تحریم‌های ۱۳ آبان چگونه بر اقتصاد ایران تاثیر می‌گذارد؟ / امیدواری تهران به بازار‌های شرق آسیا

رویداد۲۴ ندا جعفری- با نزدیک شدن چهارم نوامبر (۱۳ آبان) دور جدیدی از تحریم‌های یکجانبه آغاز می شود.

این دور از تحریمها نتیجه خروج شش ماه گذشته امریکا از برجام است که با وجود همه مخالف‌های دنیا بخصوص اروپا صورت گرفت که آن هم با یک بازی رسانه ای و روانی پروگاندایی کلید خورد.

ترامپ رئیس جمهور امریکا با انتشار پوستری در حساب تویتریش که برگرفته از رپرتاژ سریال مشهور سریال "بازی تخت وپادشاه" با شعار "تحریم‌ها در راه است" و برگرفته از سریال مشهور "زمستان در راه! " شاید این منظور را داشت که احتمالا بخشی از برنامه‌های وی برای ۴ نوامبر عملی نشده که دست به این بازی رسانه‌ای زده است!

بر اساس گفته‌های مقامات امریکا در این روز ۷۰۰ شرکت و نهاد و سازمان ایرانی تحریم میشوند که از جمله آنها بانک مرکزی و خطوط کشتیرانی و هوایی ایران است.

 در این راستا شهرام درودی زاده به رویداد۲۴ گفت: به نظر میرسد بخشی از تاثیرات این تحریم‌ جدید بر اقتصاد کشور بصورت روانی باشد که از شش ماه پیش آغاز شده، به عبارت دیگر بخشی از تاثیرات این تحریم‌ها از قبل مطرح شده است. آنچه مسلم است این است که اصولا اثرات تحریم‌ها بر هر اقتصادی سه مرحله دارد که مهمترین آن جنبه روانی آن است که از اعلام تا مرحله آغاز تحریم شروع می شود و هم اکنون اقتصاد ما این مرحله را با همه نوسانات در بازار‌های مختلف از جمله در قیمت ارز، تورم و اعلام و اطلاعیه‌های شرکت های بزرگ برای خروج از اقتصاد پشت سر گذاشته است.

وی افزود: مرحله دوم از شروع تحریم ها آغاز می شود که میان مدت است و به تصمیمات اقتصادی و سیاسی کشور وابسته است به نحوی که چه میزان دولت خودش را برای این روز‌ها آماده کرده است و چقدر آمادگی دارد برای این مرحله تا حتی تصمیات آتی سیاسی و اتخاذ حتی تصمیمات خاص داشته باشد.

این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: مرحله سوم که نقش اصلی تحریم ها را دربر می گیرد و عوارض اصلی آن ممکن است سال‌ها بر اقتصاد کشور باقی بماند از ریل خارج شدن سیاستگذاری‌های اقتصادی معمول است اما همه سیاست‌های اقتصادی یک متغیر بسیار مهم دارد و آن هم خود "تحریم هاست! "

وی خاطر نشان کرد: در این میان مطمئنا شاهد شکل گیری اتفاقات اقتصادی خاص این دوران خواهیم بود همانند دوران قبلی تحریم‌ها که ذی نفعان داخلی و خارجی تحریم‌ها جایگاه خود را پیدا کرده بودند. تحریم‌ها متاسفانه علاوه بر تبعات اقتصادی و سیاسی اثراتی بر جامعه و تحولات اجتماعی و حتی فرهنگی خواهد داشت که میتواند یک موضوع مهم برای پژوهشگران اجتماعی باشد.

درودی زاده افزود: در هر صورت اکثر کارشناسان اقتصادی و سیاسی نقش تحریم‌ها را بر فضای اقتصادی کشور کم نمیدانند، اما همگی بر این موضوع تاکید میکنند زمانی تحریم‌ها اثرات بیشتری خواهد گذاشت که با سیاست‌ها و تدابیر غلط داخلی هم راستا شود که اثرات بیشتری دربردارد. کشور تجربه تحریم را داشته و یک دوره تحریم‌های شدید را با اجماع جهانی توانسته مدیریت کند این تحریم‌ها بیشتر در حوزه "نفت و انرژی" و" سیستم مبادلات مالی" خواهد بود، بخصوص فروش نفت و نحوه دریافت و دسترسی ایران و بانک مرکزی به آن که حائز اهمیت است.

