پیشنهاد «شرق» به تیم مذاکره کننده؛ درباره مسائل موشکی و منطقه هم گفتوگو کنید
رویداد۲۴| روزنامه شرق در سرمقاله امروز به قلم کوروش احمدی، دیپلمات پیشین ضمن مرور تحولات اخیر در عرصه سیاسی و اقتصادی و دور اول مذاکرات در عمان نوشت: پیشنهاد این است که ایران در پرتو تحولات و تجربیات چند دهه اخیر و نیز تماس مثبتی که بین نمایندگان ایران و آمریکا در شنبه گذشته حادث شد، به جای صرفا تمرکز بر برنامه هستهای و تحریمهای مرتبط با برنامه هستهای، پیشنهاد کند که دو کشور در طول مذاکرات امکان طرح همه ملاحظات و همه نگرانیهای خود را در ازای لغو کامل همه تحریمهای آمریکا اعم از اولیه و ثانویه در زمینه همه ادعاها داشته باشند. دیگر موضوعات میتواند حداکثر شامل برنامه موشکی باشد که با توجه به برنامههای نظامی دیگر کشورهای منطقه، ایران قابلیت دفاع از برنامه موشکی برحق خود را دارد. مسائل منطقهای نیز موضوع دیگری است که بخش مهمی از آن در یکی، دو سال اخیر بلاموضوع شده است. ضمن اینکه ایران نیز مانند بسیاری از کشورهای دیگر میتواند حمایت از آرمان فلسطین، مخالفت با اشغال اراضی دیگران و عدم شناسایی رژیم اسرائیل را ادامه دهد.
تجربه برجام در این زمینه میتواند و باید راهنما باشد. در برجام هیئت مذاکرهکننده بر مبنای دستورالعملی که داشت، تنها بر برنامه اتمی ایران و تحریمهای مرتبط با آن متمرکز بود و حاضر به مذاکره راجع به دیگر موضوعات نبود.
نتیجه آن روند طولانی یک توافق تکموضوعی بود که به همین دلیل بسیار آسیبپذیر بود و شرکتها و بانکهای بزرگ بینالمللی به دلیل اجتناب از مخاطرات احتمالی تحریمهای اولیه و ثانویه بر جای مانده، درباره ازسرگیری کار با ایران تردید داشتند؛ بهعلاوه یکی از دلایل اعلامشده ترامپ برای خروج از برجام، منتفعشدن شرکتهای اروپایی و محرومماندن شرکتهای آمریکایی از آن بود. به نظر میرسد که در حال حاضر شرایط بیش از هر زمان دیگر برای یک مذاکره جامع برای یک توافق جامع و برداشتن استخوان از لای زخم برای همیشه فراهم است؛ چراکه اولا به عنوان یک قاعده عام توافق با یک دولت تندرو میتواند ماندگارترین و بادوامترین توافق باشد. ثانیا ترامپ و ویتکاف تاکنون برخوردی ساده و عاری از تکلفهای حقوقی و تکنیکی با مذاکرات داشتهاند. یک دلیل آن، حضور ویتکاف در مسقط بهتنهایی و بدون همراهی دیپلماتها و حقوقدانان وزارت خارجه آمریکاست که به معنی حذف مارکو روبیو از این روند است. ثالثا با توجه به دست بالا داشتن جمهوریخواهان در کنگره و تبعیت آنها از ترامپ و با پیشفرض همراهی دموکراتها، نهتنها کنگره مانعی در برابر یک توافق جامع نخواهد بود، بلکه حتی این امکان که سنا چنین توافقی را به عنوان یک معاهده تصویب کند، وجود خواهد داشت. رابعا اسرائیل ارتدکس و لابی آن در آمریکا نه جرئت مخالفت جدی با ترامپ را دارد و نه این بار از تکیهگاهی در آمریکا برای ابراز چنین مخالفتی برخوردار است. نتانیاهو در ۲۰۱۵ با تکیه بر اکثریت جمهوریخواه در کنگره حاشیه مانوری در برابر دولت دموکرات اوباما داشت، اما چنین حاشیه مانوری در حال حاضر برای او وجود ندارد.