آیا الکاظمی میانجی جدید ایران و آمریکا خواهد شد؟

رویداد۲۴ روز پنجشنبه ۲۱ فروردین ماه سال جاری عدنان الزرفی از نخست وزیری انصراف داد و برهم صالح رئیس جمهور عراق رئیس امنیت سابق این کشور را مامور تشکیل کابینه دولت کرد.

در بیوگرافی الکاظمی آمده است که او یک مبارز علیه صدام بوده است. درباره گذشته امنیتی او چنین آمده است: حیدر العبادی نخست وزیر (۲۰۱۴ – ۲۰۱۸) او را در۷ ژوئن ۲۰۱۶ (۱۸ خرداد ۹۵) به عنوان رییس سازمان امنیت و اطلاعات عراقبرگزید. الکاظمی از وقتی مسوولیت سازمان اطلاعات و امنیت عراق را برعهده گرفت، نقش و اثرگذاری آمریکا به ویژه سازمان اطلاعات و امنیت آمریکا (سیا) را بر این سازمان امنیتی عراق کاست. از مهمترین اقدامات او در این سازمان، حذف شعبه‌ای به عنوان «شعبه ایران» بوده که سازمان سیا در آن ایجاد کرده بود. یکی از مواردی است که گفته می‌شود علاقه الکاظمی را به جمهوری اسلامی ایران نشان می‌دهد.

برخی رسانه‌ها از الکاظمی به عنوان «مرد در سایه» یا «مرد علاقه‌مند شدید به ارتش‌های سایبری» یاد می‌کنند.

با وجود همه اینها، از الکاظمی به عنوان دوست نزدیک ایران وآمریکا یاد می‌شود و برخی معتقدند که می‌تواند در کاهش تنش بین ایران و آمریکا نقش ایفا کند.

نخست وزیر جدید مامور تشکیل کابینه در دوران فعالیت رسانه‌ای همواره از جمهوری اسلامی ایران به نیکی یاد کرده و در آخرین اظهارات منتسب به او در اوائل اکتبر ۲۰۱۶ از تهران و رهبر معظم انقلاب اسلامی به عنوان عامل صلح جهانی نام برده است.

 

مرد در سایه، آفتابی شد

مهره خاکستری عراق است. کسی که از جنگ ایران و عراق توازن امنیتی را میان ایران و آمریکا حفظ کرده است. او کارکشته است چرا که رسانه را بلد است. او کسی است که می‌داند چه طور تیتر رسانه‌های خبری جهان تکیه بزند. کرسی که با رسانه به جنگ صدام حسین رفت و حزب خود را «الدعوة» انتخاب کرد. مصطفی الکاظمی، قبل از محمدعلاوی و عدنان الزرفی، یکی از گزینه‌های مطرح عراق بود. تا اینکه امروز مسول کابینه دولت بحران زده عراق شد.

حال چرا این مردی که این همه لقب دارد امروز از سایه در آمد؟ و دیگر یک مهره خاکستری نیست که تنها کسانی او را بشناسند که دستی در آتش دارند. شاید پاسخ در جنگ احتمالی ایران و عراق باشد. شاید پاسخ تحرکات مشکوک آمریکا در عراق و پیمان نامه امنیتی عراق و آمریکا که آسمان این کشور را دو دستی تقدیم آمریکا کرده است.

ظاهرا عراقی‌ها از تحرکات نظامی آمریکا کمی به خود آمدند که باید هرطور شده تکلیف دولت بی صاحب را روشن کنند. آن‌ها کشور خود را در معرض خطر یک جنگ دیگر دیدند و چه کسی بهتر از الکاظمی؟ تا توازن را میان دو طرف جنگ برقرار کند؟ تصاویر معارفه او را در این لینک و مقایسه با عدنان الزرفی ببینید. این تصاویر گویای این است که عراق به خود آمده و همه احزاب شیعه، سنی، کرد و گروه‌های مقاومت بر سر او اجماع نظر دارند.

شاید این مرد و این چهره فرهنگی و امنیتی عراقی قرار است از یک جنگ خانمان سوز جلوگیری کند و شاید قرار است میانجی تازه واشنگتن و تهران شود. به هرحال امدن او در این برهه فعلی عراق بسیار مهم است و مهمتر از آن این است که عراق تقریبا پس ۵ ماه ناآرامی احزاب سیاسی را به دور هم جمع کرد.

