دوباره مصری‌ها!/ در میدان تحریر چه میگذرد؟ +فیلم

جمعه شب ۲۹ شهریور- میدان التحریر

 

رویداد۲۴ «تحریر» به معنای آزادسازی و نجات شاید از معدود اسامی یک مکان فیزیکی در جهان است که تا این اندازه به کارکرد مکان نزدیک شده است. میدان تحریر قاهره، بزرگترین میدان این شهر در شرق رود نیل در یک دهه گذشته آبستن حوادث تاریخی مهمی بوده است. بهار عربی ۲۰۱۱ میدان تحریر را به سمبل مبارزه علیه استکبار رژیم حسنی مبارک تبدیل کرد. سال ۲۰۱۳ این میدان بار دیگر شاهد اعتراضات مردم برای برکنار محمد مرسی و جشن سرنگونی او بود و این بار همین میدان به مرکز تجمع مردم علیه دولتی تبدیل شده که با کودتا جانشین محمد مرسی شده بود.

 

از جمعه شب تا کنون ویدئو‌هایی با هشتگ «میدان التحریر» در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شوند که یادآور خاطره دموکراسی خواهی مردم در بهار عربی است. این هشتگ به یکی از ترندهای توییتر تبدیل شده است. مردم در میدان تحریر قاهره و چند شهر دیگر مصر به خیابان ها ریخته و با شعار «لا إله إلا الله.. السیسی عدو الله» و «سیسی باید برود» خواستار سرنگونی دولت عبدالفتاح سیسی اند.

 

 

اگرچه ویدئو‌ها نشان از حضور تعداد قابل توجهی از مردم قاهره و چند شهر دیگر در مصر است، اما به گزارش رسانه‌های متعدد تنها صد‌ها تن از مصری‌ها در دو شب گذشته در اعتراض به فساد و سیاست ریاضت اقتصادی عبدالفتاح مرسی رییس جمهور مصر به خیابان‌ها کشیده شده اند.

 

 

 

با توجه به سرکوب شدید معترضان در دولت سیسی، اعتراضات سراسری به امری نادر تبدیل شده بود. از زمان وزارت سیسی در دولت مرسی تا امروز، اعتراض خیابانی به شدت سرکوب و ممنوع اعلام شده است.

 

فایننشال تایمز در گزارشی با اشاره به ممنوعیت تظاهرات خیابانی از سال ۲۰۱۳ در مصر توسط سیسی نوشت: از آن زمان به دلیل سرکوب‌های شدید هزاران تن از معترضان که اکثر آن‌ها نه تنها اسلام گرایان بلکه روزنامه نگاران و فعالان سیاسی سکولار بودند بازداشت شده اند.

سیسی سال ۲۰۱۴ با ۹۷ درصد آرای مردم به عنوان رییس جمهور انتخاب شد و چهار سال بعد با نتایج مشابهی بار دیگر انتخاب شد. انتخابات دور دوم، سیسی با کاندیدا‌هایی رقابت میکرد که همگی حامی او بودند. محبوبیت او به دلیل فساد اقتصادی و ریاضت اقتصادی در پی دریافت وام از صندوق بین المللی پول کاهش شدیدی پیدا کرد.

 

به گفته ناظران، اعتراضات خیابانی در پی یک فرخوان آنلاین آغاز شده است. ریشه اعتراضات در ویدئو‌های یک پیمانکار مصری در پروژه‌های دولتی نهفته است. محمد علی پیمانکار پروژه‌های ارتش و ریاست جمهوری مصر از اوایل ماه سپتامبر رشته ویدئو‌هایی را درباره فساد در دولت و ارتش مصر در صفحه شخصی فیس بوک خود منتشر کرده و تیر خلاص را زمانی رها کرده که در هواپیما به سمت اسپانیا حرکت میکرد. محمد علی از مردم خواسته در اعتراض به فساد حاکمیت به خیابان‌ها بریزند.

 

علی در رشته ویدئو‌های منتشر شده اش توضیحاتی درباره سواستفاده ارتش مصر و رییس جمهور از منابع مالی مردم ارائه کرد. این ویدئو‌ها ظرف دو هفته به شدت دست به دست شد.

