رابطه‌ی بی‌تحرکی با استرس چیست؟

رویداد۲۴ تحقیقات بسیاری ثابت کرده‌اند بی‌تحرکی افراد با میزان اضطراب آن‌ها ارتباطی مستقیم دارد. به طوری که نشستن‌های طولانی پشت میز کار یا هنگام درس خواندن یا حتی تماشای تلویزیون بیش‌تر از ۴ ساعت، خطر ابتلا به اختلالات اضطراب را در افراد افزایش می‌دهد. برعکس، کسانی که فعالیت فیزیکی بیشتری در روز انجام می‌دهند، کم‌تر در معرض ابتلا به بیماری‌های استرسی قرار دارند.

ساعت‌های طولانی کار کردن پشت رایانه یا لپتاپ بدون هیچ حرکتی از دلایل شایع افزایش استرس در بزرگ‌سالان است. در حالی که ساعت‌ها تماشای تلویزیون یا انجام بازی‌های کامپیوتری از عوامل خطرناک استرس‌زایی در کودکان و نوجوانان هستند. این فعالیت‌ها که معمولاً با کناره‌گیری افراد از اجتماع نیز همراه است، اضطراب فرد را افزایش می‌دهد.

اختلال اضطراب و عوامل ایجاد آن

بی‌تحرکی یا کم‌تحرکی از عوامل شناخته شده‌ی ابتلا به بیماری‌های شدیدی هم‌چون دیابت، افسردگی، سرطان و بیماری‌های قلبی-رگی هستند. ضمناً زندگی بدون تحرک و ورزش به بدن آسیب می‌رساند و زمینه‌ی ایجاد اختلال اضطراب را فراهم می‌آورد.

لغو شدن برنامه‌ها در آخرین لحظات یا عدم توانایی در مدیریت حضار هنگام سخنرانی یا حتی نگرانی‌های دائمی که نسبت به آینده داریم و حملات استرسی گاه و بی‌گاه در موقعیت‌های حساس بر عملکردمان در زندگی تاثیر منفی می‌گذارند و ما را دچار تنبلی و رخوت می‌کنند؛ بنابراین هر چه اضطراب و استرس بیشتری داشته باشیم، بیشتر کارهایمان را به تعویق می‌اندازیم.

اختلال اضطراب بیماری شایعی است که با پارامتر‌های زندگی مدرن ارتباط زیادی دارد. اما نکته‌ی جالب توجه این است که افرادی که پرتحرک یا اهل ورزش کردن‌اند، کم‌تر از دیگران دچار اختلالات روانی می‌شوند و از اعتماد به نفس بیشتری هم برخوردارند.

گاهی ضربه‌های روحی یا تجربیات ناخوشایند زندگی از عوامل ایجاد استرس هستند، اما وضعیت جسمانی شخص نیز بی‌تاثیر نیست. مثلاً کسانی که مبتلا به بیماری‌های قلبی و تیروئیدی و دیابت هستند، بیش‌تر در معرض اختلال اضطراب قرار می‌گیرند. حتی بعضی از زنان در دوران پیش قاعدگی حالات مختلفی از استرس را تجربه می‌کنند.

سابقه‌ی ارثی و ژنتیکی، مصرف الکل و مواد مخدر، کم‌تحرکی و بیماری‌های شدید روحی از دیگر فاکتور‌های دخیل در ابتلا به اختلال اضطراب محسوب می‌شوند.

درمان اضطراب

امروزه راه‌های محتلفی برای درمان اضطراب یا کاهش علائم آن وجود دارد. در بعضی موارد مصرف قرص‌های ضد افسردگی فعالیت پیک‌های شیمیایی مغز را کنترل می‌کند و حملات استرسی را در فرد کاهش می‌دهد. ممکن است پزشک معالج بسته به میزان اضطراب فرد، قرص‌های ضد افسردگی مانند فلوکستین، پاروکستین، سرترالین، ایمی‌پرامین و ونلافاکسین تجویز کند.

بوسپیرون‌ها نیز قرص‌های ضد اضطرابی هستند که گاهی همراه با قرص‌های ضد افسردگی یا بدون آن‌ها تجویز می‌شوند. ضمناً در بعضی موارد امکان دارد پزشک، بنزودیازپین‌هایی مانند آلپرازولام و دیازپام و لورازپام را نیز به عنوان مسکن برای بیمار تجویز کند.

با این حال در کنار مصرف دارو‌های شیمیایی، نباید از اهمیت بالای درمان خانگی چشم‌پوشی کرد. به بیان دیگر درمان خانگی درست به اندازه‌ی مصرف قرص‌های ضد اضطرابی که نام بردیم، در درمان اختلال اضطراب موثر است.

به عنوان مثال مصرف گیاهان دارویی مانند تاج‌الملوک باعث ایجاد آرامش ذهنی و کاهش حملات استرسی می‌شود. البته هنوز سبک زندگی و عادت‌هایی که داریم، بیش‌تر از سایر فاکتور‌ها در تعیین میزان اضطراب‌مان نقش دارند. اما با داشتن یک زندگی سالم و ساختن عادت‌های خوب تا حد زیادی می‌توانیم بر اختلال اضطراب غلبه کنیم.

