افزایش نگرانی در غرب از احتمال تنش نظامی با ایران

رویداد۲۴ در پی تروریستی اعلام کردن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران توسط آمریکا، نگرانی‌ها از احتمال بروز درگیری نظامی میان ایران و آمریکا در منطقه افزایش یافته است. برخی محافل سیاسی غربی نسبت به این امر هشدار می‌دهند.

دوشنبه گذشته دولت آمریکا، در اقدامی بی‌سابقه، کل سپاه پاسداران را در فهرست سازمان‌های تروریستی خارجی وزارت خارجه آمریکا قرار داد. این نخستین بار است که دولت آمریکا نیروی نظامی رسمی یک کشور دیگر را در این فهرست قرار می‌دهد.

جمهوری اسلامی ایران در پاسخ به اقدام آمریکا، دولت این کشور را «دولت حامی تروریسم» دانست و «فرماندهی مرکزی آمریکا موسوم به سنتکام» و تمامی نیرو‌های وابسته آن در خاورمیانه را گروه تروریستی اعلام کرد.

در سلسله اقدامات تقابلی آمریکا با ایران، ورود سپاه به فهرست تروریسم، به طور ویژه احتمال تنش نظامی میان ایران و آمریکا را مطرح کرده است. چرا که از پانزدهم آوریل جاری، آمریکا سپاه را نیرویی مانند داعش و القاعده تلقی خواهد کرد. همین امر دولت آمریکا را به لحاظ نظری قادر می‌سازد که با استناد به قوانین مبارزه با تروریسم و بدون اجازه کنگره با ایران وارد نزاع مسلحانه شود.

این نگرانی در جریان حضور مایک پومپئو، وزیر خارجه آمریکا، در جلسه استماع روز چهارشنبه مجلس سنا موجب تنش لفظی پومپئو با یک سناتور شد. دو روز پس از تروریستی اعلام کردن سپاه، پومپئو در کمیته روابط خارجی مجلس سنا گفته «هیچ تردیدی وجود ندارد که» بین القاعده و ایران «ارتباط وجود دارد.» سناتور جمهوری خواه راند پل، از پومپئو درخواست کرد که تعهد دهد دولت ترامپ ذیل قانون «اختیارات جنگی» به ایران حمله نکند. این قانون، به دولت آمریکا اجازه می‌دهد علیه القاعده و دیگر گروه‌های افراطی دخیل در حملات یازده سپتامبر از نیروی نظامی استفاده کند.

پومپئو از ارائه پاسخ صریح طفره رفت و گفت: او مایل است این امر را به حقوقدانان بسپارد. سناتور پل، که از پاسخ وزیر خارجه متقاعد نشده بود، صریحا خطاب به پومپئو، گفت: «می‌توانم به شما صریحا بگویم؛ کنگره به شما قدرت یا اختیار جنگ با ایران نداده است.»

پومپئو، بار دیگر بر ارتباط ادعایی میان ایران و القاعده تاکید کرد و گفت: «هیچ تردیدی نیست که ارتباط وجود دارد. همین. ختم کلام.»

محافل رسانه‌ای آمریکا با طرح مسائلی بی پایه و اساس ادعا می‌کنند که پس از حملات یازده سپتامبر و آماده شدن آمریکا برای حمله به افغانستان، بیش از ۱۲ تن از اعضای القاعده، از جمله حمزه بن لادن، پسر اسامه بن لادن، رهبر سابق القاعده، به ایران فرار کرده و در آنجا زندگی کرده‌اند.

پس از حملات یازده سپتامبر، قوانین متعددی برای مبارزه با تروریسم در آمریکا تصویب شد. مقامات آمریکایی از قانون مجوز استفاده از زور علیه عاملان حملات یازده سپتامبر مصوب سال ۲۰۰۱ به عنوان مجوز قانونی برای حمله به القاعده، طالبان و دیگر گروه‌های مرتبط با القاعده در خاورمیانه و شمال آفریقا استفاده کرده‌اند.

اقدام آمریکا علیه سپاه نه فقط اعضای مجلس سنا، بلکه حتی محافل سیاسی اروپایی را هم نگران کرده است. یک روز بعد از تروریستی اعلام کردن سپاه، ایمانوئل ماکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، به طور تلفنی با همتای ایرانی خود، حسن روحانی، گفتگو کرد. هدف ظاهری این تماس، ابراز همدری با ایران به خاطر سیل‌های اخیر بود. اما روزنامه الشرق الاوسط مدعی شد که هدف اصلی گفتگوی روسای جمهور ایران و فرانسه، با نگرانی‌ها از تشدید تنش‌ها در پی اقدام آمریکا علیه سپاه مرتبط است.

به نوشته الشرق الاوسط، منابع رسمی در پاریس معتقدند که اقدام آمریکا علیه سپاه، پیچیدگی اوضاع را بیشتر می‌کند. کما اینکه بسیاری از احتمال‌ها، از جمله تشدید تنش نظامی، را مطرح می‌کند.

به رغم هشدار‌های رسمی در غرب درباره احتمال درگیری نظامی میان ایران و آمریکا، ناظران احتمال وقوع چنین چیزی را بعید می‌دانند. از دیدگاه این ناظران، هدف اصلی اقدام آمریکا، تشدید فشار اقتصادی بر ایران است. این امر به طور تلویحی حتی در بیانیه کاخ سفید به مناسبت تروریستی اعلام کردن سپاه هم آمده است. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، در بیانیه خود گفته است اقدام علیه سپاه، حجم و گستره فشار حداکثری بر نظام ایران را به طور چشمگیری افزایش خواهد داد. تحلیلگران نزدیک به دولت ترامپ ادعا می‌کنند که سپاه حضور مؤثری در اقتصاد ایران دارد و بنابراین هدف قرار دادن آن، ضربه مهمی به اقتصاد ایران می‌زند.

شاید واکنش سرد اروپا به تصمیم ترامپ علیه سپاه ریشه در همین مسئله دارد. به نظر می‌رسد که اروپایی‌ها وقوع یک جنگ تمام عیار با ایران، مانند آنچه در سال ۲۰۰۳ در عراق اتفاق افتاد، را بعید می‌دانند. نگرانی عمده آن‌ها از احتمال درگیری محدود میان ایران و آمریکا در خلیج فارس یا دیگر مناطق خاورمیانه است. منابع دیپلماتیک فرانسوی چند بار به روزنامه الشرق الاوسط گفته‌اند که آن‌ها به ایران درخصوص اتخاذ اقدامات «تحریک‌آمیز» در پرونده هسته‌ای، خلیج فارس و دریای سرخ هشدار داده‌اند. به ادعای این منابع، اگر ایران چنین اقداماتی انجام دهد، موضع اروپا کاملا با موضع کنونی آن در برابر ایران متفاوت خواهد بود و اروپا به اعمال تحریم علیه ایران باز خواهد گشت.