طرح معامله قرن مانند پنیر سوئیسی پر از سوراخ است/ مشکلات ۷۰ ساله فلسطین و اسرائیل با دادن و گرفتن زمین قابل حل نیست

رویداد۲۴ معاملهٔ قرن یا طرح صلح ترامپ پیشنهادی است برای صلح بین اسرائیل و فلسطین به منظور حل و فصل منازعات و درگیری‌های ۷۰ ساله این دو کشور است. این طرح از سوی دونالدترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا مطرح شده است که مخالفت و اعتراض مردم فلسطین را هم به همراه داشت. 

سه شنبه هفته گذشته ۸ بهمن ماه، ترامپ از این طرح و بند‌های آن رونمایی کرد. هرچند که این طرح با مخالفت کامل فلسطینی‌ها روبه رو شد، اما بنیامین نتانیاهو و بنی گانتس، رقبای تصدی پست نخست وزیری اسرائیل کاملا با این طرح موافقت کردند. براساس این طرح، توافق سه جانبه‌ای میان اسرائیل، سازمان آزادی‌بخش و حماس امضا و کشور فلسطین با نام «فلسطین جدید» در اراضی کرانه باختری و نوار غزه بدون در نظر گرفتن شهرک‌های یهودی نشینِ برپا شده، ایجاد می‌شود.

براساس طرح رونمایی شده، مناطق یهودی نشین گسترش پیدا می‌کند، اداره قدس به دست فلسطینی‌ها است و هر دوطرف اجازه استفاده از آن را دارند، هیچ یک از طرفین اجازه ندارند خانه‌های یکدیگر را خریداری کنند، تا ۵ سال آینده یک بندر و فرودگاه برای اسرائیل جدید ساخته می‌شود، اتحادیه اروپا، آمریکا و کشور‌های عربی در طرح‌های زیرساختی مشارکت خواهند داشت. این بخشی از بند‌های این توافق‌نامه است که به عقیده برخی از کارشناسان، این طرح بازهم نمی‌تواند مشکلات ۷۰ ساله طرفین را حل و فصل کند و به نوعی یک معامله پرسود برای اسرائیلی‌ها است.

ببینید: همه آن چیزی که از معامله قرن باید بدانید

محسن جلیلوند استاد روابط بین الملل در گفت‌وگویی به رویداد۲۴ می‌گوید: معامله قرن طرح جدیدی است که ترامپ اعلام کرده و قرار است که مشکل میان اسرائیل و فلسطین را حل کند. این طرح مشکلات زیادی دارد از جمله اینکه فلسطینی‌ها این طرح را قبول نکرده‌اند، بنابراین با توجه به مسائل و مشکلاتی که این طرح دارد، باید بیشتر به آن پرداخته شود. برخی از کشور‌های عربی که با این طرح همراهی کردند هم از قبل هماهنگ کرده بودند و طبیعتا منافع سیاسی-اقتصادی خود را در نظر گرفتند و دیدگاهشان این است که بعد از ۷۰ سال دیگر نمی‌شود با همان نگرش قبلی مشکلات اسرائیل و فلسطین را حل کرد. مصر و اردن پیمان صلح با اسرائیل دارند، بنابراین مخالفتی نمی‌کنند. کشور‌های حاشیه خلیج فارس هم نیز معتقدند اسرائیل دیگر یک تهدید امنیتی برایمان نیست و چون یک تهدید نیست، می‌توان مشکل را به این‌صورت حل کرد.

طرح معامله قرن مانند پنیر سویسی پر از سوراخ است

این کارشناس با اشاره به جزئیات بند‌های این طرح، گفت: من معتقدم این طرح مانند پنیر تبریزی یا پنیر سویسی است که سوراخ‌های بسیار زیادی در خود دارد و با توجه به ایرادات و مشکلاتی که این طرح دارد، فکر نمی‌کنم مشکلات فلسطین با چنین طرح‌هایی حل و فصل شود، مشکل فلسطین با این جابجایی‌ها و تونل کشیدن‌ها و زمین دادن و گرفتن قابل حل نیست و نخواهد بود.

معامله قرن صرفا برای رسمیت بخشیدن به اقدامات اسرائیل است

جلیلیوند با بیان اینکه جزئیات این طرح مانند همان سوراخ‌های پنیر می‌ماند، ادامه داد: البته بدانید بخش‌های عمده‌ای از این طرح را اسرائیل در حال حاضر اجرا می‌کند و این طرح صرفا برای رسمیت بخشیدن به رفتار و اقدامات اسرائیل است. اما اینکه بخواهند این طرح را به نوعی جا بندازند و مردم فلسطین را جابه‌جا کنند و مقداری پول به آن‌ها بدهند و اقداماتی از این دست، نمی‌تواند جوابگوی مشکلات مردم فلسطین باشد.

