بالارفتن سن ازدواج، عامل بحران اجتماعی / دهه شصتی‌ها از تشکیل خانواده جامانده‌اند

 رویداد۲۴در ماه‌های اخیر سخنان بسیاری درباره سن ازدواج مطرح شده است. برخی مخالفت خود را با ازدواج در سنین پایین اعلام کرده‌اند. برخی دیگر نیز اعلام محدودیت برای سن ازدواج را کاری اشتباه دانسته و به جای آن طرح جایگزین برای آشنایی با اصول زندگی را برای افرادی اعلام کرده‌اند که قصد دارند در سنین جوانی ازدواج کنند.

همه این موارد در حالی مطرح شده است که مدیرکل دفتر سلامت جمعیت وزارت بهداشت آمار نگران‌کننده‌ای درباره سن ازدواج دختران و پسران ایرانی و گذر از سن باروری دهه شصتی‌ها اعلام کرده است.

آقای دکتر سید‌حامد برکاتی روز گذشته در نشست خبری خود آماری درباره سن ازدواج دختران و پسران ایرانی اعلام کرده است که جوانان نسبت به دهه‌های قبل، دیرتر ازدواج می‌کنند. به گفته وی، سن ازدواج دختران از ۲۱سال به حدود ۲۴سال و سن ازدواج پسران از ۲۴سال به بالای ۲۷سال رسیده است.

وی همچنین اعلام کرده است که ۲۰درصد از جمعیت کشور را جوانان بین ۱۸ تا ۲۹سال تشکیل می‌دهند و باید توجه داشت که برنامه‌ریزی برای سلامت این جوانان بیش از سایر گروه‌های سنی نیازمند همکاری همه کشور و سایر دستگاه‌هاست و حوزه جوانان تا نزدیک به ۸۰درصد بین بخشی است. مدیر کل دفتر سلامت جمعیت وزارت بهداشت در ادامه افزوده است: باید برای جوانان محیط‌های ایمنی در عرصه اجتماعی ایجاد کنیم.

رفتار‌هایی که منجر به آسیب‌های جسمی و روانی و خشونت می‌شوند، ممکن است در این سن بروز بیشتری داشته باشند. همچنین در حوزه رفتار جنسی پرخطر بیشترین گروه‌های آسیب‌پذیر، جوانان هستند.

در عین حال تحرک فیزیکی ناکافی، مصرف الکل و... بیش از همه سلامت جوانان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. برکاتی در بخش دیگری از سخنان خود به فاصله ازدواج با فرزندآوری اشاره کرده و گفته است: فاصله ازدواج با فرزندآوری به طور متوسط نزدیک به پنج سال است. این درحالی است که بهترین سن بارداری بین ۲۰ تا ۳۵سال است.

البته اگر بارداری زیر ۲۰ یا بالای ۳۵سال اتفاق افتد، بسته‌های مراقبت ویژه وجود دارد. وی با بیان اینکه در حال حاضر حدود ۱۷درصد زایمان‌های کشور در سن بالای ۳۵سال اتفاق می‌افتد، افزود: این عدد در ۱۰سال قبل حدود هفت درصد بوده است. اکنون حدود ۱۳میلیون جوان در شرف ازدواج داریم و اگر ۱۰درصد این جوانان ازدواج کنند، TFR یا ضریب جایگزینی جمعیت کشور افزایش پیدا می‌کند. در حال حاضر این شاخص ۵/۲ درصد است.

آماری که این مقام مسوول در وزارت بهداشت اعلام کرده حاکی از احتمال بروز بحران جمعیتی برای کشور در سال‌های آینده است. برکاتی در این باره نیز گفته است: از سال‌۹۵ به بعد میزان تولدهای‌مان در کشور سالانه ۴۰‌هزار مورد کمتر شده است. همچنین در سال‌۸۹ نزدیک به ۸۹۰‌هزار ازدواج داشتیم که این عدد در سال‌۹۶ به ۶۸۰هزار ازدواج و در‌حال‌حاضر به ۶۵۰هزار ازدواج رسیده است.

