اما و اگر‌های سبد معیشتی جدید دولت/‌ کاش طرح بنزینی دولت اصلاحات پیاده می‌شد

رویداد۲۴ بامداد جمعه دولت اعلام کرد از این پس قیمت بنزین سهمیه ۱۵۰۰ و قیمت بنزین آزاد ۳ هزار تومان است، افزایشی که البته قرار است مابه التفاوت آن به صورت سبد معیشتی و یا یارانه مضاعف به مردم پرداخت شود.

حسن روحانی، رئیس‌جمهوری هدف از اصلاح قیمت بنزین را انتقال منابع از ۲۵ درصد اغنیای جامعه به ۷۵ درصد نیازمند اعلام کرد که البته جزئیات دقیقی هنوز از نحوه پرداخت این یارانه اعلام نشده است. با این حال طبق آنچه گفته شده قرار است یارانه جدید برای خانوار‌های یک نفره تا ۵ نفره و بیشتر، در بازه هر نفر ۴۱ هزار تومان تا ۵۵ هزار تومان پرداخت شود. اولین مرحله واریز طرح حمایت معیشتی تا ۱۰ روز آینده انجام خواهد شد.

میزان پرداخت به خانوار‌های تک نفره ۵۵، دو نفره ۱۰۳، سه نفره ۱۳۸، چهار نفره ۱۷۲ و پنج نفره و بیشتر ۲۰۵ هزار تومان خواهد بود، اما آیا پرداخت یارانه در شرایطی که قیمت سوخت افزایش پیدا می‌کند می‌تواند کمک هزینه‌ای مفید برای خانواده‌ها باشد؟ موافقان این اقدام معتقدند حدود ۵۰ درصد از خانوار‌های ایرانی فاقد خودرو هستند و این یارانه مضاعف در شرایط فعلی می‌تواند به کمک مردم آید. اما برخی نیز بر این باورند که این تجربه پیش از این هم تکرار شده و قاعدتا نتیجه مطلوب نبوده است.

مجیدرضا حریری رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین معتقد است: ۴۵ هزار تومانی که ۸ سال پیش به مردم داده می‌شد امروز ارزشش به یک دهم رسیده است و حالا در نهایت یک ۵۰ هزار تومان دیگر نیز به آن اضافه خواهید کرد که مشکلی را برطرف نمی‌کند.

وی در خصوص سهمیه بندی بنزین نیز گفت: چند ماه پیش که بحث گرانی بنزین مطرح شد آقای رئیس جمهور گفتند که این ماجرا صحت ندارد و اگر بنا به چنین کاری باشد با مردم مشورت خواهیم کرد. در صورتی که حالا نقد این تصمیم دولتی هم مشکل شده است.

آزموده را آزمودن خطاست

حریری همچنین با اشاره به تجربه افزایش قیمت سوخت در کشور گفت: باعث تعجب است که تصمیمی که پیش از این یک بار تجربه شده و نتیجه بخش نبوده بار دیگر گرفته شد. پیش از این هم افزایش سه برابری قیمت بنزین آن هم یک شبه و در دولت قبل تجربه شد، اما چرا می‌خواهیم نتایج آن تصمیم را نادیده بگیریم.

رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین تصریح کرد: آن زمان هم با بهانه‌هایی، چون کاهش قاچاق سوخت، کاهش مصرف بنزین، توسعه عدالت اجتماعی و از این دست توجیهات چنین تصمیماتی گرفته شد، اما آمار نشان می‌دهد سال به سال ضریب جینی، قاچاق سوخت و… شرایط بدتری پیدا می‌کنند.

وی یادآور شد: پیش از این مردم این نوع از گرانی سوخت را تجربه کرده اند بنابراین امروز چندان موافقتی برای این امر وجود ندارد. در دولت اصلاحات به صورت پلکانی قیمت بنزین طی چند مرحله افزایش پیدا کرد و متناسب با آن نیز حقوق و دستمزد نیز بالا رفت که فشاری هم به مردم نیامد. اگر همان طرح پیگیری شده بود امروز شوکی به مردم وارد نمی‌شد.

حریری همچنین گفت: افرادی مانند آقای زنگنه و جهانگیری که در دولت اصلاحات حضور داشتند امروز هم هستند، اما جای تعجب است که چنین تصمیماتی گرفته می‌شود.

رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین اظهار کرد: اگر پیش از این از انحصار دولت در بازار ناراحت بودیم امروز باید از انحصار دولت در گرانفروشی هم ناراضی باشیم. در واقع دولت کالایی که در دست خود دارد را گران و اعلام می‌کند هیچ کس دیگر حق افزایش قیمت ندارد. این نه تنها با اصول بازار آزاد در تضاد است که نتیجه‌ای هم در بر نخواهد داشت.

سبد معیشتی نقدی یا اعتباری؟

هنوز اطلاعات دقیقی در خصوص نحوه تخصیص یارانه یا سبد معیشتی منتشر نشده است؛ هرچند سیاست پرداخت نقدی به مردم خود عامل تورم است. شنیده‌ها حاکی از آن است که مبلغ سبد معیشتی ممکن است به صورت کارت کالا به مردم داده شود. هر چند این موضوع کمی بعید به نظر می‌رسد. ظاهراً برآورد‌های اولیه این بوده که طرح حمایتی جدید یا همان سبد معیشتی در قالب کارت کالا باشد، به این معنی که خانوار‌ها بتوانند با استفاده از مبالغ تزریق شده، از طریق یکسری فروشگاه‌ها اقدام به خرید کالا‌های مورد نیاز کنند، اما طبق برخی گمانه‌زنی‌ها، انجام این طرح نیازمند ۱۰۰ هزار فروشگاه است تا خانوار‌ها قادر به خرید از این فروشگاه‌های خاص باشند و وزارت صمت معتقد است این تعداد فروشگاه با پراکندگی مدنظر سیاست‌گذار، در دسترس نیست. علاوه بر این برخی خانوار‌ها امکان استفاده از این کارت‌های اعتباری را نخواهند داشت. به همین دلیل شانس پرداخت نقدی اکنون بیشتر از پرداخت اعتباری است.