اختلاف فردوسی پور و فروغی بر سر چیست؟/ چرا همیشه زور مدیران به افکار عمومی می‌چربد؟

رویداد۲۴ مازیار وکیلی: کار فردوسی‌پور هم در تلویزیون به نقطه آخر رسید و مجبور شد با آمدن مدیر جوانی مثل فروغی به شبکه سه، بار سفر از تلویزیون ببندد. با اینهمه هنوز معلوم نیست قدرت خانوادگی فروغی بیشتر است یا محبوبیت مردمی فردوسی پور. در این سال‌ها البته قدرت خانوادگی در مقابل مردم تاثیر بیشتری داشته است!

کمتر کسی فکر می‌کرد فردوسی‌پور و نود از صدا و سیما حذف شوند. جایگاه فردوسی‌پور به عنوان یگانه برنامه‌ساز ورزشی سازمان صدا و سیما که رگ خواب مخاطب را هم در دست داشت، چنان محکم بود که تعطیلی نود به ذهن هیچ مخاطبی خطور نمی‌کرد، اما ورود فروغی جوان و کم‌سابقه همه معادلات را به هم ریخت.

اولین دعوای عادل با مدیران تازه از راه رسیده شبکه سه به ماجرای کارلوس پویول برمی‌گردد. عادل که با کلی زحمت توانسته بود رضایت ستاره اسپانیایی را برای حضور در ایران بگیرد. درست زمانی که پویول در ایران منتظر بود برای تحلیل بازی ایران و اسپانیا به استودیو ویژه برنامه جام جهانی بیاید، ورق برگشت و جلوی او گرفته شد. دلایل مختلفی برای عدم حضور پویول بیان شد. از ظاهر پویول بگیر تا هزینه گزاف دعوت از این ستاره دلایلی بود که مدیران سازمان برای عدم حضور پویول مطرح کردند. مشکل هرچه بود پویول به استودیو نیامد تا فروغی جنگ با فردوسی‌پور را علنی کند.

بعدها کار به عدم پخش نود هم کشید و مدیران شبکه سه در یک نوبت ترجیح دادند به جای پخش نود فوتبال پخش کنند. در تمام این مدت فردوسی‌پور سعی می‌کرد با سکوت برنامه نود را حفظ کند و اجازه ندهد این برنامه قربانی اختلاف او با مدیران جدید شبکه شود. اما حواشی به وجود آمده در نظرسنجی پیامکی برنامه‌های نوروزی اختلافات عادل و فروغی را وارد مرحله تازه‌ای کرد و پای وزارت ارتباطات را هم به میان کشید تا مشخص شود عده‌ای در سازمان صدا و سیما هستند که نمی‌خواهند فردوسی‌پور در قامت یک مجری در تلویزیون ظاهر شود.

سخنرانی فردوسی‌پور هنگام دریافت جوایزش در جشنواره جام جم هم بر فاصله این مجری توانمند و مدیران شبکه سه افزود تا در نهایت این عادل باشد که از سازمان صدا و سیما حذف می‌شود. با وجود تاکید رئیس سازمان صدا و سیما بر حفظ عادل فردوسی‌پور به عنوان مجری نود زور فروغی بر رئیس خودش هم چربید و عادل با رد پیشنهاد قائم‌مقامی شبکه ورزش از صدا و سیما کنار رفت.

سوالی که برای خیلی از مردم پیش آمده این است که سازمان صدا و سیما چرا حاضر شد یکی از معتبرترین برندهای خودش را حذف کند؟ به این سوال از چند زاویه می‌توان پاسخ داد. صدا و سیما به لحاظ شکل اداره و نوع نگاه یک سیستم بسته است.

به گزارش رویداد۲۴ در تعریف علمی سیستم‌های بسته آمده است: سیستم بسته، سامانه‌ای ساده است که با محیط پیرامون خود، ارتباط برقرار نمی‌کند و اغلب با استفاده از نیروهای داخلی و بدون ارتباط با محیط خارج می‌تواند به کار خود ادامه دهد. صدا و سیما را می‌توان نمونه بارز چنین سیستمی دانست؛ سیستمی که انگار ارتباطی با جامعه‌ای که در آن فعالیت می‌کند ندارد و فقط با اتکا به نیروهای داخلی خود به حیات ادامه می‌دهد.

در تمام رسانه‌های معتبر دنیا مخاطب نقش اصلی را بازی می‌کند. فارغ از این‌که آن رسانه چه گرایش فکری و ایدئولوژیکی دارد تلاش می‌کند در گام اول مخاطب را جذب کند. رسانه بدون مخاطب بی‌معنا است. یک رسانه برای جا انداختن ایدئولوژی خود نیاز دارد دیده شود.

مشکل اصلی صدا و سیما این است که اصلا توجهی به مخاطب و خواسته‌های او ندارد. سایه نگاه ایدئولوژیک چنان بر سر صدا و سیما سنگینی مخاطب می‌کند که دیگر مخاطب در آن جایی ندارد. برای صدا و سیما مهم نیست که عادل فردوسی‌پور چقد میان مردم محبوب است و برنامه‌اش چقدر طرفدار دارد در این سازمان موضوع مهم بسط نگاه ایدئولوژیکی است که مدیران این سازمان می‌کوشند نماد آن باشند.