آیا عراقی‌ها در جریان جنگ ایران و آمریکا قرار گرفته اند؟ آیا اطلاع از برنامه‌های نظامی آمریکا در آینده دارند که خواستار ثبات دولت و سیاسی شده اند؟ گزارش نیویورک تایمز را بخوانید:

بحث و جدل دستیاران ترامپ بر سر نحوه واکنش به حملات ایران در عراق

مازتی مارک در روزنامه نیویورک تایمز در ۲۱ مارس به سرگردانی آمریکا در عراق اشاره کرده که مشروح این گزارش را به نقل از اداره کل رسانه‌های خارجی می‌خوانید:

گفتگو با برخی مقامات پیشین و کنونی نظامی، دیپلماتیک و اطلاعاتی آمریکا، عراق و غرب که همگی به شرط گمنام ماندن با نیویورک تایمز مصاحبه کردند، نشان می‌دهد که در میان دستیاران ارشد دولت آمریکا بر سر چگونگی رویارویی با ایران و نیابتی‌های شبه‌نظامی شیعه‌ی آن در عراق، شکاف و اختلاف نظر وجود دارد.

---

یک گروه شامل پمپئو و اوبرایان، مشاور امنیت ملی، خواهان پاسخی شدید به حملات راکتی به پایگاه تاجی هستند و باور دارند که اقدام شدید آن‌ها در حالی که رهبران ایران سرگرم مبارزه با بحران کروناویروس هستند می‌تواند ایران را به گفتگو‌های مستقیم بکشاند.

اما مارک اسپر، وزیر دفاع و ژنرال مارک میلی، رئیس ستاد مشترک ارتش، مخالف این اقدام هستند. آن‌ها می‌گویند، پنتاگون و آژانس‌های اطلاعاتی هیچ مدرک و شواهد روشنی ندارند که نشان بدهد حملات با دستور ایران انجام شده است. آن‌ها هشدار داده‌اند که پاسخ شدید می‌تواند ایالات متحده را به جنگی گسترده‌تر با ایران بکشاند و روابط در حال حاضر تیره با عراق را کاملا ویران کند. موضع ارتش، حداقل در حال حاضر، غالب است.

مقامات آمریکایی می‌گویند، رئیس جمهور و برخی از مشاوران ارشدش تمایل اندکی برای تنش آفرینی پرمخاطره با ایران دارند و رهبران تهران هم در تلاش برای مقابله با کروناویروس مستاصل شده اند. ترامپ تلاش می‌کند تا واکنش خودش به تشدید بحران کروناویروس را مدیریت کند، در حالی که دولت او به کارزار فشار حداکثری علیه تهران ادامه می‌دهد. برخی از مقامات آمریکایی اکنون پذیرفته‌اند که کشتن (ترور) (شهید) سلیمانی باعث نشده ایران و نیابتی‌هایش درباره تحریک خشونت در عراق و سایر مناطق بیشتر بیاندیشند.

در واقع، به نظر می‌رسد که گروه‌های شبه‌نظامی داخل عراق تلاش می‌کنند ایالات متحده را به ستیزی خونین‌تر بکشانند تا به این ترتیب عراق ناگزیر از اخراج نیرو‌های آمریکایی شود که هدف بلندمدت ایران است. مقامات آمریکایی و عراقی باور دارند که حمله به پایگاه تاجی، گزینه‌های ناخوشایند گوناگونی را پیش روی ایالات متحده قرار داده است.

گزینه عدم‌پاسخ به این حملات می‌تواند فراخوانی برای حملات بیشتر باشد. پاسخ میانه و ملایم- همانند حمله به انبار‌های تسلیحات و مراکز فرماندهی شبه‌نظامیان (گروه‌های مقاومت) همراه با محدود کردن شمار کشتگان- فقط می‌تواند انتقاد بیشتر دولت عراق را به همراه داشته باشد که مدیون جناح‌های سیاسی شیعه است. پاسخ شدید آمریکا نیز می‌تواند به کشته‌شدن غیرنظامیان یا نیرو‌های عراقی بیانجامد که با ریسک تضعیف حمایت ارتش عراق همراه است.

برغم پافشاری دولت ایران و همچنین کتائب حزب‌الله برای ادامه انتقام‌گیری و خونخواهی از ترور (شهید) ژنرال سلیمانی و المهندس، مقامات اطلاعاتی آمریکا می‌گویند هیچ شواهد مستقیمی ندارند که نشان بدهد حملات راکتی ۱۱ مارس با دستور ایران انجام شده است. اما تهران کنترل غیرمستقیم دارد و هیچ عملیاتی از سوی شبه‌نظامیان عراقی به ویژه کتائب حزب الله بدون حمایت ضمنی ایران انجام نمی‌شود، حتی اگر سپاه تعیین کننده زمان یا قدرت حملات نباشد.

