ميراث همتي براي رييس كل جديد بيمه مركزي چيست؟

رویداد۲۴ ورود مجدد عبدالناصر همتی به عنوان رییس کل بیمه مرکزی پس از چندین سال دوری از این صنعت، با امیدواری‌های زیادی برای فعالان صنعت بیمه کشور همراه بود اما با گذشت اندک زمانی از صدارت او، بسیاری دریافتند با حضور او نیز قرار نیست اتفاق خاصی در این صنعت رخ دهد. چراکه با وجود مصاحبه‌ها و اخباری که سخن از تحول در بیمه مرکزی و به تبع، در صنعت بیمه کشور گفته می‌شد عملا هیچ اتفاق جدیدی روی نداد و وعده‌ها در  رسانه‌ها باقی ماند تا جایی که صدای مجلس نیز در آمد و در روزی که به نام روز بیمه نامگذاری و همایشی به همین عنوان برگزار شده بود، رییس کمیسیون اقتصادی مجلس این صنعت و در راس آن بیمه مرکزی را به باد انتقاد گرفت؛ سخنانی که کسی جواب منطقی و مستندی برای پاسخ به آن نداشت چرا که پورابراهیمی با سند و مدرک و با توپ پر این انتقادات را مطرح کرده بود.

پس ازاتفاقات پیش آمده درباره ابراهیم امین رییس کل سابق برسر انتشار فیش‌های نجومی که باعث استعفای او شد، مجددا همتی ریاست کل بیمه مرکزی را برعهده گرفت. این روزها که او بار سفر بسته است تا به عنوان سفیر ایران رهسپار سرزمین اژدها شود در ابعاد مختلف نه تنها مشکلی از مشکلات صنعت بیمه حل نشد که بار سنگینی از مشکلات بر بار قبلی افزوده شد. این گزارش بررسی صنعت بیمه و میراث بجا مانده از همتی است:

شاید اولین مساله مربوط به شرکت‌های بیمه موضوع ماده 141 قانون تجارت باشد. با اندکی تحلیل می‌توان نشان داد که تعدادی از شرکت‌های بیمه فقط با  خود، از جیب سهامداران سود شناسایی می‌کنند. در حالیکه بیمه مرکزی کاملا به این امر واقف است حتی جهت حفظ ظاهر هم جلوی برگزاری مجامع و شناسایی سودهای شبهه‌دار که اتفاقا در سال‌های اخیر به وضوح مشاهده می‌شد را نگرفته است.

البته دود این غفلت اول به چشم مردم (بیمه‌گذاران) و زیان‌دیدگانی که با خیال آسوده بیمه‌نامه خریداری کرده‌اند و سپس در چشم سهامدارانی که از جیب آنها سودهای غیرواقعی شناسایی می‌شود می‌رود و متاسفانه در میان نهاد ناظر هیچگونه شفاف‌سازی برای اذهان عموم انجام نمی‌دهد. بیمه مرکزی در این موارد صرفا به نامه‌نگاری بسنده می‌کند تا عملکرد منفی‌اش کمتر زیر سوال برود.

موید این شمول برخی شرکت‌های بیمه‌ای با کسری ذخایر شدید و مطالبات معوق (با ارقام بسیار هنگفت) است که بایست بیشتر این مطالبات در بخش لاوصولی‌ها قرار گیرند اما به عنوان سود هرساله در صورت‌های مالی جانمایی می‌شود. از این رو نه به اندازه سود شناسایی شده و نه به اندازه رقم اعلامی در ذخایر بیمه‌ها، پولی در حساب شرکت‌ها وجود ندارد و این شیوه غلط خود نظارتی همچنان محفوظ مانده و همتی هم هیچ همتی برای حل آن نشان نداده است.

در ادوار گذشته به منظور نظارت بیشتر با روش‌های قهرآمیز و حاکمیتی با شرکت‌های بیمه‌ای برخورد شد اما به یکباره همه چیز به حالت عادی بازگشت و هیچ وقت بیمه مرکزی به صورت شفاف عدم کفایت ذخایر را اعلام نکرد تا حداقل بیمه‌گذار بداند بیمه‌نامه‌ای را که می‌خرد تا چه حد پاسخگوی نیازش خواهد بود و آیا او را در آینده به حق و حقوقش می‌رساند یا خیر؟

آشفتگی موجود در سیستم منابع انسانی بیمه مرکزی و علی‌الخصوص پس از موضوع فیش‌های نجومی همچنان لاینحل باقی ماند و هیچ چاره‌ای برای آنها اندیشیده نشد. موضوعاتی همچون اختلاف حقوق کارشناسان با هیات عامل و مدیران و از طرفی ساختار بسیار عریض و طویل بیمه مرکزی امکان وقوع هر نوع فساد را می‌دهد و این مطلب موضوعی است که همتی فقط وعده تغییر آن را داد و درعمل اقدامی نکرد.

بیمه مرکزی با وجود انتقاد از شرکت‌های بیمه مبنی بر اختصاص بخش عمده‌ای از دارایی خود به سپرده‌گذاری، بخش بسیار عظیمی از دارایی خود را سپرده‌گذاری کرد و رقم آن را به حدود 60.000 میلیارد ریال رساند و در این راه با وجود تاکیدهای همتی مبنی بر سرمایه‌گذاری بهینه و ساماندهی دارایی‌های این نهاد عملا بی‌توجهی به این بخش صورت گرفت و حتی به وضعیت شرکت‌های زیرمجموعه بیمه مرکزی هم که غالبا زیان‌ده هستند مانند شرک سرمایه‌گذاری صنعت بیمه هیچ توجهی نشد.

نظارت‌های سلیقه‌ای و قائم به فرد به معضلی در بيمه مركزي تبدیل شده و ظاهرا كسي هم توان حل آن را ندارد. چراکه نهاد ناظر تا زمانی که مذاکره‌پذیر باشد و به سلیقه مدیر يا معاون نظارتی متکی باشد هیچگاه نخواهد توانست عادلانه وظیفه خود را انجام دهد و این اعمال سلیقه در دوره همتی بیش از پیش خود را نشان داد تا جایی که اکنون شرکت‌ها به دو بخش نورچشمي و غیر نورچشمی در صنعت بیمه تقسيم شده‌اند.

شاید این مسائل اشاره مختصری باشد به شرایط نابسامان بیمه مرکزی از وضعیت بیمه‌ای کشور که دکتر همتی آن را تحویل شخص بعدی می‌دهد و فرد جدید باید بسیار جسارت و توانایی در خود ببیند که با این میراث چگونه برخورد کند و برای حل این ميزان مسائل ریز و درشت رییس کل سابق چه تدبیری خواهد اندیشید. چراکه همه این موارد چه آنهایی که از قبل بود و هیچ چاره‌ای برایش اندیشیده نشد و چه آنهایی که جدید به وجود آمده به این سادگی‌ها قابل حل نخواهد بود.