ایران کاری نکرد، ایتالیایی‌ها عمارت قجری مسعودیه را به رایگان مرمت می‌کنند
مسأله دادگاه که قرار است تکلیف مستاجر ٥٩ ساله عمارت مسعودیه را روشن کند، تا پیش از این سد راه مسئولان برای مرمت بود. چنانکه مدیرعامل صندوق احیا و بهره‌برداری از اماکن تاریخی گفته بود: «مسعودیه هنوز در مسیر دادگاه است. ما نمی‌دانیم این پرونده چه وضعیتی دارد. در چنین شرایطی که بودجه‌ای برای آن تعریف نشده، از کجا می‌توانیم هزینه مرمت آن را تأمین کنیم؟» حالا هفت ماه از اعلام فسخ یک‌طرفه قرارداد صندوق احیا با شرکت بهره‌بردار می‌گذرد که انجام تخلفات مکرر و عمل نکردن به تعهدات، علت پس گرفتن عمارت قاجاری از آنها بود. صندوق احیا نسبت به مرمت نشدن و بلاتکلیفی در بهره‌برداری از این بنا شاکی بود و با آن‌که گزارش‌های اولیه‌ای از میزان خسارت و آسیب‌های وارده به این بنا را تهیه کرد اما در تمام این مدت برای مرمت اضطراری مسعودیه دست به کار نشده و نامشخص بودن رأی دادگاه را بهانه می‌کرد.
در آخرین واکنش‌ها درباره وضع این عمارت تاریخی که در قلب تهران واقع شده، زهرا احمدی‌پور، رئیس سازمان میراث فرهنگی گفت: «برای عمارت مسعودیه نگران نباشید، تلاش می‌کنیم موفق از دادگاه این بنای تاریخی دربیاییم.»
او در نخستین نشست خبری‌اش در پنجم بهمن ماه با اعلام این‌که زمان برگزاری دادگاه عمارت مسعودیه و شرکت خصوصی بهره‌بردار اول اسفندماه امسال است، گفت: «بخش حقوقی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری همچنان پیگیر این عمارت تاریخی است و ادله مورد نیاز را جمع‌آوری می‌کند تا شرایط در دادگاه به نفع ما باشد.»
حالا مدیرعامل شرکت ایتالیایی «ال، ای، جنسیس» در دیدار با مدیرعامل صندوق احیا با ابراز تمایل برای احیای کاروانسراهای مسیر گرمسار- اصفهان گفته که «اگر این پروژه کلید بخورد، ما آمادگی داریم که مرمت عمارت زیبا و نفیس مسعودیه تهران را به‌عنوان یک هدیه برای صندوق احیا به صورت رایگان انجام دهیم.»
جاده سنگی صفویه که در مسیر تاریخی گرمسار- اصفهان قرار دارد تعداد قابل توجهی بنا و کاروانسرای تاریخی در خود دارد و این شرکت ایتالیایی قصد دارد در طرحی با عنوان پهنه گردشگری حاشیه کویر ایران به احیای تعدادی از این بناها و کاروانسراهای تاریخی بپردازد.
«آلن آسکرلی»، صبح دیروز در این دیدار گفت: «شرکت ما قصد دارد تعدادی از کاروانسراهای مسیر گرمسار تا اصفهان را از صندوق احیا تحویل گرفته و آن را احیا و بهره‌برداری کند و همچنین قصد دارد بناهای تاریخی اطراف این کاروانسراها را انتخاب و در آن شهرک‌های گردشگری ایجاد کند. هدف ما این است که فرهنگ مردم منطقه را از طریق این بناها و کاروانسراهای تاریخی به نمایش بگذاریم.»
او با یادآوری اهمیت تاریخی مسیر اصفهان تا گرمسار اشاره کرد که این مسیر ۶۰۰ کیلومتری دارای وسعتی برابر ۲۵هزار کیلومتر مربع است و کار روی این مسیر و بناهای تاریخی آن می‌تواند مقاصد ارزشمندی برای گردشگران تعریف کند.
