لایحه بودجه ۱۴۰۰ و ابهامات فروش نفت و ارز ۴۲۰۰ تومانی/ آیا دولت دچار توهم شده است؟
رویداد۲۴ رقم کلی بودجه سال ۱۴۰۰ با ۲۲ درصد رشد نسبت به سال ۹۹، حدود ۲۴۳۵ هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شده است. این رقم در سال ۹۹ معادل ۱۹۸۸ هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شده بود. از بین درآمد‌های پیش‌بینی شده دولت، درآمد نفتی افزایش چشمگیری داشته و از سوی دیگر به نظر می‌رسد دولت قصد دارد تخصیص ارز دولتی به واردات کالا‌های اساسی را نیز متوقف کرده و به این ترتیب در درآمد‌های ارزی خود صرفه‌جویی کند.
در بخش منابع عمومی دولت دو عنوان «منابع نفتی» و «درآمد‌های مالیاتی» وجود دارد که در لایحه بودجه ۱۴۰۰ درآمد‌های نفتی با ۳۱۳ درصد رشد نسبت به سال ۹۹، ۱۹۹.۲ هزار میلیارد تومان پیش بینی شده است.
این میزان درآمد قرار است با احتساب نفت ۴۰ دلاری و نرخ تسعیر ۱۱.۵۰۰ هزار تومانی و فروش روزانه ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه‌ای تحقق پیدا کند. البته فروش این میزان نفت شامل صادرات و پیش‌فروش نفتی است.
طرح پیش فروش نفتی نیز احتمالا همان طرحی خواهد بود که چند ماه پیش دولت با عنوان «گشایش اقتصادی» از آن رونمایی کرده بود. طرحی که در نهایت به تصویب شورای سران سه قوه نرسید و هنوز خبری از اجرایی شدن آن نیست.
درآمد دولت از فروش نفت در سال ۹۹
سال گذشته دولت در خوشبینانه‌ترین حالت فروش یک میلیون بشکه نفت در روز را پیش بینی کرده بود. در ماه‌های نخست سال آمار برخی رسانه‌های غربی حاکی از آن بود که ایران روزانه کمتر از ۵۰۰ هزاربشکه نفت صادر می‌کند، اما خبرگزاری رویترز در ماه سپتامبر مدعی شد که فروش نفت ایران افزایش چشمگیری داشته است. با همه این‌ها بعد از افزایش چشمگیر مورد ادعای رویترز هم فروش نفت ایران رکودی بیش از ۱ میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه نفت در روز را نشکسته است.
شواهد نشان می‌دهد دولت روحانی حساب قابل توجهی روی قدرت گرفتن دولت دموکرات‌ها در آمریکا باز کرده است. فروش نفت ایران تنها ظرف چهار ماه بعد از برجام دو برابر شده بود به بیش از دو میلیون بشکه نفت در روز رسیده بود. در صورت تکرار این تجربه شاید پیش‌بینی دولت چندان دور از ذهن نبوده باشد. در این باره با محمدرضا میرتاج الدینی نماینده عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس گفتگو کردیم.
بیشتربخوانید: جزییات بودجه ۱۴۰۰ / سهم نهادها و بنیادها چقدر است؟ (فیلم)
پیش بینی فروش نفت در لایحه بودجه ۱۴۰۰
میرتاج الدینی پیش‌بینی دولت از میزان صادرات نفت در سال آینده را خیلی خوشبینانه ارزیابی کرد و به رویداد۲۴ گفت: امیدواریم پیش‌بینی دولت تحقق پیدا کند، ولی نباید بودجه را با پیش‌بینی‌های مشکوک الوصول تنظیم کرد. در این صورت کسری پیش می‌آید زییرا ما اگر بودجه را با موارد درآمدی قطعی پیش‌بینی کنیم، کسری کمتری خواهیم داشت بنابراین اینکه دولت پیش‌بینی کرده سال آینده دو برابر سال جاری نفت بفروشد، بیش از حد خوشبینانه است و احتمال عدم تحقق هم می‌رود و باید بیشتر بررسی شود.
