کاهش وابستگی بودجه به نفت با اصلاح فهرست بلندبالای معافیت های مالیاتی

رویداد۲۴ سید محمد هادی سبحانیان با اشاره به لایحه مالیات بر ارزش افزوده گفت: در دو سال اخیر در کمیسیون اقتصادی مجلس کارهای کارشناسی خوبی صورت گرفت و موجب اصلاحاتی در لایحه دولت شد که در این راستا تقریبا نظر تک تک اتاق­های بازرگانی و اصناف نیز مدنظر قرار گرفت. اگر این اصلاحات عملیاتی شود ما شاهد رفع مشکلاتی بسیاری خواهیم بود که در اجرای قاتون مالیات­های ارزش افزوده شاهد بودیم. اما بحث مهمی که در گزارش کمیسیون اقتصادی باقی­ مانده لیست معافیت­ها است.

وی ادامه داد: با توجه به شرایط تحریمی کشور و این شعار که باید درآمدهای مالیاتی جایگزین درآمدهای نفتی شود، ملزم به رفتن به سمت جایگزینی درآمدهای نفتی هستیم. ولی علی رغم اینکه همه این شعار را می­دهند باید به شرایط ظهور و بروز آن نیز پرداخت.

یکی از راه­ها ساماندهی معافیت­های مالیاتی است که در حال حاضر در دستور کار مجلس است. بنابراین مجلس هم در بوته آزمایش قرار گرفته که آیا حاضر است لیست بلند بالا معافیت­های مالیاتی خود را اصلاح کند یا خیر.

کاهش وابستگی بودجه به نفت با کاهش لیست معافیت­های مالیاتی

سبحانیان تصریح کرد: در حالی که سازمان امور مالیاتی با این لیست مخالف است اما زمانی که در مجلس پشت تریبون قرار می­گیرد از آن دفاع می­کند و استدلال می آورد چون در لایحه دولت این موارد ذکر شده، نمی­توانیم با آن مخالفت کنیم! در حالی که عرض من این است مگر نه اینکه دولت شعار کاهش وابستگی بودجه به نفت و اصلاحات ساختاری بودجه را مطرح می­کند؟ خب یکی از راهکارها همین است. از این رو ما انتظار داریم این لیست در کمیسیون اقتصادی به حداقل کاهش یابد نه اینکه بر حجم آن افزوده شود.

این استاد دانشگاه تصریح کرد: شاید این نکته در ذهن مردم باشد که چون الان دولت پول کم دارد روی بحث مالیات تمرکز کرده است. واقعیت این است که دولت باید در قبال مردم و همچنین مالیاتی که از آنها می­گیرد پاسخگو باشد که در چه حوزه­ هایی هزینه می­شود. مردم باید این را لمس کنند و در تمام دنیا به همین شیوه عمل می­شود. الان نباید فقط فعال اقتصادی یا حقوق­بگیری که شفاف عمل­ می­کند مالیات بدهد و قاطبه مردم فرار مالیاتی داشته باشند. بنابراین باید این چتر اخذ مالیات گسترده شود و همه افراد باید مشارکت کنند. البته باید بپذیریم دولت و حاکمیت هم باید پاسخگو باشد.

اخذ مالیات بر ارزش افزوده دلیل افزایش قیمت کالا نیست

وی در مورد اینکه چه کالا و خدماتی باید از مالیات معاف باشند اظهار کرد: مالیات بر ارزش افزوده از مصرف‌کننده گرفته می‌شود نه تولیدکننده. همچنین اخذ این مالیات باعث شفافیت در زنجیره تولید شده و مانع قاچاق و واردات کالا از مناطق آزاد می‎شود. براساس مبانی نظری معافیت مالیات ارزش افزوده بر دو دسته کالا و خدمات تعلق می­گیرد یک دسته آن­هایی که گرفتن مالیات از آن­ها هزینه زیادی دارد و این هزینه به درآمد غلبه می­کند. مثلا در حوزه کشاورزی ما نمی­توانیم یکی دو میلیون کشاورز را درگیر این فضا کنیم که اظهار نامه بدهند. بنابراین در بسیاری از کشورها چون هزینه وصول مالیات از کشاورزان زیاد است آنها را معاف می­کنند.