 

علی به پروژه‌هایی اشاره کرده بود که خودش در آن‌ها کار میکرد. مانند پروژه یک هتل لوس و محل اقامت ریاست جمهوری که آن‌ها را هدر دادن سرمایه‌های مردم می‌دانست.

 

به نوشته فایننشال تایمز، سیسی ادعای علی را هفته گذشته تکذیب کرد و گفت: این ادعا‌ها دروغ‌هایی بی اساس است که با هدف تضعیف کشور و اعتماد مردم به ارتش و رییس جمهور منتشر شده است.

 

این رسانه بریتانیایی در گزارشی نوشت: در دوران سیسی دخالت ارتش در اقتصاد تقویت شده و پروژه‌هایی به ارزش چندین میلیارد دلار به ارتش سپرده شده و ارتش به عنوان پیمانکار این پروژه‌ها را در دست دارد.

 

سیسی گفته: ارتش میهن پرست، قابل احترام و قوی است. سرسختی ارتش ناشی از احترام و اعتمادی است که به آن‌ها داریم.

 

او تایید کرده که محل‌هایی به عنوان رزیدانس ریاست جمهوری در حال ساخته شدن است و گفته: این پروژه‌ها ادامه خواهند داشت، اما همه این مکان‌ها برای من نیست بلکه برای مصر است.

 

خبرگزاری رویترز درباره تظاهرات اخیر مصر در گزارشی نوشت: صد‌ها تن از شهروندان مصری در مرکز شهر قاهره و چند شهر دیگر اواخر روز جمعه علیه عبدالفتاح سیسی اعتراض کردند.

 

نیرو‌های امنیتی سعی میکنند جمعیت را در مرکز قاهره پراکنده کنند و برای این کار از گاز اشک آور استفاده میکنند، اما بسیاری از جوان‌ها همچنان میدان التحریر قاهره جمع شده و خواستار سرنگونی سیسی اند.

 

به اذعان رسانه‌های مختلف پلیس بسیاری از معترضان که شمار آن‌ها در رسانه‌ها ۲۵ تا ۷۴ نفر ذکر شده را بازداشت کرده و اعتراضات مردمی به قاهره محدود نمانده بلکه به گفته رویترز «اعتراضات کوچکی» در سواحل مدیترانه و اسکندریه، سوئز در دریای سرخ و همچنین حاشیه رود نیل در شهر محله الکبرا در نزدیکی قاهره در گرفته است.

 

از ویدئو‌هایی که مردم در رسانه‌های اجتماعی شان منتشر می‌کنند میتوان دریافت که حضور نیرو‌های امنیتی در قاهره و میدان التحریر بسیار سنگین است. مقامات مصر تا کنون هیچ اظهار نظری نکرده اند و تلویزیون مصر نیز تاکنون خبری در این زمینه مخابره نکرده است.

 

اگرچه ویدئو‌های مردمی در رسانه‌های اجتماعی نشانگر وقوع تحولاتی جدی در مصر است، اما این تحولات بازتاب درخوری در رسانه‌های غربی و عربی نداشته است.

 

آژانس خبری فرانسه اشاره غیر مستقیمی به دلیل عدم انتشار اخبار درست توسط رسانه‌های خارجی کرده و نوشت: روز شنبه مسئول دولتی رسانه‌های خارجی در مصر در بیانیه‌ای از روزنامه نگاران بین المللی خواسته گزارش هایشان درباره تحولات مصر اغراق آمیز نباشد و اشاره‌ای به تظاهرات‌های اخیر نیز نکنند.

رویترز در گزارش خود مدعی شده: شبکه‌های حامی دولت گفته اند که تنها گروه کوچکی از معترضان به خیابان‌ها ریخته اند تا فیلم و سلفی بگیرند. دیگر شبکه‌های تلویزیونی میگویند وضعیت در اطراف میدان تحریر آرام است.

 

نیویورک تایمز در گزارشی با اشاره به حضور «چند صد تن» از مصری‌ها در اعتراض به سیاست‌های سیسی که خواستار سرنگونی دولت هستند نوشت: اگرچه تعداد تظاهرات کنندگان کم است، اما این تظاهرات همزمان با سفر سیسی به نیویورک برای شرکت در نشست مجمع عمومی سازمان ملل تاثیر به سزایی دارد.