او در مورد میزان احتمالی کسری بودجه نیز گفت: هنوز به صورت قطعی نمی‌شود کسری بودجه را برآورد کرد. بحث و بررسی هنوز در کمیسیون‌ها شروع نشده است، اما برخی کارشناسان معتقدند از آنجایی که در سال جاری تا این تاریخ بیش از ۵۰ درصد درآمد‌های نفتی پیش بینی شده سال گذشته محقق نشده، پیش بینی می‌شود سال ۱۴۰۰ رقم کسری قابل توجه باشد.
به گزارش رویداد۲۴ در لایحه بودجه ۹۹، فروش روزانه یک میلیون بشکه‌ای با قیمت ۵۰ دلار در بودجه گنجانده شده بود. درآمد‌های نفتی کشور در سال ۹۹، حدود ۴۵ تا ۵۰ هزار میلیارد تومان برآورد شده بود. اگر اظهار نظر میرتاج الدینی صحت داشته باشد، ایران تا کنون کمتر از ۲۲ هزار میلیارد تومان از محل فروش نفت در آمد داشته است.
وضعیت نامشخص ارز ۴۲۰۰ تومانی در بودجه ۱۴۰۰
اما تنها بخش تامل برانگیز بودجه، مساله درآمد‌های نفتی نبوده است. برخی معتقدند بند مربوط به تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی به واردات کالا‌های اساسی نیز دارای ابهاماتی است.چهارشنبه هفته گذشته و ساعاتی بعد از ارائه لایحه بودجه ۱۴۰۰ به مجلس، مژگان خانلو سخنگوی ستاد بودجه ۱۴۰۰ سازمان برنامه و بودجه کشور به خبرگزاری فارس گفت: «صادرات نفت با قیمت ۴۰ دلار در هر بشکه و ارز محاسباتی ۱۱۵۰۰ تومان پیش بینی شده است و ارز ۴۲۰۰ تومانی دولتی از بودجه حذف شده است.»
با این وجود، مرکز اطلاع رسانی روابط عمومی و اموربین‌الملل سازمان برنامه و بودجه حدود یک ساعت و نیم بعد از انتشار مصاحبه خانلو با خبرگزاری مهر، با انتشار توضیحاتی خبر حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی از لایحه بودجه را تکذیب و اعلام کرد: «انتشار خبری دال بر حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی از لایحه بودجه ۱۴۰۰ نشان دهنده عدم بررسی دقیق این لایحه است.»
حمید پورمحمدی معاون امور اقتصادی سازمان برنامه و بودجه در پی تکذیبیه سازمان برنامه و بودجه در یک گفتگوی تلویزیونی اعلام کرد که در لایحه بودجه سال آینده، ۸ میلیارد دلار ارز ۴۲۰۰ تومانی شامل ۲ میلیارد دلار برای معیشت و ۶ میلیارد دلار برای نهاده‌ها و کالا‌های اساسی دیده شده است.
محمدرضا میرتاج الدینی عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس در خصوص لایحه بودجه دولت به مساله ارز ۴۲۰۰ تومانی در دولت اشاره کرده و گفته دولت روحانی مبدع ارز ۴۲۰۰ تومانی است و خودش این مساله را به یک معضل اقتصادی کشور تبدیل کرده و خودش هم باید راهکاری برای حل این معضل ارائه کند. اگر دولت راهکاری اراده نداده باشد و مجلس بخواهد به این موضوع ورود کند در حالی که دولت روش مجلس را قبول نداشته باشد، موضوع همچنان حل نخواهد شد.
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس تاکید کرد: دولت باید برای حل این معضل پیشقدم باشد و مجلسهم کمک کند چرا که اگر یکی بخواهد دیگری نخواهد، به نتیجه نخواهیم رسید.
او با تاکید بر اینکه حذف ارز دولتی مشکلاتی برای معیشت مردم به وجود خواهد آورد، گفت: در حال حاضر کالا‌های اساسی که با ۴۲۰۰ تومانی وارد می‌شود و اگر این ارز به یکباره حذف شود آثار تورمی در قیمت کالا‌های اساسی باید برآورد شود و تاثیر سوء آن بر قدرت خرید مردم باید جبران شود.