حال چالش دهه شصتی‌هایمان این است که دارند از سن باروری می‌گذرند. به‌عنوان مثال دختران متولد‌۶۰ در آستانه ۳۸ و ۴۰سالگی هستند و اگر شرایط مناسب برای ازدواج‌شان ایجاد نشود، از چرخه فرزندآوری خارج می‌شوند. باید توجه کرد که معضل اصلی ازدواج در کشور، مسائل فرهنگی است و امیدواریم این مشکل با کمک رسانه تقلیل پیدا کند. بعد از این موارد، درآمد و مسائل اقتصادی نیز نقش دارند.

طلاق را نادیده نگیرید
معضل اجتماعی طلاق نیز اتفاق دیگری است که در آشفته‌بازار کم شدن ازدواج به وجود آمده و جامعه را تهدید می‌کند. مدیرکل دفتر سلامت جمعیت وزارت بهداشت با بیان اینکه مسائل فرهنگی در پدیده طلاق هم نقش دارند، گفت: اگر نسبت ازدواج به طلاق در کشور را در نظر بگیریم زیر سه به یک است و این نسبت در تهران سه به یک و در شمال تهران دو به یک است؛ بنابراین مسائل فرهنگی در این بین مطرح است. باید توجه کرد که ۵۰درصد طلاق‌ها در پنج سال اول بعد از ازدواج و ۱۱درصدشان در سال اول اتفاق می‌افتد.

برکاتی در ادامه گفت: یکی دیگر از معضلات جوانان مسائل مربوط به ناباروری است. در آغاز طرح تحول سلامت فقط در چند شهر بزرگ کشور مراکز ناباروری دولتی داشتیم که خدمات این مراکز بسیار گران و دسترسی به آن‌ها محدود بود. با شروع طرح تحول سلامت و ابلاغ سیاست‌های کلان جمعیتی، در حال حاضر ۸۴مرکز ناباروری در کشور داریم. در گذشته حدود ۱۲مرکز داشتیم و همه این مراکز اصلاح و استاندارد
شدند.

اشکالاتی مانع ازدواج
دستیار حقوق شهروندی معاونت زنان و خانواده ریاست‌جمهوری روز گذشته درباره طرح «جمعیت و تعالی خانواده» که برای تشویق دختران و پسران به ازدواج در سنین کمتر از ۲۰ و ۲۴ سال بررسی و تصویب شده اظهاراتی را مطرح کرد. خانم شهناز سجادی این طرح را دارای اشکالاتی دانست و گفت: تعیین حداکثر سن ۲۰ و ۲۴ سال برای ارائه تسهیلات، ممکن است عملاً در مواردی منجر به فرهنگسازی ازدواج زودهنگام در مراحل کودکی شود.

وی با بیان اینکه در حال حاضر مشکلات معیشتی، اشتغال و مسکن موجود در جامعه، مانع ازدواج جوانان شده است، تأکید کرد: اگر برای جوانان تسهیلاتی در امر مسکن و اشتغال توسط دولت و نهاد‌ها اتفاق بیفتد و از طرف دیگر خانواده‌های دختران نسبت به حواشی غیر ضروری ازدواج سختگیری نکنند، خانواده پسران برای امر ازدواج حتی‌الامکان حمایت مالی کنند و دختران و پسران نیز از شروع ساده و محدود در اوایل زندگی مشترک نهراسند، مشکلات ازدواج جوانان کاهش می‌یابد و اقبال و تمایل جوانان به‌خصوص پسران در امر ضروری ازدواج بیشتر خواهد شد.

البته این مقام مسوول در معاونت زنان و خانواده ریاست‌جمهوری به این نکته اشاره نکرده است که دولت درباره قانون تسهیل شرایط ازدواج برای جوانان تاکنون چه فعالیت‌هایی کرده است.