قاچاق معکوس دارو؛ واقعیت یا بهانه تجار برای کاهش کنترل‌ها!؟
رویداد۲۴ رئیس سندیکای تولیدکنندگان مواد شیمیایی، دارویی و بسته‌بندی دارویی سهم قاچاق معکوس را از کل بازار دارو در حدود سه درصد اعلام کرد و گفت: پشت پرده مطرح شدن قاچاق معکوس دارو این است که کنترل حوزه ارزی بر واردات دارو و سایر مولفه‌ها از جمله تولید دارو تحت لیسانس شرکت‌های خارجی کاهش یابد.
فرامرز اختراعی، اظهار کرد: با توجه به اینکه نرخ دارو در ایران نسبتا ارزان است، احتمال قاچاق آن به کشور‌های همسایه وجود دارد، اما نسبت قاچاق معکوس دارو به کل بازار آن در ایران، از حدود سه درصد تجاوز نمی‌کند و مقدار آن ناچیز است.
وی با اشاره به حساسیت دولت به مسئله قاچاق معکوس، تصریح کرد: دولت اقداماتی برای پیشگیری از این پدیده در نظر گرفته و نیروی انتظامی از طریق کنترل بار مسافران و داروخانه‌های شهر‌های مرزی، نظارت بیشتری بر خروج دارو از کشور اعمال کرده است.
اختراعی با بیان اینکه پدیده قاچاق معکوس با توجه به نرخ ارز در ایران، برای سایر کالا‌های ایرانی نیز وجود دارد، گفت: اما در بخش دارو، واردکنندگان دارو ترجیح می‌دهند که نظارت کمتری بر تخصیص ارز وجود داشته باشد و اقتصاد دارو را به سمت بزرگ‌تر شدن بازار دارو تغییر دهند؛ بنابراین با بهانه قاچاق معکوس دارو سعی می‌کنند آزاد شدن نرخ ارز را تسریع کنند.
تسریع آزادسازی نرخ ارز راه دلالان را باز می‌کند
وی افزود: همانطور که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی تاکنون سه بار تجربه تغییر نرخ ارز تخصیص داده به دارو را داشتیم، این بار هم نرخ ارز این بخش آزاد خواهد شد، اما سرعت بخشیدن به روند آزادسازی نرخ ارز تخصیص داده شده به دارو، موجب نابسامانی نظارت بر ارز تخصیص یافته به این بخش می‌شود و این مسئله راه را برای دلالان دارو‌های خارجی باز می‌کند.
رئیس سندیکای تولیدکنندگان مواد شیمیایی، دارویی و بسته‌بندی دارویی ضمن تایید کاهش قاچاق معکوس دارو بر اثر آزاد شدن نرخ ارز برای این محصول، تصریح کرد:، اما هدفی که در پشت پرده مطرح شدن قاچاق معکوس دارو تعقیب می‌شود، برای بازار داروی کشور بسیار خطرناک است چراکه علاوه بر افزایش نرخ دارو، بازار دارو‌های وارداتی هم بزرگ‌تر خواهد شد و کنترلی کمتری بر این بازار صورت خواهد گرفت.
پشت پرده مطرح شدن قاچاق معکوس دارو چیست؟
به گفته وی، هدف اصلی که از سوی برخی ذی‌نفعان بازار دارو‌های وارداتی دنبال می‌شود، این است که کنترل حوزه ارزی بر واردات دارو و سایر مولفه‌ها از جمله تولید دارو تحت لیسانس شرکت‌های خارجی، کاهش یابد.
اختراعی افزایش تولید دارو در سال جاری نسبت به سال گذشته را حدود ۳۰ درصد عنوان کرد و یکی از دلایل این افزایش را، ممنوعیت واردات دارو‌های مشابه تولید داخل دانست.
به گفه وی، در گذشته حدود ۴۰ درصد از دارو‌هایی که در داخل تولید می‌شد به کشور وارد نیز می‌شد.
در سال ۱۳۹۷ و به دنبال آغاز تحریم‌های یکجانبه و غیرقانونی آمریکا بر علیه اقتصاد و مردم ایران، دولت تصمیم گرفت به برخی کالا‌های اساسی ارز ارزان‌قیمت تخصیص دهد تا افزایش قیمتی در بازار کالا‌ها رخ ندهد که مواد اولیه دارو یکی از بخش‌هایی است که از سال قبل ارز دولتی ۴۲۰۰ تومانی دریافت می‌کند.
اما در روز‌های گذشته بحث قاچاق معکوس دارو به دلیل هزینه پایین تولید دارو در کشور و تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی به آن، از منابع مختلفی مطرح شد.
برای مثال رییس کمیسیون اقتصاد سلامت اتاق بازرگانی تهران اظهار کرد که در شش ماهه ابتدایی سال جاری میزان تولید دارو در ایران حدودا ۴۵ تا ۵۰ درصد افزایش یافته است، اما ارزیابی از عملکرد تولید داروی کشور در ۳۰ سال گذشته چنین رشدی را نشان نمی‌دهد و با توجه به تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی و پایین بوده هزینه تولید دارو در کشور گمانه‌زنی‌ها حاکی از آن است که قاچاق دارو به خارج از ایران انجام می‌شود.
سه روز بعد، علی فاطمی - نایب رییس انجمن داروسازان ایران - نیز از افزایش قاچاق معکوس و چمدانی دارو بویژه به کشور‌های همسایه در دو سال اخیر خبر داد و راهکار به حداقل رساندن چنین پدیده‌هایی در بازار دارو را واقعی کردن قیمت آن دانست.
