دسیسه اتاق بازرگانی یا حذف ارز دولتی؟/ دلیل افزایش قیمت چای چیست؟

رویداد۲۴ اواخر اردیبهشت ماه امسال به‌دنبال نامه وزارت صنعت، معدن و تجارت به مدیرکل سیاست‌گذاری‌های ارزی بانک مرکزی، ارز ۴۲۰۰ تومانی از واردات چای، کره و حبوبات حذف شد و با اعلام تاریخ ۱۸ خرداد ماه، واردات چای تنها با دریافت اخذ مابه‌التفاوت ریالی امکان‌پذیر شد؛ در پی این تصمیم، قیمت چای حدود دو برابر افزایش داشت؛ به گونه‌ای که قیمت چای خارجی از کیلویی ۵۰ هزار تومان به ۱۲۰ هزار تومان برسد.

هماکنون قیمت چای خارجی ۵٠٠ گرمی از ۳٠ هزار تومان به ۷٠ هزار تومان رسیده استِ به عبارتی چای خارجی در نیم کیلوگرم ٤٠ هزارتومان و در یک کیلوگرم ٨٠ هزار تومان افزایش قیمت داشته است. 

برخی فعالان بازار گفته بودند علت افزایش قیمت چای حذف ارز دولتی بوده است؛ کاوه زرگران دبیر کل کانون صنایع غذایی ایران از جمله کسانی است که علت گرانی چای را حذف ارز دولتی اعلام کرده است؛ او گفته «با حذف ارز دولتی واردکنندگان ناچارند که این کالاها را با ارز نیمایی یا آزاد تامین و وارد کشور کنند که با توجه به فاصله قیمت ارز آزاد نسبت به ارز دولتی، افزایش سه برابری قیمت چای خارجی منطقی است.»

این در حالی است که جبیب جهانساز رئیس سازمان چای کشور معتقد است «اینکه رشد قیمت ارز واردات چای را علت رشد شدید قیمت آن در بازار بدانیم، نادرست و آدرس غلط دادن است. چراکه یک حساب و کتاب ساده نشان می‌دهد قیمت تمام شده واردات با قیمت نهایی فروش در بازار اصلاً تناسب ندارد و سودجویانی در این میان هستند که موضوع رشد قیمت ارز را بهانه گرانی خارج از قاعده و لجام گسیخته قرار داده‌اند.»

این اظهارات به آن معنی بود که برخی بازرگانان چای به سود سرشار ارز دولتی عادت کرده‌اند و تلاش می‌کنند با افزایش قیمت چای دولت را به سمتی ببرند که پرداخت ارز ۴۲۰۰ تومانی چای از سر گرفته شود.

نکته عجیب‌تر آنکه به نظر می‌رسد واردکنندگان چای از حذف ارز دولتی چای اطلاع داشته‌اند؛ رویداد۲۴ پیش از این در گزارشی این موضوع را بررسی کرده بود و نشان داد بر پایه آمار تجارت خارجی گمرک ایران در فروردین‌ماه سال جاری حدود ۳۵۰۰ کیلوگرم چای سیاه با ارزش ۱۶ میلیون و ۹۴۰ میلیون دلار وارد ایران شده است؛ با این حال آمار واردات کشور نشان می‌داد در مدت مشابه سال گذشته، حدود ۲۴۰۰ کیلوگرم چای با ارزش ۱۱ میلیون و ۹۸۴ هزار دلار وارد شده بود. بر این اساس، واردات چای سیاه در فروردین ماه امسال حدود ۴۱ درصد افزایش داشته است. افزایش واردات چای درست در زمانی اتفاق افتاده که زمزمه‌های حذف ارز دولتی چای مطرح بوده و تقریبا یک ماه بعد، تخصیص ارز به چای حذف شده است.

نعمت یاورزاده رییس پیشین سندیکای چای ایران از جمله کسانی است که معتقد است افزایش قیمت چای طبیعی نبوده و عده‌ای از تاجران چای برای کسب سود بیشتر دسیسه کرده‌اند. او در تحلیل این موضوع به رویداد۲۴ می‌گوید: از زمانی که ارز ۴۲۰۰ تومانی چای حذف شد و ارز نیمایی حدود ۱۰ تا ۱۱ هزار تومانی به تجار چای تعلق گرفت برخی تاجران قیمت چای را دستکاری کردند وآن  را افزایش دادند.

یاورزاده می‌گوید: تجار چای هر کیلو چای خارجی را ۴.۵ دلار می‌خرند و با هزینه حمل و نقل که ۱۰ تا ۱۲ هزار تومان محاسبه می‌شود قیمت چای حدود ۶۰ تا ۶۵ هزار تومان خواهد شد، این در حالی است که قیمت آن در حال حاضر بیش از ۱۰۰ هزار تومان قیمت گذاری شده است.

او ادامه می‌دهد: بسیاری از این تجار در اتاق بازرگانی صاحب نفوذ هستند و تجربه نشان داده با اعلام نارضایتی مردم از قیمت چای، مجددا به دنبال دریافت ارز ۴۲۰۰ تومانی هستند و معمولا دولت نیز نمی‌تواند مقاومتی در مقابل خواسته آن‌ها داشته باشد.

یاورزاده با بیان اینکه ۹۰ درصد مردم چای خارجی مصرف می‌کنند می‌گوید: سالانه حدود ۲۰ هزار تن چای در داخل تولید می‌شود که کیفیت برخی از این تولیدات بی نظیر است؛ البته امسال آب و هوا به گونه‌ای بود که میزان تولیدات به حد مطلوب نرسید و احتمال افزایش قیمت چای داخلی نیز وجود دارد.