سبحانیان افزود: منطق دوم این است اقلامی که در سبد اقشار محروم و ضعیف جامعه قرار می­گیرد از پرداخت مالیات ارزش افزوده معاف شود. در ایران نرخ مذکور 9 درصد است که چندان زیاد هم نیست و اگر قرار است بگوییم این مساله موجب گرانی کالا است، آدرس غلط داده­ایم. علت افزایش قیمت خدمات و کالا را باید در جاهای دیگر جستجو کرد از جمله در سیاست­های مالی، پولی و بازرگانی کشور. از این رو برای مثال نان چون قوت غالب افراد است و یا شیر، باید از زمره کالاهای معاف از مالیات ارزش افزوده باشد.  

مستثنی کردن برخی مناطق جغرافیایی از مالیات ارزش افزوده مبنای علمی ندارد

عضو هیات علمی دانشگاه خوارزمی تصریح کرد: روغن و شکر هم از سبد خانوارهای کم درآمد است اما می­توانیم با این نرخ­ها کمی الگوی مصرف را هم اصلاح کنیم. با توجه به این مسائل شاهد هستیم گزارش دولت و یا مجلس با این دو منطق اصلا سازگار نیست. نمی­توان با هیچ منطقی یک منطقه جغرافیایی را از مالیات ارزش افزوده مستنثا کرد. اگر منطق مالیات ارزش افزوده را که منطق علمی و مبانی نظری دارد و در دنیا تجربه است را پذیرفتیم دیگر مستنثا کردن دلیلی ندارد. ضمن آنکه مناطق آزاد و ویژه در کشور ما هیچ حدود و ثغوری ندارد و رشد قارچ گونه هم داشته­اند.

وی با اشاره به وجود دستگاه­های نظارتی در کشور بیان کرد: ما در کشورمان دستگاه­های نظارتی ایجاد کردیم که هزینه آن را دولت از پول مالیات و نفت که متعلق به مردم است می­پردازد. حداقل انتظار ما این است نمایندگان مجلس و دولت در لایحه­ای که معافیت­ها ذکر شده به گزارش­هایی دراین باره داده می­شود توجه کنند. ضمن انکه معافیت مالیات ارزش افزوده معافیتی نیست که تولید کننده را به تولید تشویق کند. زیرا مالیات بر مصرف است نه تولید.

اعمال قانون مالیات ارزش افزوده بر مناطق آزاد تاثیری منفی بر صنعت گردشگری ندارد

سبحانیان اظهار کرد: اعمال این 9 درصد مالیات بر ارزش افزوده به گونه‌ای نیست که اگر بخواهم من به کیش بروم با اعمال این قانون دیگر نمی‌روم و اگر مالیات ارزش افزوده نداشته باشد، خواهم رفت. این رقم 9 درصد تغییر هنگفتی در نظام گردشگری ما ایجاد نمی‌کند. مشکلات گردشگری جای دیگری است و گیر این رقم اندک نیست.

این کارشناس مسائل اقتصادی با ذکر مثال دیگر عنوان کرد: برای مثال فرآورده‌های گوشتی مثل سوسیس و کالباس چرا باید در مناطق آزاد از مالیات ارزش افزوده معاف باشند؟!

مطالبه مقام معظم رهبری اصلاح ساختاری بودجه است یکی از پایه‌های اصلی اصلاح ساختاری بودجه هم ایجاد منابع درآمدی پایدار است. منابع درآمدی پایدار یا با توسعه پایه‌های مالیاتی جدید و یا ساماندهی معافیت‌ها ایجاد می‌شود. بنابراین بحث کاهش لیست معافیت‌های مالیاتی در لایحه مالیات بر ارزش افزوده آزمون بزرگی برای مجلس است.