چرا خودرو در ۱ سال گذشته ارزان نشد؟

رویداد۲۴ نیمه دی ماه ۹۷ بود که خودروسازان بعد از چانه زنی‌های بسیار در نهایت مجوز افزایش قیمت را براساس مصوبه ستاد تنظیم بازار دریافت کردند.

در آن مقطع، اما و اگر‌های بسیاری برای اعمال افزایش قیمت‌ها برای خریداران خودرو مطرح شد که در نهایت وزیر صنعت اعلام کرد "هرگونه افزایش قیمت جدید برای پیش فروش‌ها و فروش‌های آتی است و افزایش قیمت مشمول آن دسته از خریدارانی که تاریخ تحویل خودروی آن‌ها قبل از دی ماه ۹۷ است نیست".

علاوه بر این قرار شد خودرو‌ها در حاشیه بازار عرضه شود تا به تدریج قیمت بازار کاهش و به تعادل برسد. به نحوی که هر بار قیمت‌ها ۵ درصد کمتر از بازار تعیین و با تکرار این موضوع در دفعات بعد قیمت محصولات در بازار مدیریت و ثابت بماند.

اما عمر این مصوبه بسیار کوتاه بود، زیرا با کاهش تولید اجرای این مصوبه عملاً امکان پذیر نبود و در نهایت با توافقی میان وزارت صنعت و شرکت‌های خودروساز براساس یک فرمول پیچیده که هیچ وقت رسانه‌ای نشد، قیمت خودرو تعیین و براساس آن محصولات در طرح‌های پیش فروش عرضه شد.

به صورت کلی هدف از پیش فروش خودرو رفع عطش مردم برای خرید خودرو و کنترل بازار بوده است، اما متأسفانه در طول یک سال اخیر که دو شرکت بزرگ خودروساز، به طور هفتگی طرح‌های پیش فروش نقدی و اعتباری را اعلام می‌کردند، نه قیمت خودرو در بازار کاهش پیدا کرد و نه عطش مردم برای خرید خودرو مدیریت و حتی رفع شد.

در اوضاع بی ضابطه طرح‌های پیش فروش خودرو، فقط مردم به زحمت خودرو‌هایی را خریداری و ماه هاست که منتظر تحویل آن‌ها هستند.

بیشتر بخوانید:

از طرفی اگر کارنامه یک ساله ایران خودرو و سایپا را مرور کنیم مشاهده می‌شود که آن‌ها به رغم تمام شعار‌ها در زمینه داخلی سازی نتوانستند نسب به تعهدات خود پایبند باشند و صنعت خودروسازی به سمت داخلی سازی هدایت نشد.

بررسی های ما نشان می دهد؛ اصولاً پیش فروش محصولات خودروسازان در یک سال اخیر در سه حالت صورت گرفته است.

حالت اول: خودروسازان در طرح پیش فروش برخی از محصولات با علم به اینکه می‌دانستند توانایی تولید آن‌ها را ندارند و باید در آینده محصولات جایگزینی را تحویل مشتری دهند، باز پیش فروش آن محصولات را انجام دادند.

حالت دوم: پیش فروش‌های دستوری که ستاد تنظیم بازار به خودروسازان تکلیف کرده است. در این حالت خودروساز می‌داند با کاهش تولید توانایی پایبندی به تعهدات را ندارد، اما با توجه به تکلیف مجبور به پیش فروش محصولات می‌شود.

جالب اینجاست هر زمان که شاهد افزایش قیمت خودرو در بازار و اعتراض نمایندگان مجلس و سایر بخش‌ها هستیم دستور‌ها برای پیش فروش خودرو‌ها بدون هیچ کار کارشناسی صادر می‌شود تا شاید بازار ساماندهی پیدا کند.

حالت سوم: پیش فروش‌هایی که با هدف تأمین نقدینگی خودروسازان انجام می‌شود تا از این طریق شرکت‌ها بتوانند هزینه خود را پاسخ دهند.

در این روش خودروساز ضمن تأمین هزینه‌های غیر تولیدی سایر هزینه‌های حداقلی تولید خودرو را پاسخ داده و اقدام به پیش فروش می‌کند.

بررسی‌ها نشان می‌دهد در طول یک سال اخیر که بحث افزایش قیمت‌ها و مدیریت بازار بلاتکلیف خودرو مطرح بود طرح‌های پیش فروش مختلفی از سوی شرکت‌های خودروساز اجرا شد، اما نه تنها اتفاقی در بازار به وجود نیامد بلکه عدم ایفای تعهدات خودروسازان به مردم هر روز افزایش پیداکرده و خبری هم از تحویل به موقع محصولات به خریداران نیست.

اما سوال اینجاست مگر نه اینکه بر اساس قانون باید تعهدات قبلی خودروساز اجرا و سپس تعهدات جدید به وجود آید، چرا چنین موضوعی در سال گذشته اجرا نشد و خودروسازان بدون ضابطه به مردم خودرو فروختند!

