نوابغی که با وجود معلولیت ستاره شدند

رویداد۲۴  رهبر انقلاب اسلامی می‌فرمایند: «وقتی نفس ناطق انسان قوی باشد، باکی از این نیست که جسمش علیل باشد. انسان به روح، انسان است.» عینیت این گفته را در طول تاریخ در وجود بسیاری از نوابغ بزرگ دنیا که معلولیت برای آن‌ها مانعی ایجاد نکرد می‌توان دید. از معروف‌ترینِ این چهره‌ها و نوابغ می‌توان به استیون هاوکینگ؛ فیزیکدان، کیهان‌شناس و نویسنده انگلیسی، هلن کِلِر؛ نویسنده نابینا و ناشنوای آمریکایی، جان فوربِز نَش؛ ریاضیدان آمریکایی و برنده نوبل اقتصاد، دیوید رایت؛ نویسنده و شاعر اهل ژوهانسبورگ، لودویگ بتهوون؛ موسیقی‌دان برجسته آلمانی، کریستی براون؛ نویسنده، نقاش و شاعر ایرلندی، فریدا کالو؛ نقاش برجسته مکزیکی و فردیناند ماژلان؛ دریانورد پرتغالی اشاره کرد.

نابغه‌ای که روی ویلچر «تاریخچه زمان» را نوشت
بدون شک یکی از شناخته‌شده‌ترین نوابغ معلول جهان که سال 2018 در سن 76 سالگی چشم از جهان فرو بست، استیون هاوکینگ؛ فیزیکدان نظری، کیهان‌شناس، نویسنده انگلیسی و مدیر تحقیقات مرکز کیهان‌شناسی نظری در دانشگاه کمبریج بود. وی بیشتر به خاطر فعالیت در حوزه کیهان‌شناسی و گرانش کوانتومی به‌ویژه درباره سیاه‌چاله‌ها شهرت داشت.

بیشتر بخوانید: در مراکز خصوصی معلولان چه می‌گذرد؟

کتاب‌ها و همایش‌هایش او را به چهره‌ای محبوب، تبدیل کرده بود. کتاب «تاریخچه زمان» او با رکوردی 237 هفته‌ای، پرفروش‌ترین کتاب در بریتانیا باقی‌ ماند. همچنین کتاب «طرح بزرگ» هاوکینگ که در اواخر سال 2010 به چاپ رسید، پس از چند روز به یکی از پرفروش‌ترین کتاب‌های آمازون تبدیل شد. «جهان در پوست گردو»، «دریچه‌ای به سوی کیهان»، «تاریخچه مختصر زندگی من» و «گنجینه کیهانی» برخی دیگر از آثار این نابغه فقید معاصر است.

هاوکینگ دچار بیماری اسکلروز جانبی آمیوتروفیک بوده و از هرگونه حرکت ناتوان بود؛ نه می‌توانست بنشیند، نه برخیزد و نه راه برود، حتی قادر نبود دست و پایش را تکان بدهد یا بدنش را خم و راست کند و حتی توانایی سخن گفتن نیز نداشت. وی با وجود توانایی‌های فراوان در کیهان‌شناسی، جایزه نوبل نگرفت. این نابغه معاصر، صبح روز چهاردهم مارس 2018 در سن 76 سالگی در منزلش واقع در کمبریج درگذشت. خاکستر وی در کلیسای وستمینستر لندن و در نزدیکی آرامگاه آیزاک نیوتن و چارلز داروین به خاک سپرده شد.

معلولان باید حقوق برابر شهروندی داشته باشند
اصغر شیرزادی؛ مدیرعامل انجمن تخصصی معلولین ایران، همزمان با روز جهانی معلولین با تأکید بر حق برابر شهروندی برای معلولان، بیان کرد: معلولان هم مانند دیگر افراد جامعه، دارای حقوق برابر شهروندی هستند و این موضوع باید از سنین کودکی در کتاب‌های درسی و غیردرسی به کودکان آموزش داده شود تا این فرهنگ در ذهن کودکان نهادینه شده و در ادامه مسیر زندگی با این طرز تفکر با قشر معلول در تعامل باشند. این فرهنگ‌سازی می‌تواند در مقاطع بالاتر تحصیلی و در دانشگاه‌ها نیز ادامه پیدا کند تا معلولان در کنار دیگر اعضای جامعه، از حقوق مسلم خود برخوردار شوند.

