گذاری آمریکایی‌ها در دستیابی به توافق موثر است
جلال میرزایی که در این رابطه با «رویداد ۲۴» به گفت‌و‌گو نشسته، می‌گوید: «بسته به اینکه از چه زاویه و با چه رویکردی به مذاکرات روز شنبه هفته آینده در عمان نگاه کنیم، تحلیل این تحولات متفاوت خواهد بود.» او می‌گوید: «وقتی با رویکردی مثبت و نگاهی توام با خوشبینی، تحولات روز‌های منتهی به مذاکرات روز شنبه هفته آینده در عمان را بررسی کنیم، به‌طور مثال باید آنچه را ترامپ در یکی از آخرین موضع‌گیری‌های خود از ایران مطالبه کرد و خواستار خودداری جمهوری اسلامی از حرکت به‌سوی ساخت تسلیحات هسته‌ای از ایران شد، موردتوجه قرار دهیم؛ مطالبه‌ای که فارغ از اینکه به هر حال مطالبه معقولی است، ایران نیز به دفعات بر آن تاکید کرده و آمادگی خود را برای بازرسی‌ها در این رابطه اعلام کرده و اگر تمرکز طرف آمریکایی در مذاکرات این مسئله باشد، می‌توان به نتایج آن امیدوار بود.» او همچنین اضافه کرد: «نکته مثبتی که همزمان ازسوی ایران اعلام شد نیز نکته‌ای بود که رئیس‌جمهور در سخنانی اخیر خود مورداشاره قرار داد و گفت که رهبری هیچ‌گونه مخالفتی با سرمایه‌گذاری سرمایه‌گذاران آمریکایی در ایران ندارد؛ نکته‌ای که به‌ویژه به این دلیل حائز اهمیت است که قطعاً میل و رغبت بسیاری در دولت ترامپ ایجاد می‌کند که برای تفاهم و توافق با ایران تلاش کرده و از سنگ‌اندازی‌های نابجا خودداری کند.»
دستیابی به توافق باتوجه به پالس‌های منفی می‌تواند دشوار باشد
این نماینده پیشین مجلس درعین‌حال تاکید کرد که «همزمان با این پالس‌های مثبتی که در مواضع دو طرف می‌بینیم، متاسفانه شاهد مواضع متفاوتی نیز هستیم که در مواردی کاملاً در تضاد با آن پالس‌های مثبت قرار می‌گیرد و به‌نحوی نشان می‌دهد که کار بسیار دشوار خواهد بود.»
او با تاکید بر اینکه این مواضع منفی بیشتر ازسوی طرف امریکایی مطرح می‌شود، گفت: «صحبت‌های اخیر وزیر دفاع ایالات متحده یکی از مصادیق این دست مواضع منفی است که کار مذاکره‌کنندگان را دشوار می‌کند و درواقع روشن نیست آقای پیت هگست درقامت وزیر دفاع آمریکا چرا در آستانه مذاکرات روز شنبه، بار دیگر از حضور بمب‌افکن‌های بی۲ در پایگاه آمریکایی دیگو گارسیا سخن گفته و به زبان تهدید سخن گفته است.»
این نماینده اصلاح‌طلب مجلس دهم همچنین اقدام اخیر وزارت خزانه‌داری ایالات متحده در تحریم ۵ نهاد و یک شخص را باید در همین راستا مورد تحلیل و ارزیابی قرار داد. وزارت خزانه‌داری ایالات متحده درحالی مدعی است که این تحریم‌های تازه را به این منظور علیه ایران اعمال کرده‌اند تا از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای جلوگیری کنند که واقعیت آن است که تنها گزینه‌ای که به‌واقع می‌تواند این خواست واشنگتن را محقق سازد، دیپلماسی و مذاکره و دستیابی به توافق با تهران است.»
میرزایی اضافه کرد: «سخنان دیشب ترامپ مبنی‌بر اینکه فرماندهی حمله نظامی احتمالی به ایران برعهده اسرائیل است، طبیعتاً به نوعی چراغ سبز به اسرائیل برای حمله نظامی به ایران برداشت می‌شود و از آن‌جا که پیام مناسبی به تهران مخابره نمی‌کند، هیچ کمکی نیز به دستیابی به توافق احتمالی در مذاکرات پیش‌رو نخواهد کرد و صرفاً منجر به آن می‌شود که کار دشوارتر شود.»
رئیس کمیته سیاسی فراکسیون امید مجلس دهم همچنین به نمونه‌هایی از این دست مواضع غیرسازنده که از داخل کشور شنیده می‌شود نیز اشاره کرد و گفت: «همزمان با سنگ‌اندازی‌هایی که ازسوی برخی افراد و تریبون‌ها در ایالات متحده با هدف ضربه زدن به مذاکرات انجام می‌شود، متاسفانه شاهدیم برخی افراد و تریبون‌ها در ایران نیز سعی دارند به‌نحوی مانع از نزدیک شدن دیدگاه طرفین به یکدیگر شوند؛ چنان‌که روزنامه کیهان پس از جنجالی که در بحث تهدید به کشتن ترامپ ایجاد کرد، همین امروز هم در یادداشتی از این نوشته که توافقی حاصل نخواهد شد و مذاکرات به نتیجه نمی‌رسد.»
