پیش‌فرض سیاست‌های منطقه‌ای ترامپ، نیاز کاخ سفید به عربستان است/ قتل جمال خاشقچی تاثیری بر روابط ریاض واشنگتن نمی‌گذارد

رویداد۲۴ زینب غبیشاوی: قتل جمال خاشقجی در حالی اتفاق افتاد که آمریکا تلاش بسیاری داشت تا انگشت اتهام را از سمت محمد بن سلمان خارج کند و به سوی مقام‌های پائین‌تر ببرد؛ اتفاقی که البته هنوز رخ نداده تا بن سلمان در افکار عمومی متهم اصلی پرونده قتل روزنامه‌نگار سعودی در ترکیه باشد. با توجه به مناسبات بن سلمان و آمریکا و حمایت کاخ سفید از ولیعهدی بن‌سلمان، به نظر می‌رسد تغییرات در جانشینی پادشاه عربستان، احتمال تغییرات در مناسبات آمریکا و عربستان را نیز در پی دارد. سوال اصلی این است که با قتل خاشقجی و احتمال تغییرات در جانشینی پادشاه عربستان، روابط آمریکا و عربستان به چه سمتی خواهد رفت.

 

کوروش احمدی کارشناس مسائل آمریکا به رویداد۲۴  گفته است: بعید می‌دانم قتل جمال خاشقجی بتواند تاثیر عمده و بلندمدتی روی روابط آمریکا و عربستان بگذارد، به این خاطر که عربستان در سیاست‌های خاورمیانه‌ای دولت ترامپ اهمیت ویژه‌ای یافته و عربستان عملا ظرف دوسال گذشته به مهمترین محور سیاست خارجی ترامپ در منطقه تبدیل شده است. به معنای دیگر در ارتباط با حوزه‌های دیگر در منطقه، از جمله ایران، پیش‌فرض تیم ترامپ این است که برای پیشبرد سیاست‌هایش به عربستان نیاز دارد.

احمدی می‌گوید: تیم ترامپ دیگر سیاست‌های منطقه‌ای خود در قبال فلسطین، سوریه و یمن و ... را بر محوریت عربستان و ائتلافی که عربستان برای مداخله در یمن تدارک دیده، استوار کرده است، به گونه‌ای که حذف عربستان از این معادله یا کاهش سطح روابط با آن همه برنامه‌های آمریکا در منطقه را مختل می‌کند. در صورتی که عربستان چنین نقشی در دولت قبلی آمریکا نداشت و اوباما مستمرا در پی کاهش نقش عربستان در سیاست‌های منطقه‌ای آمریکا بود. در چنین شرایطی اتفاقی مانند قتل جمال خاشقچی بعید است بتواند تاثیر تعیین کننده‌ای بر سیاست‌های دولت ترامپ در قبال عربستان داشته باشد.

کارشناس مسائل آمریکا با بیان اینکه آمریکا اکنون در تلاش برای مدیریت بحران است و کاهش صدمات آن بر روابط دو کشور است، تصریح کرد: مدیریت این موج و از سر گذراندن آن به نظرم هدفی است که دولت ترامپ و شخص ترامپ دنبال می‌کنند. اختلاف نظر موجود در مورد نحوه برخورد با این بحران گهگاه در ارتباط با برخی مسائل دیگر نیز وجود داشته است. درست است بخشی از اعضای کنگره اکنون برای تغییر مواضع نسبت به عربستان به ترامپ فشار وارد می‌کنند، اما سیاست خارجی آمریکا تقریبا بطور کامل در کنترل رئیس جمهور است و او نقش تعیین کننده در سیاست خارجی دارد. کنگره اهرم‌های محدودی برای تاثیر گذاری بر سیاست خارجی دارد.

 

احمدی گفته است: در گذشته همواره ذهنیت مناسب و خوبی در آمریکا، از جمله در کنگره، نسبت به عربستان وجود نداشته و کنگره نیز موضوع قتل خاشوقچی را یک فرصتی می‌داند تا دررابطه با عربستان به دولت فشار وارد کند، اما در نهایت تعیین سیاست خارجی در دست رئیس‌جمهور است. با این حال، ماجرای قتل خاشقچی می‌تواند تاثیر دیرپایی بر افکار عمومی مردم آمریکا در مورد عربستان بگذارد و بیش از پیش وجهه عربستان در آمریکا را تخریب کند. آثار سیاسی و اجرایی این تحول می‌تواند در دولت‌های بعدی آمریکا بیشتر آشکار شود.

این دیپلمات سابق با اشاره به اینکه رفتار ایران در قبال قتل روزنامه نگار سعودی بسیار محتاطانه بوده است، تصریح کرد: اینکه مسئولان کشورمان سعی کردند در این رابطه دخالت نکنند سیاست بسیار درست و بجایی بوده است. علاوه بر اینکه تحقیقات در این رابطه هنوز تکمیل نشده، نباید تصور می‌شد که ایران قصد استفاده از این موضوع به سود سیاست‌های منطقه‌ای خود را دارد. اگر چنین تصوری شکل می‌گرفت می‌توانست به سود عربستان تمام شود.

 

احمدی معتقد است اینکه این عدم مداخله بخواهد سرآغازی برای بهبود روابط دو کشور باشد را بسیار بعید می‌دانم. مشکل در روابط ایران و عربستان متاسفانه عمق و گستردگی بسیار زیادی پیدا کرده است و موضوعی نیست که صرف خویشتنداری ایران درماجرای قتل خاشقچی بتواند تحولاتی را در روابط دو کشور ایجاد کند.