این فعال اقتصادی با اشاره به سوابق شرکت‌های ایتالیایی که در قالب یک مجموعه در حوزه‌های مهندسی، سرمایه‌گذاری و گردشگری فعالیت می‌کنند، ادامه داد: «این شرکت‌ها سوابق بسیار مهمی در احیای بناهای تاریخی و مدیریت توریسم در دنیا داشته‌اند و دو‌سال است که روی پروژه احیای کاروانسراهای تاریخی مسیر گرمسار تا اصفهان مشغول مطالعه هستند.» بر این اساس، آنها توانسته‌اند گروهی کارشناسی را در حوزه تأمین زیرساخت‌های گردشگری جمع و خدمات فنی و مهندسی روز دنیا را با همکاری ۱۲ کشور بزرگ و صاحب قدمت در این حوزه ارایه کنند.
این شرکت خصوصی پیش از این بازسازی کلیسای «مریم مقدس» در اصفهان را انجام داده است و به گفته آسکرلی، احیای مسیر تاریخی گرمسار تا اصفهان و تقویت گردشگری آن می‌تواند به توسعه پایدار در روستاها و جوامع محلی این مسیر هم منتهی شود.
مدیر عامل شرکت «ال،ای،جنسیس» با تأکید بر این‌که در این زمینه از توان متخصصان و کارشناسان ایرانی هم در کنار مهندسان سرشناس خارجی استفاده خواهد شد، گفت: «اگر این پروژه کلید بخورد، شرکت «ال،ای،جنسیس» این آمادگی را دارد که مرمت عمارت زیبا و نفیس مسعودیه تهران را به‌عنوان یک هدیه برای صندوق احیا به صورت رایگان انجام دهد.»
این فعال گردشگری همچنین با اشاره به ایده شکل‌دهی شهرک‌های گردشگری در ایران، از تمایل برای بازدید و مطالعه بناها و کاروانسراهای تاریخی این مسیر، برای ورود به فازهای مختلف اجرایی خبر داد.
اگر طرف ایتالیایی اراده احیا داشته باشد
در این دیدار محمدرضا پوینده، مدیرعامل صندوق احیا هم با اشاره به ارتباط خوبی که در جریان سفر نخست‌وزیر ایتالیا به ایران بین صندوق احیا و سرمایه‌گذاران این کشور برقرار شده است، گفت: «گروه‌های مختلف ایتالیایی برای احیای بناهای تاریخی و سرمایه‌گذاری و انتقال دانش فنی در این عرصه با ما وارد مذاکره شده‌اند.»
اگرچه در این مدت از سوی مسئولان کشور تلاشی برای مرمت عمارت صورت نگرفته و همه چیز به سرانجام دادگاه گره خورده است اما پوینده موضوع را به اراده این شرکت مربوط دانست: «اگر اراده‌ای از طرف شرکت «ال،ای،جنسیس» برای احیای بناهای تاریخی در ایران باشد، قطعا می‌توانیم در آینده نزدیک مراحل اجرایی این کار را کلید بزنیم.»
مدیرعامل صندوق احیا بحث انتقال دانش فنی را یکی از محورهای مهم همکاری‌های دو‌جانبه دانست: «ما آمادگی این را داریم که بتوانیم اطلاعات و جزییات مربوط به کاروانسراهای مسیر مورد نظر را در اختیار شما قرار دهیم تا بتوانیم وارد فازهای بعدی همکاری شویم. از سوی دیگر، با مذاکراتی که با وزارت اقتصاد داشته‌ایم، می‌توانیم اصل سرمایه‌گذاری هر کشور خارجی در بناهای تاریخی ایران را تضمین کنیم.»
عمارت و باغ تاریخی مسعودیه در بافت تاریخی تهران و در قلب سیاسی پایتخت ٢٠٠ ساله کشور، میدان بهارستان واقع شده، با عملکرد دیوان‌خانه و مجموعه اقامتی مسعودمیرزا ملقب به ظل‌السلطان در بین سال‌های ١٢٩٥-١٢٩٠ هجری قمری با مساحتی حدود پانزده‌هزار متر مربع ساخته شده است. عملکردهای متنوع متاخر مجموعه (مقر وزارت معارف، اوقاف و صنایع مستظرفه، وزارت فرهنگ، وزارت آموزش و پرورش و درنهایت سازمان میراث فرهنگی کشور) و نیز گذر ایام، سبب تغییرات کالبدی- فضایی گسترده‌ای در ماهیت مجموعه شده است.