نباید سطح انتظارمان را از مذاکرات شنبه بیش از اندازه بالا ببریم
میرزایی با این همه معتقد است «برآیند این تحولات مثبت است»، او می‌گوید: «وقتی مجموع این تحولات را کنار هم قرار می‌دهیم، به این نتیجه می‌رسیم که در مجموع نگاه مثبت و خوش‌بینانه و تمایل به توافق در دو طرف مذاکرات به‌مراتب قدرتمندتر از گرایشی است که سعی در کارشکنی دارد.»
وی همچنین با اشاره به آنچه پس از مذاکرات روز شنبه رقم خواهد خورد، گفت: «شاید نکته‌ای که باید بیش از هر مسئله دیگر به آن توجه داشته باشیم، مدیریت سطح انتظارات باشد؛ درواقع درمجموع آنچه بیش از هر مسئله حائز اهمیت است، این است که سطح انتظارمان را از مذاکرات شنبه بیش از اندازه بالا نبریم تا نتیجه توافق، اگر بر فرض به آن میزان که تصور کرده‌ایم، مثبت نباشد، شاهد آثار منفی گسترده آن بر بازار و وضعیت اقتصادی کشور نباشیم.»
او با اشاره به اینکه در ایالات متحده نیز به‌طور کلی شاهد دو رویکرد متفاوت در ارتباط با مذاکرات هستیم، گفت: «به نظر می‌رسد گروهی از مقام‌های امریکایی که از جمله خود ترامپ و برخی از اعضای دولت و نزدیکان ترامپ را شامل می‌شود، انتظاراتی تاحدودی نامعقول دارند و ظاهراً تصور می‌کنند که روند مذاکرات به سرعت طی خواهد شد و خیلی زود به نتیجه موردنظرشان دست خواهند یافت. حال آن‌که گروه دیگری از مقام‌های امریکایی، با نگاه متفاوتی که دارند، می‌دانند که کار آن‌چنان که ترامپ و اطرافیانش می‌پندارند، ساده و آسان نخواهد بود و درنتیجه سعی می‌کنند سطح توقعشان را بر این اساس مدیریت کنند و مانع از افزایش نابجای توقعات شوند.»
فضای کنونی با فضای پرتنش در آستانه برجام قابل‌مقایسه نیست
رئیس کمیته سیاسی فراکسیون امید مجلس دهم همچنین با مقایسه فضای حاکم بر مذاکرات پیش‌رو نسبت‌به آنچه در آستانه برگزاری مذاکرات ایران و گروه ۱+۵ در دولت روحانی شاهد بودیم، می‌گوید: «خوشبختانه امروز اجماع نسبی در داخل کشور ایجاد شده و به هیچ عنوان شاهد آن میزان تنش و دودستگی که در دولت روحانی شاهد بودیم، نیستیم.»
او گفت: «به یاد بیاوریم مخالفان مذاکرات در دولت روحانی، چگونه توانسته بودند نوعی فضای دوقطبی را در کشور ایجاد کنند و با برگزاری همایش‌هایی همچون همایش «دلواپسان» و جنجال‌هایی که در مجلس نهم به راه انداختند، صف منسجم و قدرتمندی از مخالفان توافق را در مقابل دولت وقت که در تلاش برای دستیابی به توافق بود، سامان دهند. حال آن‌که در حال حاضر دولت پزشکیان با پرهیز از هرگونه تقابل با رهبری و جریان‌های تندروی مخالف توافق، توانسته در کشور اجماع مناسبی ایجاد کند. بدین ترتیب اگر ترامپ نیز بتواند فضای حاکم بر بحث مذاکرات در ایالات متحده را مدیریت کند و مانع از ایجاد تشتت شود، می‌توان امیدوار بود که مذاکرات پیش‌رو به نتیجه برسد.»
او در عین حال تاکید کرد که «اگرچه در حال حاضر نیز صدا‌های مخالف مذاکره در داخل کشور شنیده می‌شود، اما واقعیت این است که این صدا‌ها به‌نسبت صدای مخالفان و دلواپسان برجام در دولت روحانی، بسیار خفیف هستند و منطق حکم می‌کند بیش از اندازه به چند نفری که در مجلس و برخی رسانه‌ها در مخالفت با مذاکره اظهارنظر و اعلام موضع می‌کنند، توجه نکنیم؛ چراکه این صدای خفیف طبیعتاً نمی‌تواند تاثیر چندانی بر روند مذاکرات بگذارد.»
