تحریم‌های ونزوئلا چه ارتباطی با ایران دارد؟

رویداد۲۴ همزمان با اوج‌گیری بحران سیاسی ونزوئلا، آمریکا شرکت نفت دولتی این کشور را تحریم کرد. در اثر این تحریم‌ها، حدود هفت میلیارد دلار دارایی ونزوئلا توقیف شد و پیش‌بینی می‌شود که در سال آینده ۱۱ میلیارد دلار به ونزوئلا خسارت وارد شود.

مقامات آمریکایی ادعا می‌کنند هدف از تحریم شرکت دولتی «پترولئوس دو ونزوئلا اس ای» (PdVSA) محروم کردن دولت مادورو از درآمد‌های مالی است. اما این تحریم‌ها، علاوه بر فشاری که به ونزوئلا وارد می‌کند، ممکن است از طریق مختل کردن توازن بازار‌های نفت، سیاست آمریکا در برابر ایران را هم تضعیف کند.

مجله آمریکایی فارین‌پالیسی، طی یادداشتی به قلم کیت جانسون، خبرنگار ارشد این مجله، گفته تحریم‌های نفتی آمریکا علیه ونزوئلا ممکن است برای آمریکا یک هزینه استراتژیک بزرگتری درست کند. چرا که این تحریم‌ها با حذف مقدار زیادی از نفت ونزوئلا از بازارها، اعمال فشار بر صادرات نفت ایران در بهار آینده را بسیار سخت‌تر خواهد کرد.

این مجله از قول یک کارشناس انرژی اعلام کرد تحریم‌های ونزوئلا در کنار تحریم‌ها علیه صادرات نفت ایران وضعیت بازار نفت خام را دشوار خواهد کرد. این دو تحریم با هم موجب صدور یک معافیت ۱۸۰ روزه دیگر برای صادرات نفت ایران خواهد شد.

اگر چه تحریم‌های جدید آمریکا علیه ونزوئلا به طور کامل صادرات نفت این کشور را قطع نمی‌کند، اما ضربه مهلکی به آن وارد می‌کند. تحریم‌های جدید، پالایشگاه‌های آمریکایی را از خرید نفت از ونزوئلا منع می‌کند. سال گذشته، پالایشگاه‌های آمریکا حدود ۵۸۰ هزار بشکه در روز از شرکت PdVSA نفت خریدند. این مسئله مهم است چرا که در واقع آمریکا از معدود کشور‌هایی است که واقعا پول نفت ونزوئلا را پرداخت می‌کنند. سایر کشور‌ها مانند روسیه و چین، نفت ونزوئلا را در ازای بدهی‌های این کشور دریافت می‌کنند.

علاوه بر این، تحریم‌های آمریکا، صادرات نفت فوق سبک از آمریکا به ونزوئلا را ممنوع می‌کند. ونزوئلا نفت فوق سبک را با نفت فوق سنگین خود مخلوط می‌کند تا بتواند نفت فوق سنگین را از زمین استخراج کند. بنابراین، تحریم‌های آمریکا هم دولت ونزوئلا را از درآمد محروم می‌کند و هم تولید نفت در آن را مختل می‌کند.

کوین بوک، رئیس شرکت «کلیرویو انرجی پارتنرز»، گفت: «تحریم‌ها واقعا به خوبی طراحی شده‌اند. آن‌ها هم اثر مالی بر مادورو خواهند گذاشت و هم بر تولید نفت سنگین شرکت PdVSA تاثیر می‌گذارد.»

مادورو گفته آمریکا تلاش می‌کند دارایی‌های ونروئلا را سرقت کند. او قول داد به طور قانونی با تحریم‌ها مقابله کند. سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه، که کشورش به همراه چین، متحد نیرومند ونزوئلا هست، آمریکا را به تلاش برای تغییر رژیم از طریق تحریم‌های شدید متهم کرد. وزارت خارجه چین هم از تحریم‌های آمریکا انتقاد کرده است.

چین و روسیه وام‌های کلانی به ونزوئلا داده‌اند. چین حدودا ۵۰ میلیارد دلار به ونزوئلا وام داده و درباره بازپرداخت این وام نگران است. روسیه نیز حدودا ۱۷ میلیارد دلار به ونروئلا وام داده و پیش‌بینی می‌کند که کاراکاس در بازپرداخت این وام دچار مشکلاتی شود. این دو کشور در حفظ نظام فعلی ونزوئلا منفعت دارند. نه فقط به خاطر اینکه ونزوئلا مخالف آمریکاست، بلکه روسیه و چین امیدوارند ونزوئلا بتواند بدهی‌های خود را بازپرداخت کند.

بوک گفته روسیه و چین برای استمرار صادرات نفت ونزوئلا که برای بازپرداخت بدهی‌های این کشور ضروری است، به شرکت نفتی دولتی این کشور کمک خواهند کرد.

آمریکا برای اینکه از تاثیرگذاری تحریم‌های ونزوئلا بر قیمت بنزین جلوگیری کند، تحریم‌ها را به گونه‌ای اجرا می‌کند که هم شرکت‌های آمریکایی ضرر نکنند و هم درآمد‌های ونزوئلا محدود شود. بدین معنا که شرکت‌های آمریکایی همچنان می‌توانند تا مدتی از ونزوئلا نفت بخرند. اما پول این نفت به ونزوئلا نخواهد رفت بلکه در یک حساب ثالث نگهداری خواهد شد.

اما این تدابیر ممکن است مانع از تاثیرگذاری تحریم‌ها بر بازار‌های بین المللی نشود. آمریکا تحریم‌های شدیدی علیه صادرات نفت ایران اعمال کرده است. برخی کشورها، نظیر آمریکا، عربستان و روسیه، برای جبران نفت ایران تولید خود را افزایش داده اند. حال، قطع صادرات نفت ونزوئلا ممکن است موجب به هم خوردن تعادل بازار شود و قیمت‌ها را بار دیگر بالا ببرد. این در حالی است که آمریکا چند ماه دیگر باید درباره تمدید یا عدم تمدید معافیت‌های تحریمی مشتریان نفت ایران تصمیم‌گیری کند. در نوامبر گذشته، علیرغم اظهارات مقامات آمریکایی پیرامون قطع کامل صادرات نفت ایران، دولت دونالد ترامپ، به هشت کشور مشتری نفت ایران معافیت تحریمی اعطا کرد. در ماه می‌آینده آمریکا باید درباره تمدید یا عدم تمدید این معافیت‌ها تصمیم بگیرد. تحریم‌های ونزوئلا این تصمیم‌گیری را دشوار کرده است.

بوک معتقد است که واقعیت‌های بازار، اهداف کاخ سفید را تعدیل خواهند کرد. او گفته هر چه بازار سخت‌تر باشد، دولت آمریکا هم عملگراتر خواهد شد. چرا که متقاعد کردن کشور‌هایی که برای مدت طولانی از ایران نفت می‌خریدند، به قطع واردات از ایران، در شرایط عادی به اندازه کافی دشوار است.

با کاهش عرضه جهانی نفت به دلیل فشار آمریکا بر شرکت نفتی دولتی ونزوئلا، قطع صادرات نفت ایران چالش بزرگتری خواهد شد.