پول ملی با اسم گذاری ظاهری تقویت نمیشود
رویداد۲۴ حذف چهار صفر از پول ملی مبحثی است که موافقت و مخالفت بسیاری از کارشناسان اقتصادی را برانگیخته است در این رابطه با دکتر الله مراد سیف عضو هیئت علمی و دانشیار گروه اقتصاد دانشگاه جامع امام حسین (علیه السلام) گفتگو کردیم.
وی با ابراز اینکه برای درمان اساسی کاهش ارزش پول ملی باید به سراغ منشا رفت گفت: منشا کاهش ارزش پول ملی نادیده گرفتن یک بند قانونی در قوانین پولی و بانکی است.
این استاد اقتصاد دانشگاه با اشاره به اینکه در آخرین قانون پولی مصوب ۱۳۵۱ که تعیین کننده ارزش ریال در برابر طلا میباشد، یک ریال برابر یکصد و هشت هزار و پنجاه و پنج ده میلیونیم (۰۱۰۸۰۵۵/) گرم طلای خالص است گفت:، اما اکنون یک گرم طلای ۲۴ عیار حدود ۴۵۰ هزار تومان است. این یعنی ارزش رسمی ریال در سال ۱۳۵۱ برابر ۴۸۶۲۵ ریالِ زمان حاضر بوده است.
الله مراد سیف افزود: به طور سادهتر اگر بخواهیم ارزش ریال را اعاده کنیم میباید روی اسکناس پنج هزار تومانی بنویسیم یک ریال. در این صورت اسکناس ۱۰ هزار تومانی دو ریال و چک پولهای پنجاه هزار تومانی هم ۱۰ ریال خواهد شد.
* شکست سیاست حذف صفر از پول ملی در تجربه سایر کشورهای جهان
این کارشناس اقتصادی با تصریح بر اینکه حذف چهار صفر نه تنها منطق قانونی ندارد بلکه مشکلی را نیز حل نخواهد کرد گفت: معنی ارتباط با دنیا اتخاذ سیاستهای سازش کارانه و یا صرفا یک شعار برای حدف مخالف نیست بلکه باید از تجارب کشورهای جهان که در پیاده سازی سیاستهای مختلف داشته اند تجربه اندوزی کرد.
وی با اشاره به اینکه حداقل ۵۰ کشور جهان تاکنون اقدام به حذف صفر از پول ملی خود کردهاند گفت: نزدیکترین و جدیدترین آنها ترکیه است که در سال ۲۰۰۵ یک سال بعد از روی کارآمدن حزب عدالت و توسعه ۶ صفر از پول ملی خود حذف و پول جدیدی را با نام «لیر جدید ترک» انتشار داد.
الله مراد سیف افزود: مرور تجربیات کشورهای مختلف نشان میدهد که این اقدام در همه موارد موفق نبوده و در موارد موفقیت آمیز آن نیز حذف صفرها همراه با سیاستهای مکمل دیگری که اجرا شده توانسته است به اهداف خود از جمله کنترل تورم دست پیدا کند.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه در ارزیابی برنامه بانک مرکزی برای حذف چهار صفر باید به اهداف این برنامه توجه شود گفت: اگر هدف تنها ایجاد تسهیل در امر نگهداری و ثبت حسابها خلاصه شود، با توجه به هزینهها و نیز تبعات روانی این اقدام و نیز حساسیت وضعیت فعلی، از جهت بالا بودن سطح انتظارات تورمی، نتیجه خالص اقدام مذکور چیزی جز ایجاد آشفتگی روانی بیشتر و تضعیف بیشتر ارزش پول ملی نخواهد بود و میتوان مطمئن بود که سیاستی از قبل شکست خورده، مانند موارد قبلی برزیل و زیمبابوه را به نمایش خواهد گذاشت.
وی با ابراز اینکه ممکن است حدف ۴ صفر ز پول ملی به عنوان یک رفرم پولی انجام شود گفت: در این صورت این سوال مطرح است؛ در شرایطی که عوامل ساختاری دخیل در افول ارزش پول ملی، مانند وابستگی دولت و اقتصاد به نفت و نیز دولتی بودن اقتصاد و ضعف بازار سرمایه و نیز نظام بانکی ناکارآمد و تورم زا و بدتر از همه تداوم کسریهای ساختاری بودجه دولت، هنوز در وضعیت نابهنجار موجود اقتصاد ملی فعال و تعیین کننده هستند، با چه استدلالی به حذف صفرها از پول ملی چشم امید دوخته ایم؟
الله مراد سیف با انتقاد از طرح بحث حذف چهار صفر از پول ملی در شرایط کنونی گفت: در این شرایط نامساعدی که عوامل ساختاری برای اقتصادی کشور ایجاد کرده اند چه معجزهای میتوان از حذف صفرها انتظار داشت و با چه استدلالی چنین پیشنهادی از جانب بانک مرکزی داده شده است؟ آیا تقویت ارزش پول ملی صرفاً با حذف صفر قابل انتظار است؟
*معنی تقویت پول ملی یعنی اعلام ظاهری ریال برابر دلار!
این استاد اقتصاد دانشگاه با انتقاد از سطحی نگری برخی مدیران در برابر کاهش اررش پول ملی گفت:اگر از فردا هر ریال ایران برابر یک دلار امریکا اعلام شود، آیا معنی آن این خواهد بود که پول ما تقویت شده است؟
* تقویت نشدن پول ملی با اسم گذاری ظاهری
وی با تصریح بر اینکه ارزش برابری یک پول در برابر پول دیگر به خودی خود مهم نیست گفت: همان طور که اگر دینار کویت ۵ برابر دلار امریکا و یوآن چین یک هفتم دلار امریکا ارزشگذاری شده است، معنایش این نیست که اقتصاد کویت از اقتصاد چین قویتر است. بلکه آنچه میتواند اهمیت داشته باشد، تغییرات ارزش یک پول در قبال پول دیگر است. به عبارت دیگر، آنچه مهم است تقویت یا تضعیف ارزش پول ملی است و با اسم گذاری ظاهری هیچ پولی تقویت نخواهد شد.
این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه راه حل بالا بردن ارزش پول ملی بازی با الفاظ نیست گفت: اگر دغدغه حقیقی برای حذف چهار صفر ارزش دادن به پول ملی است راهکاری که هر اقتصاددانی به آن واقف است و برایش بدیهی است تقویت اقتصاد ملی با سیاستهایی، چون حمایت از تولید کالای ملی و ایجاد رونق در فضای کسب و کار کشور است.
* حذف چهار صفر برای اقشار کم درآمد یعنی حذف بخشی از اعتبار و منزلت
الله مراد سیف با انتقاد از اینکه در برنامه ریزیهای اقتصادی دولت احوال اقشار پائین درآمدی جامعه در نظر گرفته نمیشود گفت: دهکهایی که هنوز ۴۵ هزار تومان یارانه برای آنها ۴۵ هزار تومان است، نه ۴۵ ریال در واقع، دهکهایی که به مدد نوعی «توهم پولی» به ارزش اسمی درآمدهای اندک خود دلخوش بوده و روزگار سرمیکنند و در انتظار بهبود وضعیت معیشتی خود، چشم امید به برنامههای دولتمردان دوخته اند، اقشاری که حقوقهای نجومی ندارند تا حذف صفرها را احساس نکنند، حذف صفرها برای این اقشار حذف بخشی از اعتبار و قدر و منزلت آنان است. چنین ستمی را در شرایطی که به واقع، اطمینانی به آثار مثبت این قبیل اقدامات نیست، چنینن ظلمی را بر آنها روا نداریم.