مقامات ارتش و اطلاعات آمریکا می‌گویند، در حالی که جانشین قدرتمند و سایه‌وار (شهید سردار) سلیمانی به سفر به عراق و همکاری با شبه‌نظامیان شیعه (گروه‌های مقاومت) در آن کشور ادامه می‌دهد، از شدت کنترل تهران بر این گروه‌ها کاسته شده است. به گفته ژنرال کنث مک‌کنزی، رئیس سنتکام، "گرفتن تصمیمات کارآمد برای آن‌ها (ایرانیان) دشوارتر شده است، گاهی برای آن‌ها تحمیل اراده‌اشان بر نیابتی‌هایشان دشوارتر از پیش شده است. " "اما ایران قطعا می‌تواند حملات در عراق را هدایت کند. ایران چه بسا قادر به پیشگیری از وقوع حملات در عراق نباشد. "

به گفته افرادی که به اطلاعات طبقه‌بندی شده دسترسی دارند، مک‌کنزی در راس فهرست اهداف ایران قرار دارد. زمانی که آمریکا، سپاه را در فهرست سازمان‌های تروریستی قرار داد، ایران نیز سنتکام را یک سازمان تروریستی معرفی کرد. اما برخی مقامات اطلاعاتی می‌گویند ایران می‌داند که حمله به ژنرال مک‌کنزی، که به خوبی محافظت می‌شود، دشوار خواهد بود و به همین دلیل سپاه اهداف دیگری را در نظر گرفته است. سفرا، معاونان آنها، وابسته‌های دفاعی و حتی مقامات آژانس توسعه بین‌المللی آمریکا در منطقه و فراتر از آن در فهرست اهداف ایران قرار دارند.

مقامات آمریکایی باور دارند که ماه‌های پیش‌رو شرایط بسیار دشواری خواهیم داشت چرا که تهران از نیرو‌های شبه‌نظامی (مقاومت) برای حمله به اهداف آمریکایی در عراق استفاده خواهد کرد و ایالات متحده به دنبال تلافی خواهد بود- حتی اگر مقامات آمریکایی بر سر بهترین پاسخ اختلاف نظر داشته باشند. این اختلاف نظر در نشست‌های سطح بالای مقامات آمریکایی که پیش از حملات تلافی‌جویانه این کشور علیه اهداف شبه‌نظامیان عراقی انجام شد، به خوبی مشهود بود.

به گفته مقامات ارشد دولت آمریکا، در این نشست‌ها بین برایان هوک و مقامات پنتاگون اختلاف نظر شدیدی به وجود آمد چرا که گروه دوم مخالف ارائه‌ی گزینه‌های نظامی به ترامپ بودند. در این دیدار‌ها که با حضور ترامپ برگزار شد، پمپئو و سایرین اعلام کردند که حملات هوایی محدود، به جای شکستن زنجیره خشونت‌ها، آن را دائمی می‌کند. وزیر خارجه با پشتیبانی ریچارد گرنل، سرپرست اطلاعات ملی آمریکا، باور داشتند که حملات مستقیم علیه ایران- مانند حمله به شناور‌های نیروی دریایی آن- می‌تواند این کشور را غافلگیر کرده و رهبرانش را به میز گفتگو‌ها بکشاند.

مقامات اطلاعاتی و کارشناسان منطقه‌ای می‌گویند فشار حداکثری آمریکا نتوانسته ایران را تضعیف و به گفتگو‌ها نزدیک کند، به ویژه این که احتمال شکست ترامپ در دور بعدی انتخابات ریاست جمهوری وجود دارد. اما برخی مقامات ارشد آمریکا باور دارند که مقابله با کروناویروس ایران را تضعیف کرده است.

مقامات دولت ترامپ که طرفدار اقدام شدید علیه ایران هستند از این گزارشات برای پیشبرد گزینه افزایش اقدام نظامی علیه ایران استفاده می‌کنند. پمپئو، گرنل و سایرین گفته‌اند که اقداماتی که تا پیش از این انجام شده نتوانسته در برابر ایران بازدارندگی ایجاد کند، اما اراده ترامپ برای انجام اقدامات شدید مانند حمله به ژنرال سلیمانی و غیرقابل پیش‌بینی بودن رئیس جمهور، فرصت ایجاد نگرش در اقدامات ایران را به آمریکا داده است.

مقامات دولت آمریکا همزمان با ارزیابی اقدام بعدی‌شان، ارتش عراق را برای سرکوب شبه‌نظامیان شیعه (گروه‌های مقاومت) تحت فشار قرار داده است و پنتاگون در حال استقرار سیستم‌های دفاعی پاترویت و سایر سیستم‌های حفاظتی در عراق است تا بتواند از پایگاه‌هایش در عراق دفاع کند. هم‌زمان، مقامات دولت آمریکا در حال بازنگری در گروهی از اهداف بیشتر، از جمله انبار مهمات و لجستیک شبه‌نظامیان و حمله به رهبران آن‌ها و احتمالا حمله به شناور‌های ایرانی هستند. به گفته مقامات، عملیات سری و حملات سایبری نیز در دست بررسی است.