وی افزود: اینکه فردی با ناهنجاری یا معلولیت حسی، ذهنی، حرکتی و جسمی چطور بتواند مسیر زندگی خود را به‌صورت عادی ادامه دهد و چگونه باید در خانواده و جامعه با چنین افرادی تعامل داشت تا اعتماد به نفس خود را از دست ندهند، جای کار، پژوهش و برنامه‌ریزی بسیار دارد. باید زمینه‌ها و زیرساخت‌های مناسب را برای این قشر مهیا کرد تا بدون مشکل و بدور از نگاه ترحم‌آمیز بتوانند به فعالیت‌های فردی و اجتماعی خود بپردازند. بسیاری از معلولان دارای استعدادهای بی‌نظیری هستند که باید کمک کرد تا این استعدادها شکوفا شوند. با فرهنگ‌سازی از طریق کتاب، رسانه و .. در یک پروسه زمانی می‌توان برای مشارکت معلولان در همه فعالیت‌ها زمینه‌های لازم را بوجود آورد. وقتی فرد از دوران کودکی در کتاب‌ها یاد بگیرد که معلولیت محدودیت نیست، در آینده به چنین فردی به‌عنوان یک انسان ناتوان نگاه نمی‌کند و این تفکر در ذهنش نهادینه می‌شود که یک معلول هم دارای حقوقی یکسان در جامعه است و براساس توانایی‌هایش می‌تواند موثر و مفید باشد.

شیرزادی با اشاره به مهم‌ترین محورهای فعالیت‌ انجمن تخصصی معلولین ایران، گفت: این انجمن از سال 1380 و با محوریت آموزش، توانمندسازی و فراهم‌آوردن زمینه‌های اشتغال برای افراد دارای معلولیت، تأسیس شد. در کنار این موارد، مسائل اجتماعی، حقوق شهروندی و قوانین حمایتی مربوط به معلولان را هم به‌صورت جدی پیگیری می‌کنیم. برگزاری همایش‌ها و دوره‌های آموزشی از دیگر محورهای فعالیت انجمن است. در راستای فعالیت‌هایمان با نهادها و مراکز مختلف علمی و دانشگاهی همچون دانشگاه تهران و سازمان فنی و حرفه‌ای، تعاملات مستمر و خوبی داریم.

نباید معلولان را در جامعه ایزوله کرد
مدیرعامل انجمن تخصصی معلولین ایران، ادامه داد: در راستای برنامه‌های فرهنگی و آموزشی انجمن، کتاب «ضوابط و مقررات شهرسازی و معماری برای معلولین» را با همکاری مرکز تحقیقات سازمان ملی زمین و مسکن چاپ کرده‌ایم. در این کتاب ضمن پرداختن به مبانی موضوع، تأکید شده که در نظام شهرسازی امروز، دیگر مباحث مربوط به معلولین جسمی - حرکتی، از دیگر مباحث شهری جدا نیست.

وی در پایان درباره لزوم درنظر گرفتن فضاهایی مناسب‌سازی شده برای معلولان در تمامی کتابخانه‌ها، اظهار کرد: معتقدم که نباید معلولان را در جامعه ایزوله و از دیگر شهروندان جدا کرد، بلکه همه مراکز و کتابخانه‌های کشور باید موظف شوند که زیرساخت‌های مناسب و لازم برای معلولان را فراهم کنند تا این قشر به‌راحتی بتوانند از امکانات موجود در کتابخانه‌ها استفاده کنند. در قانون الزام شده که ظرف سه سال همه دستگاه‌ها باید زیرساخت‌ها را فراهم و مناسب‌سازی برای معلولان را انجام دهند.