رویداد۲۴ مرضیه امیری: پیش بینی دولت در لایحه بودجه ۱۴۰۰ این است که بتواند ۲۴۷ هزار میلیارد تومان از محل مالیات درآمد کسب کند. این در حالی است که در سال جاری رقم درآمدهای مالیاتی در لایحه بودجه ۱۹۵ هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شده بود.
پیش از این نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه در اظهارات خود به نوعی اعلام کرده بود که دولت در بودجه سال آینده تمرکز ویژه‌ای بر درآمدهای مالیاتی خواهد داشت و تاکید داشت که موضوع افزایش درآمدها از محل درآمدهای مالیاتی و همچنین مولدسازی دارایی‌ها در دستور کار بوده است.
هرچند برخی معتقدند دولت در سال سخت ۹۹ در دریافت مالیات بسیار موفق عمل کرد و در ۷ماهه ابتدایی امسال توانست صددرصد میزان مالیات مصوب را محقق کند، اما جالب است که این عدد به معنای تحقق دریافت مالیات از ثروتمندان نیست. آمارها نشان می‌دهد، موفق‌ترین بخش مالیات‌گیری دولت امسال در بخش تراکنش‌های بانکی و البته دریافت مالیات از حقوق‌بگیران بوده است.
دولت همین دست فرمان را در لایحه بودجه ۱۴۰۰ ادامه داده و دریافت مالیات از حقوق بگیران را با عزمی راسخ اجرا خواهد کرد. نکته مهم این است که نسبت دریافت مالیات از درآمدهای متوسط چندان تفاوتی با درآمدهای بالا ندارد.
در لایحه بودجه ۱۴۰۰ دولت درآمدهای تا ۴ میلیون تومان را معاف از مالیات کرده است. امسال سقف معافیت مالیاتی حقوق‌بگیران سه میلیون تومان بوده است.
هرچند در نگاه اول به‌نظر می‌رسد این افزایش سقف معافیت مالیاتی می‌تواند کمکی به افراد کم‌درآمد باشد اما نگاهی به میزان دستمزد و مالیات‌گیری درآمدهای بالای ۴میلیون تومان نشان می‌دهد چیزی که در این محاسبات دیده نشده، عدالت مالیاتی است.
اولین نکته این است که دولت با تعیین سقف معافیت مالیاتی ۴میلیون تومانی عملا بر تعیین حداقل دستمزد زیر ۴ میلیون تومان برای سال آینده صحه گذاشته است، چراکه هر سال سقف معافیت مالیاتی نزدیک به رقم حداقل دستمزد است. درحالی که رقم سبد معیشت حداقلی برای تامین نیازهای اولیه یک خانواده بین رقم‌های ۵ تا ۷ میلیون تومان برآورد می‌شود. نکته دوم این است که هرچقدر به درآمدهای بالاتر می‌رسیم، عملا پرداخت مالیات کمتری انجام می‌شود.
بیشتر بخوانید: جزییات بودجه ۱۴۰۰ / سهم نهادها و بنیادها چقدر است؟ (فیلم)
در واقع نسبت عادلانه‌ای میان دسته‌بندی‌های درآمدی برای دریافت مالیات وجود ندارد و برای تمامی حقوق‌های دریافتی از ۴ میلیون تومان تا ۱۰میلیون تومان نرخ مالیات ۱۰درصدی پیش‌بینی شده است. یعنی اگر شما سال آینده ۴ میلیون تومان حقوق بگیرید یا ۱۰ میلیون تومان، فرقی نمی‌کند، باید ۱۰درصد حقوقتان را به دولت بدهید. این در حالی است که حجم بالایی از حقوق بگیران در همین ردیف درآمدی هستند.
اگر بخواهیم مبلغ ده‌درصد را به تومان حساب کنید، باید میزان ۴میلیون تومان معاف از مالیات را از میزان حقوقتان کم کنید و بعد ده درصد آن را به‌عنوان مالیاتتان در نظر بگیرید که از حقوقتان کسر خواهد شد. یعنی اگر حقوق شما در سال آینده ۸ میلیون تومان باشد، باید ۴۰۰ هزارتومان آن را به‌عنوان مالیات پرداخت کنید. حالا کسی هم که ده‌میلیون تومان حقوق می‌گیرد میزان مالیات پرداختیش فرق چندانی با حقوق بگیر ۸ میلیون تومانی ندارد، او به‌جای ۴۰۰ هزار تومان حدود ۶۰۰هزارتومان مالیات خواهد داد.
به گزارش رویداد۲۴ مازاد حقوق ۱۰ میلیون تومانی هم مالیاتی حدود ۹۰۰ تا یک میلیون تومان باید بپردازد. حالا در این میان کسی که از ۱۴ میلیون تومان تا ۲۰ میلیون تومان هم می‌گیرد، تفاوتی میانشان نیست و همگی ۲۰ درصد حقوقشان به عنوان مالیات کسر می‌شود. کسی هم که ۲۰ میلیون تومان دریافتی دارد که سقف دریافتی قانونی برای مدیران دولتی است، باید ۲۰ درصد از حقوق خود را به‌عنوان مالیات پرداخت کنند.
سازمان امور مالیاتی در ۶ماهه ابتدایی امسال بیش از ۵۵۴۵ میلیاردتومان از حقوق کارکنان عمومی و ۵۲۳۳میلیاردتومان از بخش خصوصی مالیات گرفته است.
در لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ درحالی که مالیات بنگاه‌های اقتصادی، نهادها و بنیادهای حاکمیتی که حجم بزرگی از اقتصاد را در دست دارند، حدود هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان و مالیات شرکت‌های آستان قدس رضوی ۶۵ میلیارد تومان آن هم به صورت خرجی جمعی در نظر گرفته شده است. با این حال دولت از کارکنان بخش عمومی و خصوصی بیش از ۳۰ هزار میلیارد تومان مالیات خواهد گرفت.
البته دولت برای ۱۴۰۰ دو پایه مالیاتی جدید در جهت ایجاد عدالت مالیاتی تعریف کرده، اما ارقام، خلاف این را می‌گوید. سال آینده دولت برای اولین بار از صاحبان خانه‌های مسکونی و خودروهای گرانقیمت به ترتیب ۷۰۰ میلیارد و ۹۰۰ میلیارد تومان مالیات خواهد گرفت.، این رقم‌ها را باید قیمت مسکن و خودرو در حال حاضر مقایسه کنیم تا عمق عدالت مالیاتی را درک کنیم. کل مالیات دریافتی از خانه‌های چند صدمیلیاردی برابر است با مبلغ ۷۰ خانه ۵۰ متری در جنوبی‌ترین نقطه شهر تهران.
این اعداد در کنار تعیین سقف معافیت مالیاتی ۴ میلیون تومانی که تقریباً نصف خط فقر است و البته سهم بالای نهادهای غیرکارآمد از منابع درآمدی بودجه، همگی نشان‌دهنده این است در بودجه ۱۴۰۰ روحانی نیز مانند بودجه‌های قبلی سهم «مردم فرودست» از درآمدهای ملی بسیار ناچیز است و در عوض همین فرودستان و لایه‌های پایینی طبقات متوسط هستند که باید بار ریاضت و استقامت را بر دوش بکشند.