از نظر مدیران سازمان صدا و سیما مخاطب باید به آن چیزی که آن‌ها مناسب می‌دانند نگاه کند نه چیزی که به آن علاقه دارد. این نگاه به برنامه‌سازی شاید در دهه شصت که هیچ رسانه دیگری جز رادیو و تلویزیون وجود نداشت جواب می‌داد اما امروز با رشد روزافزون فضای مجازی و گسترش شبکه‌های تلویزیونی خارجی نمی‌توان مردم را وادار کرد آن چیزی را ببینند که مدیران سازمان صدا و سیما می‌پسندند. اما سیطره همان نگاه ایدئولوژیک باعث می‌شود مدیران سازمان صدا و سیما مخاطب را از مدیریت خود حذف کنند.

این‌که چرا دامنه این حذف چرا به یک برنامه ورزشی و مجری محافظه‌کار آن رسیده بیانگر همین نگاه ایدئولوژیک است. سیستم‌های بسته چون تحلیلی از محیط پیرامونی خود ندارند به شدت محافظه‌کار و حتی ترسو می‌شوند. از نگاه مدیران جدید شبکه سه یک چهره تلویزیونی تا جایی حق دارد رشد کند که با منافع آن‌ها در تضاد نباشد. چون می‌ترسند بزرگ بودن آن ستاره تلویزیونی به جایی برسد که این مدیران را زیر سایه ببرد و اجازه ندهد آن‌ها دیده شوند. برای مدیران تازه شبکه سه محمدرضا گلزار چهره ایده‌آلی است؛ مجری‌ای که استقلال عملی از خود ندارد و هنگام دریافت جایزه از مدیران شبکه تشکر هم می‌کند. اما عادل فردوسی‌پور که در حوزه کاری خود صاحب‌نظر است و برای ساخت برنامه‌ای که مخاطب را حفظ کند به استقلال نسبی نیاز دارد کنار گذاشته می‌شود تا مبادا مدیران و نگاه آن‌ها به رسانه را به خطر بیاندازد.

غیر شفاف بودن سازمان صدا و سیما هم دلیل دیگری است که دست مدیران این سازمان را باز می‌گذارد تا هر طور که دوست دارند تصمیم بگیرند. صدا و سیما درباره هزینه بودجه خود به هیچ نهادی حتی مجلس شورای اسلامی هم پاسخگو نیست. در حالی که این سازمان سالانه بودجه هنگفتی از دولت دریافت می‌کند برنامه‌های این سازمان پُر شده از مسابقات پیامکی و پیش‌بینی که نشان می‌دهد آن بودجه هنگفت کفاف خرج و مخارج این سازمان را نمی‌دهد به بیان ساده‌تر، چون این سازمان خودش را به هیچ نهادی پاسخگو نمی‌داند ضرورتی هم نمی‌بیند به هنگام تصمیم‌گیری‌های کلان مخاطب و نهاد‌های نظارتی را هم لحاظ کند.

نتیجه عملی چنین تصمیم‌گیری‌هایی هم حذف تک ستاره‌های سازمان صدا و سیما مثل فردوسی‌پور است. به نظر می‌رسد سازمان صدا و سیما از چند جهت به بن بست رسیده است. هم از لحاظ اقتصادی (عملاً ساخت برنامه در سازمان صدا و سیما بر عهده اسپانسر‌هاست) و هم به لحاظ جذب مخاطب (به جز مسابقات پخش زنده فوتبال و نود کدام برنامه است که بخش وسیعی از جامعه را به خود جلب کند؟) این بن بست هم به خاطر بسته بودن و غیر شفاف بودن این سازمان است.

به گزارش رویداد۲۴ صدا و سیما در رقابت با رقبای جدیدی مثل فضای مجازی و تلویزیون‌های خارجی قافیه را باخته است و به لحاظ اقتصادی هم یک بنگاه اقتصادی زیان‌ده است. ادامه حیاتش به لحاظ اقتصادی وابسته اسپانسر‌های مختلفی است که با صرف هزینه بودجه برنامه‌ها را تامین می‌کنند. به لحاظ مدیریتی هم جزیره‌ای اداره می‌شود. رئیس سازمان از ماندن عادل می‌گوید و بلافاصله عادل حذف می‌شود. گویا قدرت خانواده حداد عادل (فروغی پسر باجناق حداد عادل است و پسر حداد عادل نیز به تازگی در اتاق فکر صداوسیما منصوب شده است) به رئیس صدا و سیما هم می‌چربد! این مدیریت جزیره‌ای باعث شده هر کس در سازمان صدا و سیما آنطور که می‌خواهد عمل کند.

نتیجه چنین مدیریتی وضعیت امروز این سازمان است. باید از علی عسگری پرسید در سازمان تحت امرش چه خبر است؟ آیا رئیس سازمان صدا و سیما برای این سوال جوابی دارد؟