 

رباب المهدی استاد علوم سیاسی در دانشگاه آمریکایی قاهره درباره تحولات اخیر مصر به نیویورک تایمز گفته: معترضان از شب جمعه به خیابان‌ها ریخته اند و این اولین تظاهرات علیه سیسی است. واکنش نسبتا محدود پلیس میتواند به نوعی نقش سوپاپ بخار را داشته باشد. این کاری است که معمولا رژیم مبارک میکرد، اما برای سیسی کار جدیدی است.

 

آژانس خبری فرانسه از بازداشت دست کم ۷۴ نفر در اعتراضات خیابانی مصر خبر داده است.

 

«نیل شما» تحلیل گر سیاسی در قاهره به آژانس خبری فرانسه گفته: من فکر میکنم باید بگویم این جدی‌ترین بحران مشروعیتی است که سیسی با آن مواجه شده است. هیچ کس از سال ۲۰۱۱ تا کنون آزادی و عدالت اجتماعی را فریاد نزده بود و این فریاد امروز مستقیما به فریاد سرنگونی در دقایق ابتدایی تبدیل شد.

 

او گفته: این اولین باری است که مردم بعد از سال‌ها به خیابان‌ها آمده اند، اما من مطمئن نیستم که آخرین حضورشان باشد.

 

الجزیره رسانه قطری حامی اخوان المسلمین و مخالب دولت سیسی در گزارشی به درخواست صریح گروه‌های حقوق بشری برای آزادی فوری بازداشت شدگان اشاره کرده و نوشت: ۷۴ تن از معترضان به رییس جمهور که خواستار سرنگونی سیسی بودند از روز جمعه تاکنون بازداشت شده و گروه‌های حقوق بشری خواستار آزادی فوری آن‌ها شده اند.

 

مایکل پیج معاون رییس دیدبان حقوق بشر در خاورمیانه و شمال آفریقا به این رسانه گفته: مقامات امنیتی رییس جمهور سیسی بار دیگر از نیروی قهریه خشن برای سرکوب معترضان استفاده کردند.

 

مقامات باید بدانند که جهان شاهد است و باید اقدامات لازم برای جلوگیری از تکرار این حوادث انجام شود.

 

این رسانه در گزارش خود تاکید کرده: خبرنگار الجزیره اجازه کار در مصر ندارد. محمد حسین خبرنگار الجزیره برای مدت بیش از ۱۰۰۰ روز در مصر بازداشت بود.

 

وای نت نیوز اسرائیل مدعی شده اسماعیل هنیه رهبر حماس در بیانیه‌ای از همه سران حماس خواسته هیچ اظهار نظری درباره اعتراضات مصر نداشته باشند و همه مقامات حماس باید از این دستور اطاعت کنند.

 

حماس که در گذشته روابط خوب تاریخی با اخوان مسلمین داشته چند سالی است که تلاش میکند روابطش را با دولت سیسی بهبود ببخشد.

 

حماس ادعای این رسانه اسرائیلی را تایید نکرده است.

 

اگرچه جرقه به خیابان آمدن مردم را محمد علی پیمانکار مصری با رشته ویدئوهای افشاگرانه اش زده اما بسیاری از رسانه‌ها ریشه نارضایتی مصری‌ها را از سال ۲۰۱۶ و آغاز ریاضت اقتصادی در پی دریافت وام ۱۲ میلیارد دلاری از صندوق بین المللی پول می‌دانند.

 

آمار‌های رسمی مصر در ماه جولای نشان میدهد ۳۳ درصد مصری‌ها زیر خط فقر زندگی میکنند و روزانه کمتر از ۱.۴ دلار دستمزد دریافت میکنند. آمار جمعیت زیر خط فقر از ۲۸ درصد در سال ۲۰۱۵ و ۱۷ درصد در سال ۲۰۰۰ بالاتر است.

 

رفراندوم سال ۲۰۱۹ در مصر نقش رییس جمهور را در قانون اساسی بیشتر کرده و دوره ریاست جمهوری او از چهار سال به شش سال افزایش یافت. با وجود اینکه تغییرات در قانون اساسی با بیش از شصت درصد آرا، رای مثبت آورد، اما دست کم سه میلیون مصری به این طرح رای منفی داده‌اند.