۳+۱ متهم اصلی سیل ایران را بشناسید/ عمق فاجعه تا یک ماه دیگر مشخص می‌شود

رویداد۲۴ خسارات طولانی مدتی که سیل نوروزی به بخش کشاورزی وارد کرد به سختی قابل جبران است. این خسارت تنها به از بین رفتن محصولات کشاورزی کشت شده در سال ۹۷ خلاصه نمی‌شود و آسیب‌های طولانی مدت خود را به جا خواهد گذاشت.

نعمت احمدی، حقوقدان و وکیل دادگستری که خود از جمله کشاورزان کشور بشمار می‌آید به اقتصاد۲۴ گفته برخی از افراد و مقامات را در وقوع سیل متهم می‌کنم؛ حتی اگر به تبع شخصیت حقوقی خود که وکیل دادگستری هستم و نباید فردی را بدون محاکمه متهم کنم، اما این افراد را مجرم می‌دانم چرا که در قوانین موجود آمده است که چه باید کرد و اگر همین قوانین اجرا می‌شد کشور به این بلا گرفتار نمی‌شد.

احمدی در مورد قوانین مربوط به مهار آب‌های روان که از وظایف وزارت نیرو است خاطرنشان کرد: وزارت نیرو برابر «ماده ۲۹ قانون توزیع عادلانه آب» مکلف است که برای مهار آب‌های روان چه در سطح زمین و چه در زیر زمین عمل کند و این کار از وظایف ذاتی این وزارتخانه است.

این حقوقدان ادامه داد: در طی این سال‌ها وزارت نیرو بخش اول وظایف خود را انجام داده است؛ کشور ما قبل از انقلاب ۱۵ سد داشت که بیشتر برای ذخیره آب آشامیدنی بودند مثل سد دز، امیرکبیر، لتیان، لار و سپیدرود.

وی با اشاره به اینکه در حال حاضر در کشور ما ۱۷۳ سد وجود دارد بیان کرد: وزارت نیرو در سال‌های بعد از انقلاب، به بخش اول ماده ۲۹ عمل کرده است یعنی ساخت سد برای مهار آب‌های روی سطح زمین.

احمدی در ادامه اظهار کرد: در این سال‌ها چندین شرکت برای ساخت سد تشکیل شد چرا که سودآور بود، اما قسمت دوم ماده ۲۹ که مربوط به آبخیزداری و آبخوان‌داری است متوقف شد چرا که پولی در این فعالیت نبوده و توقف در فعالیت‌های آبخیز داری در برابر سد‌هایی که ساخته شد باعث به‌هم ریختن زیست‌بوم می‌شود.

او تصریح کرد: با تکیه بر اسناد و آمار‌های موجود حساب شده است که تالاب هورالعظیم ۶ میلیارد متر مکعب گنجایش دارد و سدی که آمریکایی‌ها پس از تحقیق بر روی دز بستند به همان اندازه هورالعظیم یعنی ۶ میلیارد متر مکعب ظرفیت دارد و این مسئله به این علت است که طبیعت خود هماهنگ بود و ظرفیت زیادی را ایجاد کرده و سالیان سال است که سیل می‌آید و می‌رود.

وی افزود:، اما ما طبیعت را دستکاری کردیم؛ سد ساختیم، اما زیرسد‌ها را درست نکردیم و با طبیعت قهر کردیم؛ یک روز شیشه و روز دیگر، دیوار خانه رود را خراب کردیم و طبیعت تحمل کرد و در آخر واکنش نشان داد. الان هم در بخش کشاورزی نوک قله یخ را می‌بینیم یعنی محصول امسال.

احمدی با اشاره به اینکه خسارات سیل مانند کوه یخی است که فقط نوک آن بیرون از آب است تصریح کرد: دو استان اصلی ما در کشت گندم خوزستان و فارس هستند و اولین برداشت‌های گندم نیز در اردیبهشت ماه شروع می‌شود یعنی ما الان باید منتظر برداشت بودیم و باید به این نکته توجه داشت که از بین رفتن محصولات کشاورزی تنها خسارت وارد آمده به کشاورزی ایران نبود.

این کارشناس حوزه کشاورزی ادامه داد: اگر هر سدی که احداث می‌شد به طور مرتب لایروبی می‌شد، آسیبی چنین به کشاورزی کشور وارد نمی‌شد؛ نگهداری سد اصولی دارد و یکی از این اصول لایروبی پایین دست سد است؛ پس از مدت‌ها گرگان‌رود، لایروبی شد و آب پایین افتاد و اگر از اول این لایروبی انجام می‌شد، این اتفاق نمی‌افتاد.