راه‌های غلبه بر اضطراب

فعال باشید

فعالیت‌های فیزیکی عامل کلیدی در درمان اختلالات روانی محسوب می‌شود. فعالیت ذهنی و فیزیکی در کنار هم کمک می‌کنند ذهن‌تان را از نگرانی و مسائل ناراحت‌کننده‌ی زندگی دور کنید و از این طریق باعث کنترل اضطراب و کاهش حملات استرسی می‌شوند؛ بنابراین افراد هر چه بیشتر تحرک داشته باشند، از نظر ذهنی و روانی در وضعیت بهتری قرار دارند. برعکس کم‌تحرکی، افراد را برای ابتلا به اختلال اضطراب یا سایر بیماری‌های روانی بیش‌تر مستعد می‌سازد.

غذای سالم بخورید

رژیم غذایی سالم در درمان اختلال اضطراب نقش به سزایی دارد. کسانی که غذا‌های سالم می‌خورند، نسبت به کسانی که پرخوری می‌کنند و غذا‌های ناسالمی مانند چیپس و نوشیدنی‌های گازدار مصرف می‌کنند؛ کم‌تر در معرض ابتلا به اختلالات روانی قرار دارند؛ بنابراین داشتن رژیم غذایی سالم که نیاز‌های روزانه به مواد مغذی را در بربگیرد، باعث کاهش علایم اضطراب می‌شود.

از مصرف الکل و مواد مخدر پرهیز کنید

مصرف بی‌رویه‌ی الکل و مواد مخدر به دلیل اثرات تسکین‌دهنده‌ی آن‌ها متابولیسم بدن را مختل می‌کنند و باعث سست شدن عضلات می‌شوند. از طرفی با گذشت زمان بدن فرد به این مواد عادت می‌کند. به طوری که اگر به طور مرتب الکل یا مواد مخدر مصرف نکند، دچار درد و حمله‌های استرسی می‌شود. بدیهی است که مصرف این مواد به مدت طولانی باعث کاهش سلامت روان در افراد می‌شود.

وقت خود را مدیریت کنید

منشا بسیاری از استرس و اضطراب‌های ما مربوط به فعالیت‌های روزمره‌ی زندگی است. عقب انداختن کار‌ها و انجام دادن آن‌ها در دقایق آخر فشار و استرس زیادی وارد می‌کند. در چنین مواردی مدیریت زمان کمک می‌کند بهتر برای انجام کار‌های خود برنامه‌ریزی کنید و هر کاری را در وقت معین انجام دهید.

به خصوص اگر فرد مشغولی هستید، با مدیریت زمان می‌توانید بین کار و زندگی خود تعادل برقرار کنید. تعادل و نظم در زندگی با خود آرامش یه ارمغان می‌آورد؛ بنابراین استرس و اضطراب را به طور چشم‌گیری کاهش می‌دهد.

علایم خود را بررسی کنید

علایم استرس را در خود بررسی کنید. زیرا این علایم به شما کمک می‌کنند منشا و علت اصلی اضطراب‌تان را پیدا کنید. از خودتان بپرسید:

• در چه زمان‌هایی بیشتر دچار حملات استرسی می‌شوید؟
• عوامل محرک اضطراب در شما کدامند؟
• در هنگام حملات استرسی چه واکنشی از خود نشان می‌دهید؟ و چقدر طول می‌کشد؟
• عواملی که باعث می‌شوند حس اضطراب در شما فروکش کنند کدامند؟

یافتن علل اصلی اضطراب در درک شرایط و بهبود وضعیت کمک بسیاری می‌کنند. ضمناً اگر لازم شد به پزشک مراجعه کنید، با داشتن این اطلاعات روند درمان سریع‌تر خواهد شد.

مدیتیشن انجام دهید

مدیتیشن و یوگا از جمله فعالیت‌هایی هستند که اکسیژن بیشتری به مغز القا می‌کنند. در نتیجه باعث می‌شوند مغز سالم‌تر و فعال‌تر شود. این فعالیت‌ها آرامش بخش‌اند، ذهن را آرام می‌کنند، رفتار‌های هیجانی را کاهش می‌دهند و به شما کمک می‌کنند در شرایط بحرانی آرامش درونی خود را حفظ کنید.

---

به مقدار کافی بخوابید

خواب کافی یکی از اولویت‌های داشتن ذهن سالم است. اضطراب و افسردگی اغلب با بی‌خوابی یا اینسومنیا همراه است. اگر از مشکلات خواب رنج می‌برید، مدیتیشن خواب را امتحان کنید و یا از پزشک خود بخواهید راه‌هایی برای بهتر خوابیدن به شما معرفی کند.

از سیگار کشیدن و مصرف زیاد کافئین بپرهیزید

نیکوتینی که در سیگار و کافئینی که در قهوه است، برای کسانی که اختلال اضطراب دارند مضر است. این مواد بر عملکرد پیک‌هاش شیمیایی مغز تاثیر می‌گذارند و ممکن است باعث بدتر شدن اثرات اضطراب شوند.

اضطراب قابل پیش‌گیری و کنترل است

همان‌گونه که پیش‌تر گفتیم بیشتر استرس و اضطرابی که روزانه با آن دست و پنجه نرم می‌کنیم، از سبک زندگی ناسالم و فشار‌های زندگی مدرن سرچشمه می‌گیرد. اما خبر خوب آن است که با چند تغییر ساده می‌توانیم سالم‌تر زندگی کنیم و میزان اضطراب و استرس را در خود کاهش دهیم.

خوردن غذای سالم، داشتن خواب کافی، انجام مدیتیشن، دوری از الکل و مواد مخدر، ورزش کردن و مدیریت زمان چند پیشنهاد ساده برای بالا بردن کیفیت زندگی هستند که با رعایت آن‌ها کم‌تر در معرض ابتلا به اختلال اضطراب یا سایر مشکلات روحی-روانی قرار می‌گیریم.