*ماراتن مردم برای ثبت نام‌های اینترنتی خودرو / خبری از تحویل به موقع نیست

فروشندگان خودرو اجرای طرح‌های پیش فروش خودرو در طول یک سال اخیر را فقط به سود عده‌ای برای کسب سود می‌دانند و معتقدند با وجود تمام فیلتر‌ها در محدودیت‌های ثبت نامی مردم عادی به سختی توانستند اقدام به ثبت نام کنند و در حال حاضر هم چشم انتظار تحویل محصولات خریداری شده خود هستند.

آن‌ها با اعلام اینکه از سال گذشته روند افزایش قیمت در انواع خودرو‌ها به وجود آمده است به خبرنگار تسنیم می‌گویند: عملاً طرح‌های پیش فروش تأثیری در کاهش قیمت‌ها و حتی مدیریت بازار نداشت و فقط عده‌ای از اختلاف قیمت بازار تا کارخانه استفاده کرده و با ایجاد فضای دلالی وضعیت بازار را متشنج کردند.

جالب اینجاست خودروسازان در عرضه به موقع محصولات به دلیل مشکلات تولید نا موفق عمل کرده و همین امر نیز تأثیرات منفی خود را بر بازار خرید و فروش خودرو گذاشته است.

فعالان بازار خودرو معتقدند، فقط با عرضه واقعی خودرو می‌توان تعادل را در بازار ایجاد و مانع دلال بازی و رشد قیمت خودرو شد.

اما در حال حاضر تعداد محصولات عرضه شده در تحویل‌های فوری محدود بوده و مردم عادی توان ثبت نام خرید محصولات را ندارند. در پیش فروش‌های اقساطی نیز تحویل خودرو‌ها به سال آینده موکول شده و همین امر نشان می‌دهد این طرح‌ها نمی‌تواند دردی از بازار خودرو دوا کند و همچنان رکود و افزایش قیمت خودرو در بازار اتفاق می‌افتد.

*برای تأمین نقدینگی مجبور به پیش فروش هستیم

احمد نعمت‌بخش دبیر انجمن خودروسازان در همین ارتباط با اشاره به این که خودروسازان در حال حاضر تولید محصولات را با ضرر انجام می‌دهند می‌گوید: قرار بود سال گذشته خودرو را با قیمت حاشیه بازار به فروش برسانیم، اما این مصوبه یک روز هم اجرایی نشد.

وی با اعلام این که در شش ماهه نخست امسال بالغ بر ۵ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان ایران خودرو و حدود همین مبلغ هم گروه سایپا ضرر کرده است، گفت: برخی می‌گویند پیش‌فروش خودرو بی‌اثر است و مدیریت بازار هنوز به نحو مناسبی انجام نشده، خودروساز امروز مجبور است برای مدیریت بازار و تامین نقدینگی پیش‌فروش‌ها را انجام دهد.

دبیر انجمن خودروسازان تصریح کرد: ما راهکار حل مشکلات صنعت خودرو را تعیین قیمت براساس حاشیه بازار می‌دانیم، اما کسی به این موضوع توجه ندارد. سازمان حمایت نیز در این رابطه اقدام مناسبی انجام نمی‌دهد. شما بگویید در شرایط فعلی خودروساز جز پیش‌فروش راهکار دیگری برای تامین نقدینگی دارد؟

*عرضه صوری و غیر عقلایی خودرو بازار را تنظیم نمی‌کند

ابوالفضل خلخالی کارشناس صنعت خودرو نیز در این رابطه می‌گوید: به اعتقاد من اصولاً پیش فروش‌های خودروسازان برای رفع مشکلات مالی آن‌ها است به نوعی از این طریق مسائل جاری شرکت‌ها حل و فصل می‌شود.

وی با اعلام اینکه در دهه ۷۰ و ۸۰ پیش فروش خودرو توانست نتایج مؤثری را برای مدیریت بازار و قیمت خودرو داشته باشد، افزود: امروز مشکلات تولید خودرو زیاد شده و سازوکار شرکت‌ها در فروش محصولات و مدیریت بازار مشخص نیست. در حال حاضر معلوم نیست خودروساز ما دولتی یا خصوصی است و همین موضوع اثرات نامناسب خود را در تصمیم گیری‌ها خواهد گذاشت.

این کارشناس خودرو با بیان اینکه باید عرضه واقعی خودرو به بازار انجام شود، تصریح کرد: به نظر می‌رسد عرضه صوری و غیر عقلایی خودرو نمی‌تواند برای تنظیم بازار و کاهش قیمت خودرو مؤثر باشد.

به گفته وی، برای ساماندهی بازار باید به فکر افزایش تولید آنهم با پشتوانه کارشناسی بود به این صورت که گلوگاه‌های تولید باید شناسایی و ضمن رفع آن‌ها روند تولید قطعه و ملزومات خودرو افزایش یابد. در این شرایط سرمایه گذاری در این بخش منطقی خواهد بود.

خلخالی اضافه کرد: با گفتن حرف نهضت داخل مشکلات حل نمی‌شود بلکه باید در مقام عمل رفع موانع تولید هدفگذاری شود.