وی ادامه داد: چیزی که تاکنون از این دور از تحریم‌ها مشخص است معافیت موقت با شروط بود که محدود به ۸ کشور در مورد تحریم خرید نفت از ایران با مدت زمان‌های مشخص می شود که احتمالا شامل کشور‌هایی مثل هند، چین، کره جنوبی، ژاپن، افغانستان، ترکیه و چند کشور دیگر است .نکته جالب در این خصوص عدم معافیت برای کشور‌های اروپایی خریدار نفت ایران حتی کشور‌هایی مثل بلغارستان است. نکته‌ بعدی که از دل وزات خارجه امریکا بیرون امده معافیت تحریمی "سویفت" است با شرط استفاده از این سیستم بین المللی تبادلات بانکی است که صرفا باید برای تبادلات بشردوستانه (احتمالا دارو و مواد غذایی) اعمال شود.

وی گفت: یک نکته مبهم، اما کلیدی در این خصوص صحبت‌های مقامات امریکا در مورد معافیت برخی از کشور‌ها خریدار نفت است که به آن اشاره شده  که احتمالا نگران کننده است! و آن پول حاصل از فروش نفت به این کشورهاست! طبق صحبت‌های مبهم مقامات امریکایی این کشور‌ها پول خرید نفت را در یک حساب مشخص باید نگهداری کنند و ایران اجازه دسترسی کامل به آن را نداشته باشد و این کشور‌ها فقط مجاز هستند برای خرید کالا‌های غیرممنوعه، بشر دوستانه و یا کا‌لاهای خاص این مبلغ را در اختیار ایران قرار دهند!

 این کارشناس اقتصادی افزود: جدا از موارد مورد اشاره نکته‌ای که باید دور از نظر نگرفت همزمان با آغاز دور جدید تحریم علیه ایران مکالمه رئیس جمهور چین و امریکا در خصوص اختلافات تجاری است و با این توافق شفاهی موجی از امید در بازار‌های مالی شرق آسیا را گرفته است طوری که اکثر بازار‌های مالی آسیا بخصوص چین مثبت شده اند و ترس از جنگ تجاری بین این دو غول اقتصادی را کمتر کرده است.

وی تصریح کرد: طبق اعلام تویتری ترامپ مذاکرات مثبت و امید بخش بوده و برخی از اخبار حاکی از آن است که در حاشیه کنفرانس G۲۰ (همایش ۲۰ قدرت اقتصادی جهان) قرار است که این دو رئیس جمهور یک تفاهم نامه تجاری را امضا کنند و این برای ایران ممکن است خبر خوبی نباشد و ممکن است تحریم‌های ایران و اثر بخش بودن آن نیاز به همکاری چین داشته باشد یا چین همکاری بیشتری کند.اگر چه چین تاکنون رسما و در مقام اراده سیاسی مخالفت خود را با تحریم‌های جدید اعلام کرده است و بنابر اظهارت رسمی خواهان حفظ برجام است، اما امروز بحث در مورد اراده سیاسی و اقتصادی دولت‌ها برای حفظ برجام نیست بلکه آمادگی و قبول شرکت‌های بزرگ دنیا از جمله چین است که چقدر حاضر است در دوران تحریم همکاری تجاری خود را با ایرن حفظ کند.

وی گفت: آنطور که از صحبت‌های مسئولین دولتی شنیده میشود دولت و نظام خود را برای این دور از تحریم‌ها آماده کرده است طبق نوشته دیروز رئیس بانک مرکزی منابع ارزی در وضعیت خوبی هستند و تمام شرایط برای نیاز‌های ارزی و تجاری برآورده و آماده است.
مطمئنا کشور در شرایط خاصی قرار دارد و دولتمردان کشور در شرایط خاص باید تصمیمات خاص بگیرند. یکی از راه‌های کم کردن اثرات تحریم‌ها باز کردن فضا برای بخش خصوصی است در شرایطی که احتمالا شرکت‌های دولتی و نهاد‌های حاکمیتی تحریم خواهند شد بخش خصوصی میتواند با استفاد از ظرفیت خود به کشور و اقتصاد کشور کمک کند.

 وی افزود: تحریم‌ها احتمالا بر صنایع مختلفی تاثیر میگذارد از جمله صنعت نفت و گاز، خودور و معدن و تا بانکداری، اما ظرفیت‌ها در بخش خدمات، حیطه نفوذ تاریخی، فرهنگی و اشراکات تاریخی و مذهبی میتواند فرصت‌های تجاری خلق کند تا در کنار موقعیت استثنایی کشور گذر اقتصاد را از این گردنه سخت راحت‌تر کند. آنچه مسلم است این است که نمیتوان نسبت به اثرات تحریم‌ها بی تفاوت بود یا آنرا نادیده گرفت و مدیران و مسئولان بخاطر اثرات تحریم‌ها خود را منفعل بدانند زیرا کشور درشرایط خاصی قرار دارد و همه به آن اشراف دارند.