زمان برای رسیدن به دموکراسی در حال از دست رفتن است/ احتمال ظهور نیروهای فاشیستی وجود دارد

رویداد۲۴ امید کاجیان: یک ماه گذشته، دوران پرماجرایی برای ایران بود. از یک طرف ایالات متحده آمریکا فشار‌های خود بر ایران را افزایش داد. ترامپ با افزودن به تحریم‌های نفتی از یک سو و قرار دادن سپاه پاسداران در لیست گروه‌های تروریستی و باج دادن به اسرائیل، بیش از هر زمانی در تاریخ ایران بعد از اتفاقات آبان ۵۸، آمریکا را در مقابل ایران قرار داده است. از سویی دیگر، سیل فروردین امسال که چند استان بزرگ ایران را درگیر کرد، مشکلاتی را برای شهروندان ایران به وجود آورد. هر دوی این اتفاقات، موجب شده مردم ایران از یک طرف مقابل آمریکا و از طرف دیگر برای کمک به سیل زده‌ها با هم متحد شوند. اما سوال اینجاست که در این شرایط آیا می‌توان به گفت‌وگو بین جریان‌های مختلف سیاسی امیدوار بود؟ آیا می‌توان گروه‌های سیاسی با اندیشه‌های مختلف همچون سکولارها و مذهبیون را به یکدیگر نزدیک کرد؟

احمد زیدآبادی در این باره به خبرنگار رویداد۲۴ می‌گوید: «مذاکرات در خارج که از دست ما خارج است و اجازه این کار را هم به ما نمی‌دهند  بنابراین گفت‌وگو‌ها تنها می‌تواند در نوشتار‌ها صورت بگیرد. از طرفی تعارض را نباید بین سکولار‌ها و مذهبی‌ها تعریف کرد چرا که خیلی از همین چهره‌های مذهبی هم به سکولاریسم سیاسی اعتقاد دارند، و صریحاً از جدایی دین و دولت سخن می‌گویند. اما از آنجایی که روحیه ایرانیان ثنویت گرا و دو قطبی ساز است، این بحث در جا‌هایی به مسیر نادرستی رفته است.

دبیرکل سابق سازمان ادوار دانش‌آموختگان ایران اسلامی می‌گوید: در یک طرف عده‌ای مدعی این هستند که شما نمی‌توانید سکولار باشید مگر امور مقدس را نفی کنید از دیگر سو، عده‌ای دیگر می‌گویند شما زمانی می‌توانید از حقوق برخوردار باشید مگر شخصیت مذهبی داشته باشید، به نظر من اگر فضای دوقطبی آرام گیرد امکان گفت‌وگو و تفاهم بین این دو تفکر وجود دارد. اما به خاطر آنکه جامعه ایران پاندولی است گویی که این اتفاق هم غیرعملی است! یک دوره‌ای به این سمت می‌رود یک دوره کاملا به آن سمت.

وی افزود «به هر حال همواره نگاه تاریکی کامل و روشنی کامل وجود دارد. اما حقیقت این است که ما با تداوم این خلق و خو، زمان را برای رسیدن به دموکراسی از دست می‌دهیم و ممکن است در آینده دوباره با فضا‌های خیلی تقابلی روبروشویم، بخش اصلی این ایراد خود ساختاری است که فرصت بحث‌هایی در این چارچوب را نمی‌دهد.»

زید آبادی در پاسخ به این سوال که چرا اتفاقی مثل همزیستی مسالمت آمیز لبنان در ایران رخ نمی‌دهد، گفت: «ما برای این اتفاق خیلی شانس داشتیم. اگر ماجرای دوم خرداد درست پیش رفته بود، حتما به موقعیت‌های خیلی بهتری از ترکیه و لبنان دست پیدا می‌کردیم، اما چون شکست خورده است، دوباره جامعه قطبی شده و دوباره درگیری‌ها زیاد شده اما نهایتا راهی به جز اینکه گروه‌های سکولار و مذهبی براساس الگوی ملت-دولت با هم بسازند وجود ندارد وگرنه دوباره به جان هم می‌افتیم و می‌خواهیم همدیگر را حذف می‌کنیم. هر چه فضای فعلی بیشتر تداوم پیدا کند شانس ما برای استفاده از ساز و کار دموکراتیک برای حل مشکل کشور کمتر می‌شود چه بسا به سرنوشت جمهوری وایمار دچار شویم و نیرو‌های فاشیستی و شبه فاشیستی از این میان ظهور و بقیه را خفه کنند.»