وی همچنین گفت که ۱۷ کیلومتر از جاده آق‌قلا – گمیشان را ساختند و یک خروجی برای آب نگذاشتند و مشخص است وقتی که خانه رود را خراب کردیم رود واکنش نشان می‌دهد.

احمدی همچنین یادآور شد: در حال حاضر باید در مناطقی مثل شمال کشور برنج و محصولات دیگر از قبیل گوجه فرنگی کاشته می‌شد و به علت خیس بودن بیش از حد زمین این کار انجام نگرفت.

این کارشناس حوزه کشاورزی درباره محصولاتی اساسی که در استان‌های سیل‌زده از بین رفته‌اند خاطرنشان کرد: درست است که گندم و کلزا بخش زیادی از اراضی مناطقی که به سیل دچار شدند از بین رفته است، اما میزان بارندگی بیشتر شده و در خیلی از مناطق به اندازه چهار سال باران باریده است و دیم‌زار‌ها به خصوص در غرب کشور محصول چند برابر می‌دهند و کمبود جبران می‌شود.

وی ادامه داد: چالش اصلی برای کشاورزی، گل و لای ناشی از سیلاب هاست که اراضی را پوشانده است و سیل، سنگ‌ها را از مناطق بالا دستی به پایین آورده و بخش‌هایی که کشاورزی صنعتی و آبیاری قطره‌ای داشتند زیر آب رفته است.

احمدی بر این مسئله که در سال زراعی آینده محصول نخواهیم داشت، تاکید کرد و علت این مسئله را اینگونه دانست: خاک اراضی که زیر گل و لای رفته‌اند پس از خروج آب، خشک و از سیمان هم سخت‌تر می‌شود چرا که ماسه و چربی و … با هم ترکیب و تبدیل به چیزی مانند ساروج خواهند شد.

این کارشناس کشاورزی اظهار کرد: در بخش کشاورزی تمام اراضی که زیر آب رفتند انباشتی از گل و لای دارند و برخی فکر می‌کنند این گل‌ولای باعث حاصلخیزی خاک است، اما نمی‌دانند که این گل‌و‌لای‌ها همراه خود سنگ دارند و بر فرض اینکه حاصلخیز هم باشند، مرز‌های زراعت، راه آب، چوب و کرت‌ها از بین رفته است و باید میلیارد‌ها هزینه کنیم که از نظر جغرافیایی به وضعی برسیم که بتوانیم کشت کنیم و آماده سازی بسیاری از این اراضی از یکسال و دو سال بیشتر وقت می‌برد.

احمدی تاکید کرد که از یک ماه دیگر که آب‌ها افتادند و خشکی اتفاق افتاد عمق فاجعه در بخش کشاورزی رخ می‌دهد و دامداری نیز دچار خسارت خواهد شد و بخش زیادی از مراتع نیز از بین رفته‌اند.

وی همچنین یادآور شد: بستری که برای کاشت آماده بود در حال حاضر از بین رفته است و به عنوان یک کشاورز می‌گویم آماده سازی دوباره آن هزینه‌های زیادی دارد.

این کارشناس حوزه کشاورزی تصریح کرد: مسئول آسیبی که به کشاورزی کشور خورد سه وزارتخانه نیرو، راه و شهرسازی و جهاد کشاورزی هستند چرا که وزارت راه با ساخت پل‌ها و اتوبان‌ها مسیل‌ها را تغییر داد و به باور من سازندگان و صادر کنندگان مجوز احداث هر جاده و هر خط آهنی که بدون نظارت ساخته شد باید محاکمه شوند.

این حقوق‌دان و وکیل دادگستری همچنین مهار آب‌های روان را از وظایف وزارت نیرو دانست و با اشاره به ماده ۲۹ قانون توزیع عادلانه آب، گفت: وزارت نیرو در سال‌های بعد از انقلاب، به بخش اول ماده ۲۹ یعنی ساخت سد برای مهار آب‌های روی سطح زمین عمل کرده، اما قسمت دوم که مربوط به آبخیزداری و آبخوان‌داری است متوقف شد.

احمدی وزارت جهاد کشاورزی را نیز در وقوع سیل و آسیب پذیر شدن بخش کشاورزی متهم دانست و گفت: این وزارتخانه نیز در این‌باره مسئول است که وقتی طبیعت در حال تخریب است تسلطی ندارد و جلوگیری نمی‌کند.

این حقوق‌دان در پایان، متهم ردیف اول آسیب‌های وارد آمده به بخش کشاورزی را مجلس شورای اسلامی دانست و گفت: همه این تقصیر‌ها هم به مجلس شورای اسلامی که نمایندگان آن قوانینی تصویب، اما نظارتی بر آن نمی‌‎کنند، برمی‌گردد.