داشتن یا نداشتن ارتش برای فلسطین موضوع مهمی نیست

این کارشناس به عدم اجازه فلسطین برای داشتن ارتش، که در یکی از مفاد این طرح آمده است اشاره کرد و گفت: داشتن یا نداشتن ارتش برای فلسطین یک مسئله عمده‌ای نیست. به طور کلی باید بگویم که شما نمی‌توانید ۶ میلیون نفر را میان ۶۰۰ میلیون مسلمان عرب به ضرب و زور و بمب اتم نگه دارید، اسرائیل در زمان گلدامایر نخست وزیر وقت خود، فکر می‌کردند اگر به بمب اتم دست پیدا کنند، امنیتشان تامین می‌شود در صورتی که امنیت اسرائیل اینجوری تامین نمی‌شود و مشکلات عمد‌ه‌ای که دارند کماکان ادامه خواهد داشت. به همین دلیل اسرائیل با وجود اینکه تعدادی بمب اتم دارد و تلاش می‌کند تا قدرت خود را نشان دهد، عملا حتی توان محافظت از شهروندان خود را هم ندارد و با کوچکترین حرکت حماس، اسرائیل تکان می‌خورد. از همین رو بعید می‌دانم بتوانند این طرح را با موفقیت به سرانجام برسانند.

حتی فلسطین اگر بخواهد ارتش تشکیل دهد، باز هم نمی‌تواند ارتشی به قدرتمندی اسرائیل داشته باشد

او ادامه داد: شما فرض را بر این بگیرید که فلسطین ارتش هم داشته باشد، آیا این ارتش یک ارتش قوی و قدرتمند است؟ طبیعتا خیر و ارتش اسرائیل به مراتب قوی‌تر و قدرتمندتر است. داشتن یا نداشتن ارتش مشکل عمده‌ای نیست، زیرا هرچقدر هم فلسطین ارتش قدرتمندی شکل دهد، ارتش اسرائیل به مراتب از آن‌ها قدرت بیشتری دارد. کشور‌های عربی که در اطراف اسرائیل قرار دارند هم ارتش دارند، اما ارتش اسرائیل از همه آن‌ها قدرتمندتر است. اصلا چقدر می‌خواهد هزینه کند تا ارتش قدرتمندی را شکل دهد؟ می‌تواند موشک و زیردریایی بسازد یا بخرد؟ طبیعتا خیر.

جلیلوند با بیان اینکه حامیان این طرح می‌خواهند فلسطین را تقسیم کنند، گفت: اسرائیل در سال ۶۷ نوار غزه را از مصر جدا کرد، اما عملا همین مصر نوار غزه را به فلسطین بازگرداند. از همین رو می‌خواهند این موضوع را به نحوی بار دیگر جابه‌جا کنند. مسیر جاده ۹۰ که فلسطین جدید را به اردن متصل می‌کند هم باید بگویم این جاده هیچ‌گونه ویژگی خاصی ندارد که به فلسطینی‌ها داده‌اند. این مسیر را داده‌اند که فلسطینی‌ها بتوانند به اردن رفت و آمد داشته باشند که آن‌هم قرار است اسرائیل پل و تونل در آن احداث کند که هر زمان اراده کرد، بتواند این دسترسی را محدود وکنترل کند.

آمریکا از طرح معامله قرن سود سیاسی می‌برد 

جلیلوند با اشاره سرمایه گذاری ۵۰ میلیون دلاری عربستان در این طرح، تصریح کرد: این سرمایه‌گذاری را عربستان و برخی از کشور‌های عربی انجام داده‌اند و آمریکا به صورت غیر مستقیم از این طرح سود می‌برد. سود آمریکا این است که ترامپ حمایت لابی اسرائیل در آمریکا را بدست می‌آورد. زیرا آمریکا بیش از آنکه به دنبال سود اقتصادی باشد، به دنبال سود سیاسی است.

این کارشناس مسائل خاورمیانه با بیان اینکه آمریکا اکنون هم به دریای مدیترانه دسترسی دارد و در آنجا پایگاه نظامی و ناوگان دریایی دارد، خاطرنشان کرد: در مصر، مراکش، ترکیه و پایگاه نظامی دارد و دسترسی به مدیترانه از سوی این طرح، چندان اهمیتی برای آمریکا به همراه ندارد. با این حال بازهم معتقدم این طرح شکست پذیر است و نتیجه‌ای در برنخواهد داشت.